Майя Инджикян
Майя Грантовна Инджикян (1930 елның 1 мае, Мәскәү — 2013 елның 13 декабре) — совет һәм әрмән химик-органигы. Химия фәннәре докторы (1966), профессор (1974). Әрмәнстан Республикасының милли фәннәр академиясе академигы (1996), әгъза-корреспондент (1986).
| Майя Инджикян | |
|---|---|
| Туган | 1 май 1930[1][2] Мәскәү, СССР[1][2] |
| Үлгән | 13 декабрь 2013 (83 яшь) |
| Ватандашлыгы |  СССР Әрмәнстан |
| Әлма-матер | МДУның химия факультеты[d][1] |
| Һөнәре | химик-органик |
| Эш бирүче | Институт тонкой органической химии[d][1] |
| Гыйльми дәрәҗә: | химия фәннәре докторы[d][1][2] (1966) |
| Гыйльми исем: | академик[d][2] |
Тормыш юлы
үзгәртүМайя Инджикян 1930 елның 1 маенда Мәскәүдә туа. 1953 елда Мәскәү дәүләт университетының химия факультетын тәмамлый.
Шул ук елдан бирле Әрмән ССР фәннәр академиясенең органик химия институтында эшли.
Химия фәннәре докторы (1966), профессор (1974). 1970 елдан Әрмәнстан Республикасының милли фәннәр академиясенең органик химия институтының элементоорганик кушылмалар лабораториясе мөдире вазыйфасын башкара. 1971 елдан Ереван дәүләт университеты укытучысы[3].
Фәнни хезмәтләре дүртенчел аммоний тозлары катнашында су тирәлегендә селтеләнү реакциясен өйрәнү белән бәйле. Бу өлкәдә Инджикян 1961 елда (А. Т. Бабаян белән бергә) аммоний тозларында яңа хезмәттәшлекне ача, ул «яңадан төркемләү-таркату» реакциясе дип атала. Үзара бәйләнеш нәтиҗәсендә туенмаган кетоннар, кислоталар, аларның авыр эфирлары, енаминнары һәм башка матдәләр барлыкка килә[4].
Мәкаләдә беренче тапкыр фосфор һәм борның органик кушылмалары тикшерелә. Ул туендырылган төркем булган дүртенчел фосфоний тозларының изомериясен, гидролизның һәм термик бүленешнең төп реакцияләрен өйрәнә. Фосфобетаиннарның яңа төрен ала. Үсемлекләрне саклауның кайбер актив чараларын синтезлаган, углерод-элемент (азот, күкерт, кислород, галоген) реакциясе өйрәнгән[4].
Аның патентлары арасында түбәндәгеләрне билгеләп үтәргә мөмкин: диалкиламиноди(алкил) боран алу ысулы, катнаш формальләр алу ысулы, трибутилбутадиен-1,3-илфосфоний тозын трифенилили алу ысулы, 1,3-бутадиенилдиэтилфосфонатларны алу ысулы, дифенилалкен-2-илфосфиннарны алу ысулы[5].
«Хөрмәт Билгесе» һәм «Анания Ширакаци» орденнары белән бүләкләнгән (2003).
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Әрмән совет энциклопедиясе / мөхәррир Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Ով ով է. հայեր / мөхәррир Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005.
- ↑ Национальная академия наук Республики Армения. 2020-10-10 тикшерелгән.
- ↑ 4,0 4,1 Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 4.djvu/346 — Վիքիդարան. 2020-10-10 тикшерелгән.
- ↑ ИНДЖИКЯН МАЙЯ ГРАНТОВНА изобретатель и автор патентов - PatentDB.ru. 2020-10-10 тикшерелгән.