Үлем

тән тормышының тулысынча туктавы
(Вафат битеннән юнәлтелде)

Организмның тормышын тәэмин итүче барлык биологик функцияләрнең тулы туктавын үлем (яки вафат) дип атыйлар.

Үлем
Сурәт
Нигезсалгыч текст Бытие 2:17[d][1]
Нәрсәнең сәбәбе умирание[d]
Кайда өйрәнелә sociology of death[d], юридическая медицина[d], үлембелем[d] һәм philosophy of death[d]
WordLift сылтамасы data.thenextweb.com/tnw/entity/death[2]
ICPC 2 идентификаторы A96
NCI Thesaurus идентификаторы C28554
Моның каршысы туу
 Үлем Викиҗыентыкта
Kuoleman puutarha, Hugo Simberg (1906)
тормыш, үлем һәм вакыт символлары - чәчәк, баш сөяге һәм ком сәгате, 17 гасыр рәссамы Филипп де Шампань (en) әсәре
Чәчәкнең тормыш циклын сурәтләгән анимация
Үле карга

Тере организмнарның үлеменнән соң аз вакыт узуга тәннәрендә таркалу процессы башлана.

Кешеләрдә үзгәртү

 
Доктор Николаэс Тулпның анатомия дәресе (ингл.) исемле китапка аутопсия сурәтенең Рембрандт тасвирлавы

Дөньяда кешеләрнең үлемгә китерүче сәбәпләрнең алдынгылары - йөрәкнең ишемия хасталыгы (ингл.), икенчелекне инсульт һәм башка кан әйләнеше системасы хасталыклары, өченчелекне - сулау органнарның инфекцияләре (ингл.) тота.[3]Үсештәге илләрдә үлемнең төп сәбәбе - инфекцион хасталыклар (ингл.). Югары үсештәге илләрдә төп үлем сәбәпләре - атеросклероз (ингл.) (йөрәк хасталыгы (ингл.) һәм инсульт), яман шеш, йомрылык (ингл.) һәм картаюга (ингл.) бәйле башка хасталыклар. БСО хисабы күрсәткәненчә, 20нче гасыр дәвамында дөнья буйлап 100 миллион кеше тәмәке тартудан үлде, 21нче гасырда бу сәбәп 1 миллиард кешенең вафат булуына китерә ала.[4][5]

Искәрмәләр үзгәртү

Чыганаклар үзгәртү

  • Bondeson, Jan (2001). Buried Alive: the Terrifying History of our Most Primal Fear. W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-04906-X 
  • Mullin, Glenn H. (2008) [1998]. Living in the Face of Death: The Tibetan Tradition. Ithica, New York: Snow Lion Publications. ISBN 978-1-55939-310-2