15 февраль
дата
15 февраль — Милади тәкъвимендә икенче айның унбишенче көне.
| ← февраль → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | |||||
| 2023 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар
үзгәртү
Халыкара
үзгәртү
Милли
үзгәртү
Әфганстан — Азатлану көне (ингл. Liberation Day, 1989).[1][2]
Вануату — Джон Фрум көне (ингл. John Frum Day).[1][3]
Канада — Канаданың милли байрагы көне (ингл. National Flag of Canada Day).[1][4][5]
Россия Федерациясе — Башка милләтләргә ярдәм күрсәткән гаскәрләрне искә алу көне (рус. День памяти воинов-интернационалистов).[6][7].
Сербия — дәүләтчелек көне (серб. Дан државности Србије).[1][8][9]
Сингапур — Абсолют саклану көне (ингл. Total Defence Day): хәрби, граждан, икътисади, иҗтимагый һәм психологик.[1][10]
Украина — Башка дәүләтләр җирләрендә хәрби операцияләрендә катнашканнарны олылау көне (укр. День вшанування учасників бойових дій на території інших держав).[6][11][12]
.svg){kind=small}
Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре
үзгәртү
Бөтендөнья яман шеш белән авыручы балалар көне (ингл. International Childhood Cancer Day, укр. Всесвітній день онкохворої дитини).[13][14]
АКШ:[1]
Висконсин, 
Көнбатыш Виргиния һәм 
Флорида штаты — Сьюзан Б. Энтони көне (ингл. Susan B. Anthony Day).[15]
Пенсильвания штатының 
Филадельфия шәһәре — ЭНИАК көне (ингл. The ENIAC Day), 
Пенсильвания университетында дөньяның беренче электрон санагы эшли башлавына багышланган.[16][17]
Вакыйгалар
үзгәртү
- 1938 — Хәрби Трибунал карары белән, милләтчелектә гаепләп, Казанда 9 татар зыялысы атып үтерелә. Һади Атласи (тарихчы) — 1876-1938; Гани Алтынбаев (укытучы) — 1902-1938; Касыйм Исхаков (имам) — 1890-1938; Фазыл Туйкин (язучы) — 1887-1938; Кәбир Туйкин (укытучы) — 1878-1938; Сабир Уразманов (укытучы) — 1892-1938; Барый Фаттахов (имам) — 1875-1938; Зәкәрия Фаттахов (хезмәткәр) — 1910-1938; Рәшит Яруллин (имам) — 1880-1938.
- 1989 — СССР хәрби көчләрнең Әфганстаннан чыгаруы тәмамланды.
- 1994 — Россия Федерациясе дәүләт хакимияте органнары һәм Татарстан Республикасы дәүләт хакимияте органнары арасында вәкаләтләр чикләрен билгеләү турында шартнамә кабул ителә.
Туулар
үзгәртү
Шулай ук карагыз: Төркем:15 февраль көнне туганнар
- 1564 — Галилео Галилей, Италия галиме.
- 1824 — Николай Булич,
- 1831 — Николай Ге, Россия империясе рәссамы.
- 1845 — Элиу Рут, АКШ сәясәтчесе, Тынычлык өчен Нобель премиясе (1912).
- 1861 — Шарль-Эдуар Гийом,
- 1866 — Алексей Миронов,
- 1866 — Мөхәммәтсабир Хәсәнов,
- 1873 — Һанс фон Эйлер-Хелпин,
- 1893 — Минһаҗ Конов, татар коммунист, сәясәтче, журналист, педагог.
- 1897 — Юрий Котиков,
- 1901 — Николай Мордвинов,
- 1902 — Александр Казем-Бек,
- 1904 — Гомәр Бакиров, татар коммунист, сәясәтче, репрессияләр корбаны, оешма җитәкчесе.
- 1904 — Лариса Александровская,
- 1904 — Петр Иванов,
- 1906 — Муса Җәлил, татар шагыйре, сугыш каһарманы.
- 1907 — Юрий Виноградов, композитор, музыковед, педагог.
- 1908 — Габделмәңгыйм Әминов, КДУ, КАИ профессоры.
- 1908 — Дилә Давытова,
- 1908 — Дмитрий Мочальский,
- 1910 — Ирена Сендлер, поляк каhарманы.
- 1912 — Игорь Торгов,
- 1914 — Сәет Абдураманов,
- 1915 — Иван Кабушкин,
- 1915 — Татьяна Лапинская,
- 1920 — Газиз Нәбиуллин, язучы.
- 1920 — Семен Коновалов,
Советлар Берлеге каһарманы, танкист. - 1921 — Семен Никитин,
- 1922 — Евдокия Сидорова,
- 1922 — Мөхәммәтназар Гафуров,
- 1922 — Николай Бусленко,
- 1923 — Асыйм Баляев,
- 1923 — Елена Боннэр, диссидент, җәмәгать эшлеклесе.
- 1925 — Нурмый Шәрипов, Советлар Берлеге Каһарманы.
- 1925 — Әхмәт Китаев, нәкышьче.
- 1926 — Габдулла Рәхимкулов, татар җырчысы
- 1927 — Бәхетгәрәй Мөхәммәтҗанов,
- 1932 — Александра Безина,
- 1933 — Заһид Фәйзи, татар язучысы.
- 1933 — Хуҗиәхмәт Мәхмүтов, күренeкле фольклорчы, филология фәннәре докторы, Җөмһүриятнең Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге лауреаты.
- 1935 — Илһам Шакиров, җырчы.
- 1935 — Леонид Зверев,
- 1936 — Нәҗип Вәлитов, химик-галим.
- 1937 — Анатолий Леонтьев, чуаш совет һәм Россия дәүләт эшлеклесе.
- 1942 — Кадыйр Сибгатуллин, шагыйрь (1942-1994).
- 1944 — Джохар Дудаев, чечен хәрби һәм сәяси эшлеклесе, ССРБ авиация генерал-майоры.
- 1947 — Лира Яхшыбаева,
- 1948 — Венера Хәсәнова,
- 1948 — Владимир Шеповалов,
- 1949 — Камил Фазлый,
- 1949 — Фәнүнә Сираҗетдинова,
- 1951 — Рифгать Мөбарәков,
- 1952 — Анна Неркаги,
- 1954 — Шачинандана Свами,
- 1956 — Лилия Сәгыйдуллина,
- 1957 — Гөлфия Исхакова,
- 1959 — Илдар Бикбаев,
- 1959 — Роза Хәбибуллина, татар җырчысы.
- 1960 — Лилия Зәйнуллина,
- 1960 — Равил Фазлыев,
- 1962 — Мило Җуканович,
- 1977 — Алексей Морозов, Россия хоккейчысы.
- 1984 — Максим Филиппов,
Вафатлар
үзгәртү
Шулай ук карагыз: Төркем:15 февраль көнне вафатлар
- 1828 — Иона,
- 1850 — Элизабет Форсселиус,
- 1857 — Михаил Глинка, рус композиторы (1804 елда туган).
- 1920 — Дмитрий Иловайский,
- 1922 — Владислав Залеский, хокук белгече, икътисад галиме, профессор.
- 1938 — Һади Атласи, татар тарихчысы, язучы, сәясәт эшлеклесе.
- 1938 — Фазыл Туйкин, татар драматургы.
- 1938 — Кәбир Туйкин (Туйкә), татар мөгаллиме, язучы.
- 1942 — Сергей Петров, чуаш совет дәүләт эшлеклесе.
- 1943 — Хөсәен Кунакбай, башкорт шагыйре, журналист.
- 1953 — Риф Рәимов, Башкортстан тарихчысы.
- 1956 — Петр Дульский, рәссам, педагог, музей белгече.
- 1957 — Сәхаб Урайский, шагыйрь.
- 1959 — Овен Вилланс Ричардсон,
- 1976 — Стихван Шаулы,
- 1988 — Ричард Файнмен,
- 1994 — Вәлиәхмәт Галимов,
- 1998 — Идеал Ишбүләков,
- 1999 — Һенри Вей Кендалл,
- 2004 — Гөлсылу Гаязова,
- 2004 — Мәдинә Рәхимкулова, төбәк тарихчысы.
- 2004 — Юрий Кудяшев, совет дәүләт эшлеклесе.
- 2008 — Евгений Бусыгин, этнограф, Казан университеты профессоры, музыкант.
- 2011 — Рафис Гыйззәтуллин, татар язучысы һәм журналист.
- 2012 — Сергей Военушкин,
- 2022 — Зөфәр Гыймаев, рәссам, Тукай премиясе иясе (2005).
Сынамышлар үзгәртү
- Унбишенче февральдә җылы булса, яз яхшы килә.
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар
үзгәртү
Исем бәйрәмнәре
үзгәртү
Шулай ук карагыз үзгәртү
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 (ингл.) Holidays and observances
- ↑ (ингл.) Liberation Day Celebrated in Afghanistan 2016 елның 5 март көнендә архивланган.
- ↑ (ингл.) Smithsonianmag.com: In John They Trust
- ↑ (ингл.) Department of Canadian Heritage. Ceremonial and Canadian Symbols Promotion > The National Flag of Canada. Queen's Printer for Canada. әлеге чыганактан 2010-04-23 архивланды. March 21, 2010 тикшерелгән.
- ↑ (ингл.) National Flag of Canada Day
- ↑ 6,0 6,1 (рус.) Праздники
- ↑ (рус.) День памяти о россиянах, исполнявших служебный долг за пределами Отечества — 15 февраля. История и особенности праздника в проекте Календарь Праздников 2010
- ↑ (серб.) „Сретење — Дан државности Србије“ на сајту Тањуга (14.02.2012) 2012 елның 12 сентябрь көнендә архивланган.
- ↑ (серб.) Закон о државним и другим празницима у Републици Србији/ Службени гласник РС, 2011
- ↑ (ингл.) TOTAL DEFENCE BADGE LESSONS TEACHER’S GUIDE: What is Total Defence? (PDF)
- ↑ (укр.) День вшанування учасників бойових дій на території інших держав 2015 елның 9 февраль көнендә архивланган.
- ↑ (рус.) День чествования участников боевых действий на территории других государств на Украине
- ↑ (ингл.) INTERNATIONAL CONFEDERATION OF CHILDHOOD CANCER PARENT ORGANIZATIONS 2015 елның 11 февраль көнендә архивланган.
- ↑ (ингл.) World Child Cancer
- ↑ (ингл.) Holly Matthews. Susan B. Anthony Day. TeacherLINK @ Utah State University. әлеге чыганактан 2013-11-12 архивланды. 29 March 2010 тикшерелгән.
- ↑ (ингл.) Philly Post: Trending: Philly Vs. Iowa for the Soul of the Computer (January 28, 2011). әлеге чыганактан 2014-02-19 архивланды. February 12, 2014 тикшерелгән.
- ↑ (ингл.) ENIAC Day to celebrate dedication of Penn’s historic computer (February 10, 2011). әлеге чыганактан 2014-02-22 архивланды. February 14, 2014 тикшерелгән.