Элиаш Галайда
Элиаш Галайда (1931 елның 1 августы, Чертижне, Чехословакия — 2017 елның 10 августы, Кошице, Словакия) — словак һәм украин шагыйре, прозаик. Филология фәннәре кандидаты.
| Элиаш Галайда | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | укр. Илля Галайда |
| Туган | 1 август 1931[1] Чертижне, Медзилаборце[d], Прешовский край[d], Словакия |
| Үлгән | 10 август 2017[2] (86 яшь) Кошитсе, Словакия |
| Ватандашлыгы |  Словакия |
| Әлма-матер | Мәскәү дәүләт университетының филология факультеты[d] |
| Һөнәре | язучы, шагыйрь, әдәбият белгече, русист, университет профессоры, литературовед |
| Эш бирүче | Прешовский университет[d] |
| Гыйльми дәрәҗә: | филология фәннәре кандидаты[d] |
Тормыш юлы
үзгәртүЭлиаш Галайда 1931 елның 1 августында Чехословакиядә Медзилаборце районында Чертижне авылында крестьян гаиләсендә туа. Һуменнеда гимназияне тәмамлый, аннары 1952 елдан Карлов университетында (Прага) фәлсәфә факультетында укый. Сарытау (1953—1955) һәм Мәскәү (1955—1958) университетларында укуын дәвам итә[3]. Мәскәү университетының филология факультетын тәмамлаган.
Тулай торакта Элиаш булачак хатыны Розалия белән таныша. Пар 1957 елда өйләнешә. Беренче бала Сергей Бакыда туган, ә кызы Чехословакиядә туган[4].
«Дружно вперёд» журналы редакциясендә эшли. «Пушкин әкиятләрендә реализм мәсьәләре» темасына кандидатлык диссертациясен яклаган[5]. 1960—1999 елларда Кошицеда Прешов университетында рус теле һәм әдәбияты кафедрасында доцент булып эшли[6].
«Кабынулар» (1974), «Йөрәк һәм җир көчле теләге» (1987), «Йокысызлык» (1986), «Таулар, зәңгәр таулар», «Өч кояш турында баллада» (1991), «Минем көндәлек сагышым» (1994) шигъри җыентыклар, «Яңгырлар яуганда» (1980), «Тургай һаман сайрый» һ. б. прозаик китаплар авторы.
Ул Словакиядә Украина язучылары ассоциациясе, Словакия язучылар оешмалары ассоциациясе һәм Украина Милли язучылар берлеге әгъзасы булып тора. Әдәбиятка керткән өлеше өчен Элиаш Галайда Иван Франко премиясенә[7][8], ә 2010 елда «Тургайлар турында сүз» хикәясе өчен Иван Кошеливц Халыкара әдәби премиясенә лаек була[9].
Элиаш Галайда 2017 елның 10 августында вафат була. Прешовта җирләнгән[10].
Хезмәтләр
үзгәртү- Галайда І. Балада про три сонця. — Братислава: Словацьке педагогічне видавництво; Пряшів: Відділ укр. літератури, 1991—126 с.
- Галайда І. Безсоння. — Братислава: Словацьке педагогічне видавництво, 1986. — 139 с.
- Галайда І. Моя печаль повсякденна. — Братислава: Словацьке педагогічне видавництво; Пряшів: Відділ укр. літератури, 1994. — 115 с.
- Галайда І. Тривогами дорога стелиться. — Пряшів: Видавництво EXCO, 2001. — 105 с.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Тасвирый сәнгать әрхибе — 2003.
- ↑ https://digilib.phil.muni.cz/bitstream/handle/11222.digilib/137370/1_SlavicaLitteraria_20-2017-2_17.pdf?sequence=1
- ↑ Rozlúčenie s Eliášom Galajdom
- ↑ Ілля Галайда: «Дід запевняв, що без книжок прожити можна, та мене вони вабили з початкової школи». әлеге чыганактан 2016-03-07 архивланды.
- ↑ Eliáš Galajda: Skazki Pushkina: k probleme realizma skazok, Bratislava, Slovenske pedagogické nakladateľstvo, 1975
- ↑ Osobnosti Filozofickej fakulty v Prešove
- ↑ Príspevky
- ↑ Ceny Literárneho fondu - Literárne informačné centrum. әлеге чыганактан 2016-03-04 архивланды.
- ↑ Лауреати премії імені Івана Кошелівця 2010 рік, archived from the original on 2014-02-22, retrieved 2022-04-27
- ↑ Pohreby - utorok 15. augusta - korzar.sme.sk
Әдәбият
үзгәртү- Федака Д. М. Ілля Галайда // Під синіми Бескидами: антологія поезії та малої прози українських письменників Словаччини. — Ужгород: Закарпаття, 2006. — С. 98 — 101.
- Заверталюк Н. Поезія Іллі Галайди, письменника з Пряшівщини // Методичні рекомендації до вивчення теми «Українська література зарубіжжя». — Дніпропетровськ, 1996. — С. 42-44.
- Романенчук Б. Галайда Ілля // Азбуковник. Енциклопедія української літератури. — Філадельфія: Київ, 1973. — Т. 2. — С. 319—320.
- Українська діаспора: літературні постаті, твори, біобібліографічні відомості / Упорядк. В. А. Просалової. — Донецьк: Східний видавничий дім, 2012. — 516 с.
- Onufrie Vinţeler O personalitate complexă 2016 елның 5 март көнендә архивланган. Portrete şi cărţi II, EIKON, Kluj-Napoca, 2007, p.24-34, 434 Pgs ISBN 978-973-757-059-8
- Mikola Zimomria Čas i žitťa 2014 елның 22 февраль көнендә архивланган., Drohobič, 2012, p.183-190, 643 Pgs ISBN 978-966-2763-30-0