1 май
(1 may битеннән юнәлтелде)
1 май — Милади тәкъвимендә бишенче айның беренче көне. Ел ахырына кадәр 244 көн кала.
| ← май → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
| 2024 ел | ||||||
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар
үзгәртү
Халыкара эшчеләр көне яки Хезмәт бәйрәме (гарәп. يوم العمال العالمي, ингл. International Workers' Day, исп. Día Internacional de los Trabajadores, кыт. 国际劳动节, рус. День международной солидарности трудящихся, фр. Journée internationale des travailleurs).
Аргентина, 
Латвия, 
Маршалл Утраулары — Милли Конституция (милләтнең нигезе) көне (исп. Día de la Constitución de la Nación Argentina, лат. Latvijas Satversmes sapulces sasaukšanas diena (Konstitūcijas diena), ингл. Constitution of the Marshall Islands Day).
Казакстан — Җөмһүрият халыклары бердәмлеге көне (каз. Qazaqstan halqynyn' birligi ku'ni, рус. Праздник единства народа Казахстана).
ССРБда — Хезмәтчәннәрнең халыкара теләктәшлек көне.
- Гадәти май башы көне (ингл. May Day, рус. Первомайские обычаи).
Франция — Энҗе чәчәк көне (фр. Muguet du 1er mai).
Чехия — Гашыйклар көне (чех. Svátek zamilovaných).
- Халыкара кеше күрмәгәндә көнбагыш утырту көне (ингл. International Sunflower Guerrilla Gardening Day, рус. Международный подсолнечниковый день партизанского садоводства).
АКШ — Хокук көне (ингл. Law Day).- АКШ /
Гавайлар штаты — Леи чәчәк гирляндалары көне (ингл. Lei Day, рус. День лей). 
Бразилия — Бразилияле әдәбият көне (порт. Dia da Literatura Brasileira, рус. День бразильской литературы, ингл. Brazilian Literature Day).
Һиндстан / 
Гөҗәрат — Гөҗәрат штаты оешу көне (ингл. Gujarat Day, гөҗ. महाराष्ट्र दिन, һинди गुजरात दिवस).- Һиндстан /
Махараштра — Махараштра штаты оешу көне (ингл. Maharashtra Day, мар. महाराष्ट्र दिन, һинди महाराष्ट्र दिवस). - Кельт чыгышлы ирланд, шотланд һәм манкс халкы — Белтейн ритуаллары көне (ингл. Beltane, рус. Белтейн).
Киң вакытлы халыкара чаралар
үзгәртү
- 1707 —
Англия һәм 
Шотландиянең бер дәүләткә берләшүе турындагы уния үз көченә керә. - 1786 —
Венада беренче тапкыр Моцартның «Фигаро туе» операсы куела. - 1917 — Мәскәүнең Әсәдуллаев йортында I Бөтенрусия мөселман корылтае узган. Корылтай Ырынбур мәхкәмәи шәргыясен Эчке Россия һәм Себер мөселманнарының диния нәзарәте итеп үзгәртә һәм Галимҗан Барудине аның мөфтие итеп сайлый.
- 1926 — «
» авиаширкәте беренче рейсын башкара. - 1948 —
Корея Халык Демократик Җөмһүрияте барлыкка килә. - 1951 —
Федератив Алмания Җөмһүриятенең 
Мүнхен шәһәрендә 
Азат Европа радиосы/Азатлык радиосы үз эшен башлый. - 1999 — Болыт Боб Шакмак Ыштаннар маҗаралары турында мультипликация сериалы чыга башлый.
- 2003 — Джордж Буш
Гыйракта хәрби кампаниянең тәмамлануын игълан итә. - 2004 —
Аурупа Берлегенә 
Маҗарстан, 
Кипр Республикасы, Латвия, 
Литва, 
Мальта, 
Польша, 
Словакия, 
Словения, Чехия һәм 
Эстония дәүләтләрен кабул ителә.
Шулай ук карагыз: Төркем:1 май көнне туганнар
- 1672 — Джозеф Аддисон, инглиз язучысы, публицист, сәясәт эшлеклесе, журналист.
- 1764 — Бенджамин Латроб, АКШ архитекторы (Капитолий).
- 1827 — Жюль Бретон, француз рәссамы.
- 1830 — Гвидо Гезелле, фламанд шагыйре һәм тел белгече.
- 1850 — Мукими,
- 1869 — Хрисанф,
- 1889 — Мәхмүт Дулат-Али, татар инкыйлабчысы, РСДРП әгъзасы.
- 1894 — Ильяс Җансүгиров,
- 1894 — Мария Реститута,
- 1895 — Николай Ежов, совет фирка һәм дәүләт эшлеклесе, НКВД генераль комиссары.
- 1899 — Ион Кодица, совет фирка-дәүләт эшлеклесе.
- 1899 — Рәхим Максутов,
- 1900 — Александр Ват, поляк шагыйре, тәрҗемәче.
- 1901 — Феодосия Дембицкая,
- 1902 — Зиннәт Вәлиев,
- 1903 — Георгий Максимов,
- 1905 — Әхмәт Исхак, татар шагыйре.
- 1905 — Виктор Гусев,
- 1908 — Всеволод Федынский,
- 1908 — Мәхмүт Игъламов,
- 1910 — Бәһиҗә Боран,
- 1911 — Бәдри Мәмбәтколов,
- 1911 — Генрих Абрамович, газ динамикасы галиме, профессор.
- 1911 — Рәшит Мортазин,
- 1914 — Мирза Рәхмәтов,
- 1915 — Мина Урган,
- 1915 — Тимер Арслан, татар һәм башкорт шагыйре.
- 1916 — Габдулла Баттал,
- 1916 — Торсынбай Улҗабаев,
- 1917 — Ибнеәмин Альбетков, Бөек Ватан сугышы чоры Кызыл Гаскәре укчылар батальоны командиры, Советлар Берлеге каһарманы.
- 1918 — Бәшир Рәмиев, совет уйлап табучысы, беренче СССР санакларын («Стрела», «Урал-1») төзүче.
- 1920 — Мая Кулиева,
- 1921 — Николай Ковалев,
- 1921 — Николай Непримеров,
- 1922 — Кайхөсрәү Д. Ирани,
- 1926 — Николай Баныкин,
- 1926 — Мирза Мәхмүтов, татар галиме, педагог һәм шәркыятьче.
- 1927 — Кави Латыйп, татар язучысы, фронтовик шагыйрь.
- 1927 — Лендруш Хуршудян,
- 1929 — Гайнетдин Габдерахманов,
- 1930 — Майя Инджикян,
- 1930 — Резеда Вәлиева, татар язучысы.
- 1931 — Аркадий Родыгин,
- 1931 — Мират Бәкирев,
- 1932 — Кадим Гарифуллин,
- 1932 — Тәлгать Хөрәмшин,
- 1933 — Ирина Студенцова,
- 1933 — Рәфкать Сәфәров, атом физикасы галиме, профессор.
- 1934 — Мөҗип Низамиев,
- 1935 — Вакыйф Нуруллин, татар язучысы.
- 1935 — Зикаф Давытов,
- 1935 — Мөхәррәм Сәлимов,
- 1936 — Дилбәр Габдерахманова, дирижер.
- 1937 — Фәния Азанова-Вафина,
- 1938 — Илес Татаев,
- 1940 — Мансур Шиһапов, татар шагыйре.
- 1941 — Венер Сәлимов, ТР КГБсы рәисе (1993-1999), ТР атказанган юристы.
- 1941 — Рима Царева,
- 1941 — Тәүфикъ Әйди, татар язучысы, прозаик, публицист.
- 1943 — Рәфкать Таҗиев,
- 1946 — Мирсәй Гариф, язучы, тарихчы.
- 1950 — Валериан Некратов,
- 1950 — Миңсылу Усманова,
- 1950 — Фатыйх Сибәгатуллин,
- 1952 — Анатолий Незнакин,
- 1952 — Әлфинур Хисами,
- 1955 — Җиһанур Фазуллин,
- 1956 — Камил Гилманов,
- 1965 — Андрей Трифонов,
- 1970 — Хавьер Грасия,
- 1972 — Тамара Хукуотер,
- 1974 — Мөршидә Кыямова,
- 1991 — Сергей Емелин,
- 1994 — Петра Гинчицова,
- 1996 — Айгөл Әхмәтшина,
Шулай ук карагыз: Төркем:1 май көнне вафатлар
- 1813 — Иван Жарков, сәүдәгәр, җәмәгать эшлеклесе, иганәче.
- 1870 — Николай Чернеевский,
- 1873 — Давид Ливингстон, инглиз сәяхәтчесе.
- 1904 — Антонин Дворжак, чех композиторы.
- 1920 — Маргарита Коннаутская,
- 1942 — Матвей Спиридонов,
- 1945 — Зәки Хәбибуллин,
Советлар Берлеге Каһарманы (1945). - 1950 — Мәммәд Сәид Ордубади,
- 1964 — Михаил Великанов,
- 1978 — Арам Хачатурян,
- 1979 — Виль Липатов,
- 1982 — Рубен Аванесов, тел белеме галиме, профессор.
- 1983 — Сөләйман Гафиятуллин, янгын сүндерүчесе, җитәкче.
- 1984 — Николай Некрасов,
- 1988 — Гали Дәүләтказин,
- 1990 — Инна Федорова,
- 1991 — Александр Меркушев,
- 1994 — Айртон Сенна, Бразилия автогонщигы.
- 1995 — Анатолий Воронов,
- 1996 — Елена Колотинская,
- 2001 — Ольга Бардина,
- 2002 — Татьяна Калашникова,
- 2004 — Александр Вишняков,
- 2004 — Мидхәт Шакиров, Башкортстан АССР өлкә комитеты беренче секретаре.
- 2006 — Рауно Лехтинен,
- 2008 — Димитр Аврамов,
- 2012 — Руфина Гашева,
Искәрмәләр
үзгәртү
 |
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|