2017 ел
2017 (ике мең унҗиденче) ел — кәбисә булмаган ел, милади тәкъвим буенча якшәмбе көнне башлана. Бу безнең эраның 2017 елы, III меңьеллыкның 17 елы, XXI гасырның 17 елы, XXI гасырның 2 унъеллыгының 7 елы, 2010 елларның 8 елы. 2017 елдан бирле 7 ел үтте.
- Татарстанда экология һәм җәмәгать урыннары елы.[1]
- Галимҗан Баруди елы (Татарстан Диния нәзараты).
| Еллар |
|---|
| 2013 · 2014 · 2015 · 2016 — 2017 — 2018 · 2019 · 2020 · 2021 |
| Унъеллык |
| 1990-еллар · 2000-еллар — 2010-еллар — 2020-еллар · 2030-еллар |
| Гасырлар |
| XX гасыр — XXI гасыр — XXII гасыр |
| Милади тәкъвим | 2017 MMXVII |
| Юлиан тәкъвим | 2016—2017 (14 гыйнвардан) |
| Юлиан тәкъвим византия эрасы белән |
7525—7526 (14 сентябрьдән) |
| Римны нигезләгәннән башлап | 2769—2770 (4 майдан) |
| Яһүдләр тәкъвиме |
5777—5778 ה'תשע"ז — ה'תשע"ח |
| Һиҗри тәкъвим | 1438—1439 (22 сентябрьдан) |
| Борынгы әрмәннәр тәкъвиме | 4509—4510 (11 августтан) |
| Әрмәннәрнең чиркәү тәкъвиме | 1466 ԹՎ ՌՆԿԶ
|
| Кытай тәкъвиме | 4713—4714 (28 гыйнвардан) 丙申 — 丁酉 кызыл маймыл — кызыл әтәч |
| Хәбәш тәкъвим | 2009 — 2010 |
| Борынгы һинд тәкъвиме | |
| - Викрам-самват | 2073—2074 |
| - Шака самват | 1939—1940 |
| Шәмси тәкъвим | 1395—1396 |
| Буддачылык тәкъвиме | 2560 |
| Япон ел исәбе | 29 ел Хэйсэй |
Вакыйгалар
үзгәртү- АКШ президенты Джон Кеннеди үтерелүе турында мәгълүматлар җәмгыятькә ачык булачак.
- 25 июнь — Ураза гаете.
- 1 сентябрь — Корбан гаете.
- 29 ноябрь — Мәүлид, Пәйгамбәребез туган көн.
Гыйнвар
үзгәртү- 18 гыйнвар — Уфада Ризаэтдин Фәхретдин укулары узды.[2]
- 20 гыйнвар — яңа сайланган АКШ президенты Дональд Трамп вазифасына кереште.
- 20 гыйнвар — Бөтендөнья татар конгрессы Азюркадагы яулыклы укытучыларны яклап Мордовия башлыгына ачык хат юллады.[3]
- 24 гыйнвар — Бөгелмәдә туган яңа мәгариф министры Ольга Васильева Азюрка укучы кызларына яулыкларын киюне тыю яклы чыгыш ясый.
- 26 гыйнвар — Рамзан Кадыйров Ольга Васильеваның яулыклар мәсьәләсендә чыгышын тәнкыйтьли.[4]
Февраль
үзгәртү- 1 февраль — Тәртип FM радиосы эшләүдән туктый.
- 11 февраль — Азюрка мәктәбе мөдире укытучыларга хиҗаптан йөрүне тыю карарын гамәлдән чыгарды.[5]
- 16 февраль — Казанда рус скинхедлары Чадтан килгән студентны үтергәннәр.[6]
- 26 февраль — сәяси тоткын Илдар Дадин иреккә чыгарыла.
Март
үзгәртү- 3 март — Центробанк Татфондбанк һәм Интехбанкның лицензияләрен тартып ала. Татфондбанкның идарә җитәкчесе Ренат Мусин сак астына алына.
- 26 март — Казан, Чаллы, Уфада коррупциягә каршы урам җыеннары узды.[7]
- 27 март — Чишмә районының бер төркем җәмәгатьчелеге Уфадагы Республика Йорты янында ачлык игълан итте.[8]
Апрель
үзгәртү- 3 апрель — Татарстан хөкүмәте башлыгы Илдар Халиков вазифасыннан бушатыла.
- 11 апрель — мәгариф министры Энгель Фәттахов КФУ ректоры Илшат Гафуровны милли белгечләр әзерләүне юкка чыгаруда гаепләп чыкты.[9]
- 8 апрель — Татар иҗтимагый үзәгенең XII корылтае узды.
Май
үзгәртү- 11 май — Чаллы шәһәр мәхкәмәсе Чаллыдагы Татар иҗтимагый үзәген экстремистик оешма дип таныган һәм эшчәнлеген тыйган.[10]
- 14 май — социалист Эммануэль Макрон Франция президенты итеп сайланган.
- 19 май — Татарстан хөкүмәте Вагыйз Минһаҗевның банклар алдындагы 8 млрд сум бурычларын үз өстенә алган.[11]
- 19 май — Казан ханнары Мәхмүт һәм Мөхәммәт-Әмин җәсәдләре борынгы гореф-гадәтне саклап җир куенына иңдерелде.[12]
- 25 май — Франция башкаласы Парижда «Сабантуе» бәйрәме уздырылган.[13]
- 25 май — Казанга РФ кабинетлар шурасы рәисе Дмитрий Медведев эшлекле сәфәр белән килә.
Июнь
үзгәртү- Казанда шагыйрь Һади Такташ һәйкәле ачылды.[14]
- 12 июнь — Казахстан башкаласы Астанада яңа урамга Сөембикә ханбикә исеме бирелгән.[15]
Июль
үзгәртү- 7 июль — Рособрнадзор боерыгы белән КФУ-ның «Чаллы филиалы»на (ә аңарчы «Алабуга филиалы»на да) студентлар кабул итү тыелган.
- 11 июль — Татарстанда МРОТ 8848 сум итеп билгеләнде[16].
- 17 июль — Казан мэриясе Бауман урамы исемен Сөембикә урамы итеп үзгәртүгә каршы җаваб бирде.[17]
- 21 июль — В. В. Путин, Йошкар-Олага килеп, «туган булмаган телләрне мәҗбүриләп укытырга ярамый» (ә рус телен белү киресенчә мәҗбүри) дип җиффәрә.[18]
- 22 июль — Урта Әләзәндә VIII Бөтенрусия авыл Сабантуе.[19]
Август
үзгәртү- 2 август — Казанда VI Бөтендөнья татар конгрессы корылтае эшен башлый.
Сентябрь
үзгәртү- 25 сентябрь —
Гыйрак Көрдстаны бәйсезлеге турында референдум узды. - 28 сентябрь — В.В. Путин прокуратурага һәм Рособрнадзорга рус булмаган телләр укытулуын тикшерергә күрсәтмә бирә.
Октябрь
үзгәртү- 1 октябрь —
Каталония бәйсезлеге турында референдум узды. - 2 октябрь — Татарстан прокуроры Илдус Нәфыйков район прокурорларына мәктәпләрдә туган телләрне һәм дәүләт телләрен укытуга бәйле тикшерү уздырырга кушты.
- 27 октябрь — Каталония парламенты Испаниядән бәйсезлеген игълан итте.[20]
Ноябрь
үзгәртү- 29 ноябрь — Татарстан Дәүләт шурасы бердәм рәвештә дәүләт татар телен ихтыяри рәвештә укыту өчен тавыш бирде.
Декабрь
үзгәртү- 4 декабрь — Энгель Фәттахов Татарстанның фән һәм мәгариф министры вазифасыннан китә.
Вафатлар
үзгәртү- Төп мәкалә: 2017 елда вафатлар исемлеге
- 1 гыйнвар — Урал Мөхәммәтшин (63), рәссам.
- 6 гыйнвар — Марсель Зарипов (85), язучы, журналист, Тукай бүләге иясе (1987).
- 7 гыйнвар — Мариу Суариш (92),
Португалия премьер-министры (1976—1978; 1983—1985), президенты (1986—1996). - 8 гыйнвар — Ринат Гобәйдуллин (65), композитор, «Сердәш» ансамбленең җитәкчесе (Чаллы).
- 16 гыйнвар — Лена Шакирҗанова (71), шагыйрә, Тукай бүләге иясе.
- 1 февраль — Тимергали Зиннуров (67), Тинчурин театры артисты.
- 20 февраль — Илья Прокопьев (90), СБКФ Чуаш өлкә комитеты беренче сәркәтибе.
- 18 март — Сергей Гыймаев (62), хоккейчы.
- 23 март — Миннехан Шәйдуллин, рәссам. ТР атказанган сәнгать эшлеклесе (1999).
- 25 март — Рафаэль Салихов (84), драма актеры.
- 28 апрель — Рифат Ибраһимов (82), «Туган як» гәҗитенә нигез салучы, «Түбән Новгород татарлары сүзлеге»н төзүче.
- 4 май — Кәүсәрия Шәфикова (68), шагыйрә.
- 10 май — Ганс Сәйфуллин (76), баянчы.
- 21 май — Рәфыйк Таҗетдинов (56), музыкант, педагог, ТР халык артисты.
- 26 май — Збигнев Бжезински (89), АКШ сәясәт белгече.
- 29 май — Афзал Хәйретдинов (93), виолончелче.
- 30 май — Илфак Шиһапов (48), журналист, җырлар авторы, продюсер, газетлар нәшер итүче.
- 31 май — Галәветдин Зыятдинов (77), Татарстан телевидениесе журналисты.
- 2 июнь — Әскәр Кайбышев (78), галим-металлофизик, РФА Үтә сыгылмалы металлар проблемалары институты директоры (1986—2005), академик.
- 10 июнь — Эрнест Дышаев (78), карикатурачы-рәссам.
- 15 июнь — Әлфия Авзалова (84), мәшһүр җырчы, Татарстанның халык артисты, Тукай бүләге иясе.
- 17 июнь — Әсхәт Җиһаншин (79), хәрби диңгезче.
- 22 июнь — Исмәгыйль Шәрәфиев (64), журналист, Татарстан яшьләренең баш мөхәррире.
- 15 июль — Камил Гобәйдуллин (67), рәссам.
- 27 июль — Хәния Фәрхи (57), җырчы, Татарстанның һәм Башкортстанның халык артисты.
- 31 июль — Жанна Моро, француз кино актрисасы.
- 4 август — Мария Килдебәкова (84), рәссам, Тукай бүләге иясе (2011).
- 8 август — Нияз Халитов, галим, архитектор.
- 24 сентябрь — Азат Зыятдинов (78), татар галиме, техник фәннәр докторы.
Г. Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреатлары
үзгәртү- Мәдинә Маликова — «Арыш тәме» китабы өчен.
- Харис Салихҗан — «А. Пушкин, Г. Тукай иҗатында дөньяви һәм дини мотивлар һәм бүгенге көндә әхлакый тәрбия бирү проблемалары»; «Дин һәм фән (дөньядагы дини һәм дөньяви мәдәният нигезләре)» китаплары өчен.
- Розалина Шаһиева — «Мәңгелек гөлчәчәкләре» китабы (татар һәм рус телендәге мәкаләләр җыелмасы) өчен.
Нобель премиясе лауреатлары
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү
- ↑ 2016 ел. Сөенече дә бар, көенече дә...
- ↑ 19.01: Галимнәрнең галиме
- ↑ Татар конгрессы Азюркадагы яулыклы укытучыларны яклап Мордовия башлыгына ачык хат юллады
- ↑ Рамзан Кадыров – Васильевой: «Я должен забрать своих дочерей из школы и вместе с ними искать место, где позволят девочкам быть мусульманками?»
- ↑ http://www.azatliq.org/a/28304231.html
- ↑ Роман Хәлилов Чад республикасы студентын үтерүе турында сөйләгән
- ↑ http://www.azatliq.org/a/28391635.html
- ↑ Башкортстанның Чишмә районы кешеләре Уфада ачлык тота
- ↑ Мәгариф министры КФУ ректорын милли белгечләр әзерләүне юкка чыгаруда гаепләде
- ↑ Мәхкәмә Чаллы ТИҮен экстремистик оешма дип таныган һәм эшчәнлеген тыйган карар чыгарды
- ↑ Кому достался шерсти клок: как Вагиз Мингазов откупился от кредиторов за 1,7% долгов
- ↑ Дин әһелләре хөкемгә тартылган мөселманнар өчен борчылу белдерде
- ↑ Татар конгрессының Европа буйлап бушка сәяхәт итүче эчкече "яңа татарлары"
- ↑ "Такташка мондый һәйкәл кую – шагыйрьне түбәнсетү"
- ↑ Астана шәһәрендә Сөембикә урамы ачылды
- ↑ Татар-информ, 11.07.2017, archived from the original on 2019-09-19, retrieved 2017-07-12
- ↑ Бауман урамына Сөембикә исеме бирү тәкъдиме кире кагылды
- ↑ Путин: "Ана теле булмаган телләрне мәҗбүри укыту – ярамаган хәл"
- ↑ Урта Әләзән Сабантуеннан сигез факт
- ↑ https://www.azatliq.org/a/28819650.html