Советлар Берлеге коммунистик фиркасе

(СБКФ битеннән юнәлтелде)

Советлар Союзы Коммунистик Партиясе яки Советлар Берлеге Коммунистик Фиркасе (tat.lat. Sovetlar Berlege kommunistik firqäse(үле сылтама), рус. Коммунистическая партия Советского Союза, КПСС, сөйләү телендә — па́ртия) — Совет Социалистик Җөмһүриятләр Берлегендә хакимлек итүче фирка, 1920-еллардан 1990 елга кадәр — СССРның бердәнбер фиркасе. Хакимлек итүгә монополия хокукына ия булган, шул статус СССР конституцияләрендә[1][2] беркетелә. Фирканең генерали секретаре Совет дәүләтенең Илбашы булып торган.

Советлар Берлеге Коммунистик Фиркасе
Логотип
Лидер:

СБКФ ҮК Генераль (беренче) сәркәтибе

Нигезләү датасы

1898

Таратылу датасы

6 ноябрь 1991

Штаб фатиры

Мәскәү, Иске мәйдан, 4

Идеология:

марксизм-ленинизм, социализм, коммунизм, большевизм

Яшьләр оешмасы:

Бөтенсоюз ленинчыл коммунистик яшьләр берлеге
В.И. Ленин исемендәге Бөтенсоюз пионер оешмасы

Әгъзалар саны:

19 487 822 кеше (1989)

Шигарь:

«Барлык илләрнең пролетарийлары, берләшегез!»

Гимн:

Интернационал

Матбугат чарасы

Правда

1991 елның 6 ноябрендә таратыла.

Тарих үзгәртү

Фирка 1898 елда берничә социал-демократик һәм марксистик түгәрәкләр нигезендә оештырыла. Россия социал-демократик эшчеләр фиркасенең оештыру съезды Минскида 1898 елның 13—15 мартында үткәрелә.

1917 елда Россия социал-демократик эшчеләр фиркасе курамыннан Россия социал-демократик эшчеләр (бәлшәвикләр) фиркасе аерылып чыга. 1918 елданРоссия коммунистик (большевистик) фиркасе, 1925 елданБөтенсоюз коммунистик (большевистик) фиркасе, 1952 елданСоветлар Берлеге коммунистик фиркасе.

1991 елның 23 августында РСФСР җирендәге СБКФ эшчәнлеге туктатыла, аның милеге конфискацияләнә.[3] 1991 елның 6 ноябрендә РСФСР Президенты указы буенча тыела һәм таратыла.[4]

Әгъзалар саны үзгәртү

Ел Әгъзалар саны[5]
1927 ел 786288 кеше
1937 ел 1453828 кеше
1941 ел 2490479 кеше
1945 ел 3965530 кеше
1950 ел 5510787 кеше
1955 ел 6610238 кеше
1960 ел 8017249 кеше
1965 ел 10811443 кеше
1970 ел 13395253 кеше
1972 ел 14109432 кеше
1973 ел 14330525 кеше
1989 ел 19487822 кеше

Генераль (беренче) сәркатипләре үзгәртү

1922–1953 Йосыф Сталин
1953 Георгий Маленков
1953–1964 Никита Хрущёв
1964–1982 Леонид Брежнев
1982–1984 Юрий Андропов
1984–1985 Константин Черненко
1985–1991 Михаил Горбачёв
1991 Владимир Ивашко (в. б.)

Галерея үзгәртү

Моны да карагыз үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү