1 август
(1 avgust битеннән юнәлтелде)
1 август — Милади тәкъвимендә сигезенче айның беренче көне. Ел ахырына кадәр 152 көн кала.
| ← август → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | 4 | |||
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
| 2024 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар
үзгәртү
Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы — Бөтендөнья күкрәк сөте белән имезүне популярлаштыруга багышланган атналыгының беренче көне (фр. Première journée internationale de la Semaine mondiale de l’allaitement maternel).[1]
Ангилья, 
Барбадос, 
Бермуд утраулары, 
Гайана, 
Колумбияның 
Сан Андрес, Провиденсия һәм Санта Каталина архипелагы (es), 
Сент-Винсент һәм Гренадиннар, 
Сент-Люсия, 
Тёркс һәм Кайкос, 
Тринидад һәм Тобаго, 
Ямайка — эмансипация көне (ингл. Emancipation Day, исп. Día de la Emancipación) һәм бәйле котлаулар.
Азәрбайҗан — азәрбайҗан теле һәм әлифбасы көне (әзери. Azərbaycan Dili və Əlifbası Günü).
Бенин — бәйсезлек көне (фр. Fête Nationale/Journée de l'Indépendance).
Польша — Варшава күтәрелешендә һәлак булганнарны искә алу көне (пол. Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego, рус. День памяти жертв Варшавского восстания).
Россия — Беренче бөтендөнья сугышында һәлак булганнарны искә алу көне (рус. День памяти жертв Первой мировой войны).
Швейцария — Милли бәйрәм көне (алман. Bundesfeiertag, фр. Fête nationale suisse, итал. Festa nazionale svizzera, романш. Di da la festa naziunala Svizra).
- Бөтендөнья скаут яулыгы көне (ингл. World Scout Scarf Day).
- Бөтендөнья шатлык көне (исп. Día Mundial de la Alegría).[2]
АКШ/
Колорадо штаты — Дәүләтчелек көне (ингл. Statehood Day).
Бөекбритания / 
Йоркшир (en) — Йоркшир көне (ингл. Yorkshire Day).
Бразилия:
Конго Демократик Җөмһүрияте — Әти-әниләр һәм элекке буыннарны искә алу көне (фр. fête des parents / anciens).
Кытай Халык Җөмһүрияте — Милли бәйрәм көне (кыт. 中国人民解放军建军纪念日, рус. День рождения Народно-Освободительной Армии Китая).
Лөбнан — Хәрби көчләр көне (гарәп. عيد الجيش/‘Īd al-Jaysh, фр. Fête de l'armée/Jour des forces armées libanaises, ингл. Lebanese Armed Forces Day).
Перу һәм 
Эквадор — Ана Җир көне (исп. Pachamama Raymi).- Россия Федерациясе:
Адыгея Республикасы — Бабалар җиренә кайтканнар көне (рус. День репатриантов, төр. Anavatanına dönenler günü).[5][6]- Инкассатор көне (рус. День инкассатора).
- Россия Федерациясе Кораллы Көчләренең тылы көне (рус. День тыла вооружённых сил Российской Федерации).
- 1774 — Джозеф Пристли кислородны ача.
- 1876 — Колорадо штаты АКШна 38 нче штат буларак керә.
- 1914 —
-
Алман империясе 
Россия империясенә сугыш игълан итә. - 1936 —
Берлинда 
Җәйге Олимпия уеннары ачыла. - 1943 —
Япония 
Мьянмага бәйсезлек бирә. - 1960 — Дагомея (хәзерге Бенин) бәйсезлеге игълан ителә.
- 1994 — Уфада «Тулпар» журналының беренче саны чыга.
- 1997 — «Күңел радиосы» эшли башлый.
.svg){kind=small}
Шулай ук карагыз: Төркем:1 август көнне туганнар
- 1818 — Илья Березин,
- 1819 — Иван Холмогоров,
- 1851 — Николай Загоскин,
- 1856 — Павел Хомутов,
- 1863 — Константин Котелов,
- 1863 — Мозаффар Мөштәри,
- 1873 — Христиан Раковский, совет дәүләт эшлеклесе, дипломат.
- 1880 — Мәҗит Гафури, татар язучысы.
- 1885 — Җөрҗ де Һөвеши,
- 1885 — Нури Сакаев, актер һәм режиссер.
- 1888 — Петр Войков,
- 1897 — Борис Гагаев,
- 1904 — Александр Жданов,
- 1908 — Николай Калабухов,
- 1909 — Мирза Таһиров, Татарстан АССР атказанган укытучысы.
- 1913 — Михаил Симонов, очучы,
Советлар Берлеге каһарманы. - 1914 — Григол Абашидзе,
- 1924 — Жорж Шарпак,
- 1925 — Олег Васильев,
- 1929 — Лейла Абашидзе,
- 1930 — Лоуренс Иглбөргер,
- 1930 — Фуат Ганиев, күренекле тел галиме, Татарстанның һәм Россия Федерациясенең атказанган фән эшлеклесе.
- 1931 — Илья Галайда,
- 1931 — Эра Байбәкова,
- 1932 — Еркегали Рәхмәдиев, казакъ композиторы.
- 1934 — Мөнәвир Галиев,
- 1938 — Хәдичә Фәхретдинова,
- 1939 — Владимир Захаров,
- 1941 — Румил Азнабаев,
- 1944 — Әхәт Вилданов,
- 1945 — Дуглас Ошерофф,
- 1945 — Флүр Яхин,
- 1946 — Рөстәм Аипов,
- 1947 — Шамил Шәйдуллин, рәссам.
- 1948 — Геннадий Климанов,
- 1948 — Ринат Закиров, Бөтендөнья татар конгрессы башкарма комитеты җитәкчесе.
- 1948 — Роберт Миңнуллин, татар шагыйре, сәясәтче.
- 1949 — Корманбәк Бакиев,
Кыргызстан президенты. - 1951 — Фаяз Хуҗин, археолог, тарих фәннәре докторы,
- 1956 — Нәфыйк Мәдияров,
- 1957 — Владимир Вафин, язучы, драматург, кино артисты.
- 1960 — Борис Чиндыков,
- 1961 — Илшат Гафуров,
- 1962 — Вәсилә Янбаева,
- 1963 — Евгений Коблик,
- 1970 — Айрат Хәйруллин,
- 1970 — Гамил Гыйбадуллин,
- 1972 — Вадим Милов,
- 1973 — Рамил Вәлиев,
- 1973 — Сергей Макаров,
- 1975 — Айрат Сафин,
- 1976 — Иван Дуке Маркес,
- 1981 — Михаил Сорокин,
- 1984 — Евгений Лапенков,
Шулай ук карагыз: Төркем:1 август көнне вафатлар
- 30 (б. э. к.) — Марк Антоний, Борынгы Рим сәясәтчесе, гаскәр башлыгы.
- 1823 — Иван Миллер, тарихчы, географ.
- 1913 — Леся Украинка,
- 1926 — Ян Каспрович, поляк шагыйре, драматург.
- 1937 — Мьеда Ндре,
- 1942 — Фәтхи Бурнаш, татар шагыйре, драматург, тәрҗемәче.
- 1943 — Лидия Литвяк,
- 1946 — Андрей Власов, совет гаскәр башлыгы.
- 1965 — Виталий Эделштейн,
- 1965 — Кәрим Җаманаклы, татар шагыйре.
- 1966 — Латыйф Җәләй, татар тел галиме.
- 1970 — Отто Һайнрих Варбург,
- 1973 — Вальтер Ульбрихт, АДҖ дәүләт эшлеклесе.
- 1975 — Борис Гагаев,
- 1976 — Евгений Боруцкий,
- 1982 — Гайфулла Вәлиев, башкорт язучысы.
- 1987 — Ян Винецкий, язучы.
- 1988 — Марк Седов,
- 1993 — Илмирә Гафарова, азәри һәм совет дәүләт эшлеклесе.
- 2002 — Анатолий Кукубаев,
- 2002 — Габдулла Гарифуллин, Советлар Берлеге Каһарманы.
- 2003 — Наум Орлов,
- 2011 — Милада Шубертова,
- 2015 — Анатолий Белозерцев,
- 2019 — Леван Алексидзе,
- 2021 — Марат Садыйков,
Шулай ук карагыз
үзгәртү
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ (фр.) Événement de l'OMS
- ↑ (исп.) 1 de agosto, Día Mundial de la Alegría(үле сылтама)
- ↑ (порт.) Evento especial marca o Dia do Poeta da Literatura de Cordel em Santa Inês
- ↑ (порт.) 1º de agosto — Dia Nacional do Selo
- ↑ (рус.) Adygheya.ru:День репатриантов традиционно отмечается 1 августа в день возвращения на историческую родину косовских адыгов 2015 елның 2 октябрь көнендә архивланган.
- ↑ (рус.) Adygi.ru:О мухаджирах, "великом возвращении" и других последствиях Кавказской войны