Wikipedia

Колумбия

Колу́мбия яки Коломбия (исп. Colombia), рәсми атама Колу́мбия Җөмһүрияте́ (исп. República de Colombia) – унитар, иҗтимагый һәм демократик дәүләт булган Көньяк Американың төньяк-көнбатыш регионында урнашкан суверен ил булып тора. Ул 32 үзәкләшмәгән департаменттан һәм Дәүләт Хөкүмәте урнашкан Богота Башкала Округыннан тора.
Малпело утравын, Ронкадор кече утравын һәм Серрана сай сулыгын кертеп ил 1 141 748 км² мәйдан били, бу аны дөньяда территория буенча 25-енче ил һәм Төньяк һәм Көньяк Америкада җиденче ил итә. Көнчыгышта Венесуэла һәм Бразилия белән, көньякта Перу һәм Эквадор белән, көнчыгышта Панама белән коры җир чигенә ия; Кариб Диңгезендә Панама, Коста-Рика, Никарагуа, Һондурас, Ямайка, Һаити, Доминикана Республикасы һәм Венесуэла белән диңгез чиге бар һәм Тын Океанда Панама, Коста-Рика һәм Эквадор белән диңгез чиге бар.

Колумбия
исп. Colombia
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 1810
Рәсми исем República de Colombia, la République de Colombie[1], Republic of Colombia[2] һәм Republika Kolumbii[3]
Гомер озынлыгы 74 ел[4]
... хөрмәтенә аталган Христофор Колумб
Демоним Colombian, kolumbiai, colombianer, Kolumbianer, Kolumbiano, Kolumbänan, colombiano, كولومبي, كولومبية, كولومبيون, colombiana, колумбийцы, колумбієць, колумбійка, колумбійці, קולומביאני, קולומביאנית, columbieni, columbian, columbiană, কলম্বীয়, colombiano, colombiana, colombiani, colombiane, colombian, colombien[1], colombienne[1], colombiens, colombiennes, colombianu, colombiana, Kolombiano, colombianas, colombianos, ኮሎምብያዊ, Kolumbianerin, cołonbiana, cołonbiane, cołonbiani, cołonbian, Kolumbijczyk[5], Kolumbijka[6], colombian, كولومبي, كولومبية, كولومبيين, كولومبيات, Kolumbijec, Kolumbijka һәм Colómach[7]
Рәсми тел испан теле[8]
Гимн Колумбия гимны[d]
Мәдәният Колумбия мәдәнияте[d]
Шигарь тексты Libertad y Orden, Freedom and Order, Свобода и ред, Colombia is magical realism, Wolność i porządek, Liberdade e orde һәм Rhyddid a Threfn
Дөнья кисәге Көньяк Америка[9]
Дәүләт  Колумбия
Башкала Богота[3][10]
Сәгать поясы UTC−05:00 һәм America/Bogota[d][11]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан испанская Америка[d]
Иң көнчыгыш ноктасы 1°13′44″ т. к. 66°51′04″ кб. о.
Иң төньяк ноктасы 13°23′ т. к. 81°22′ кб. о.
Иң көньяк ноктасы 4°13′54″ к. к. 69°56′53″ кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы 12°35′00″ т. к. 81°42′00″ кб. о.
Геомәгълүматлар Data:Colombia.map
Иң югары ноктасы Кристобаль-Колон[d] һәм Симон Боливар пигы[d]
Иң түбән ноктасы Тын океан
Идарә итү формасы җөмһүрият
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Колумбия президенты[d]
Ил башлыгы Густаво Петро[12]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Колумбия президенты[d]
Башкарма хакимият башлыгы Густаво Петро[12]
Башкарма хакимият Колумбия хөкүмәте[d]
Канунбирү органы Колумбия республикасы конгрессы[d]
Үзәк банкы Колумбия республикасы банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Канада, Италия, Бразилия, Германия, Австралия, Исраил, Франция, Чехия, Индонезия, Испания, Перу, Венесуэла, Эквадор, Австрия, Уругвай, Никарагуа, Малайзия, Кытай Җөмһүрияте, Мексика, Көньяк Корея, Россия, Япония, Һиндстан, Греция, Бангладеш, Панама, Гөрҗистан, Ирландия, Норвегия, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[13], Данциг азат шәһәре[d], Польша, Кытай, Маҗарстан һәм Косово Җөмһүрияте
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Көньяк Америка җәмгыятьләре берлеге[d], Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Андлар җәмгыятьләре берлеге[d], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Латин Америкасы һәм Кариб диңгезе бассейны илләрендә атом-төш коралларның таралуына юл куймау агентлыгы[d], Кариб диңгезе илләре үсеш банкы[d], Үзәк Америка икътисади интеграция банкы[d], Латин Америка һәм Кариб диңгезе дәүләтләре җәмгыяте[d], Интерпол[14][15][16], ХКТО[d][17][18], Халыкара гидрография оешмасы[d][19], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[20], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], Бөтендөнья почта берлеге[21][22], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][23], Америка дәүләтләре оешмасы[d], Бөтендөнья метеорология оешмасы[24], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[25], Бөтендөнья таможня оешмасы[d][26], Халыкара икътисадый хезмәттәшлек һәм үсеш оешмасы[27] һәм Атом-төш коралларының таратылмау турында килешү[d][28]
Балигълык яше 18 яшь
Никахка керү яше 18 яшь
Пенсия яше 57 яшь һәм 62 яшь
Халык саны 52 321 152 (2023)[29]
Ир-ат халкы 24 779 301[4], 25 139 588[4], 25 415 242[4] һәм 25 575 607[4]
Хатын-кыз халкы 25 408 106[4], 25 791 075[4], 26 101 321[4] һәм 26 298 417[4]
Административ бүленеше Амасонас[d], Антьокия[d], Араука[d], Атлантико[d], Боливар[d], Бояка[d], Кальдас[d], Какета[d], Касанаре[d], Каука[d], Сесар[d], Чоко[d], Кордова[d], Кундинамарка[d], Гуайния[d], Гуавьяре[d], Уила[d], Гуахира[d], Магдалена[d], Ме́та[d], Нариньо[d], Северный Сантандер[d], Путумайо[d], Киндио[d], Рисаральда[d], Сан-Андрес-и-Провиденсия[d], Сантандер[d], Сукре[d], Толима[d], Валье-дель-Каука[d], Ваупес[d], Вичада[d] һәм Богота
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 223 метр
Акча берәмлеге Колумбия песосы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт 318 511 813 577 $[30] һәм 343 939 445 259 $[30]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,752[31]
Inequality-adjusted Human Development Index 0,589[32]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече 3,7
Эшсезлек дәрәҗәсе 9,4 процент[33]
Нәрсә белән чиктәш Эквадор, Панама, Перу, Венесуэла, Бразилия һәм Никарагуа
Автомобил хәрәкәте ягы уң[d][34]
Челтәр көчәнеше 110 вольт[35]
Электр аергычы төре NEMA 1-15[d][35] һәм NEMA 5-15[d][35]
Алыштырган Колумбия Кушма Штатлары[d] һәм Москития патшалыгы[d]
Кулланылган тел испан теле, тикуна теле[d], десано теле[d], Сан Андрес - Провиденсия креол инглиз теле[d], гуахиро теле[d], карапана теле[d], миника уитото теле[d], бора теле[d], ансерма теле[d], төньяк эмбера теле[d], карихона теле[d], кабияри теле[d], татуйо теле[d], туюка теле[d], юкуна теле[d], юкпа теле[d], карабайо теле[d], салиба теле[d], каука теле[d], ачагуа теле[d], ава-пит теле[d], муруи уитото теле[d], аруако теле[d], гуахибо теле[d], пасто теле[d], кофан теле[d], андоке теле[d], камса теле[d], андаки теле[d], Колумбия ишарә теле[d], сириано теле[d], сиона теле[d], арма теле[d], Caramanta[d], барасана-эдурия теле[d], бари теле[d], ваймаха теле[d], чимила теле[d], гуяберо теле[d], пихао теле[d], куиба теле[d], малайо теле[d], вахиара теле[d], нонуя теле[d], кубео теле[d], тукано теле[d], уанано теле[d], эпена теле[d], тинигуа теле[d], тама теле[d], баудо теле[d], катио теле[d], чами теле[d], воунаан теле[d], хуп теле[d], окайна теле[d], какуа теле[d], коги теле[d], Playero[d], корегуахе теле[d], муйнане теле[d], пуйнаве теле[d], макагуан теле[d], макуна теле[d], пиапоко теле[d], пиароа теле[d], нукак теле[d], макагуахе теле[d], Providence Island Sign Language[d], яуна теле[d], инга теле[d], танимука-ретуара теле[d], паленкеро теле[d], паэс теле[d], ньенгату теле[d], Curripaco[d], гуамбиано теле[d], Emberá-Tadó[d], Piratapuyo[d], Totoro[d], Barro Negro Tunebo[d], Central Tunebo[d], Jungle Inga[d], Angosturas Tunebo[d], Border Kuna[d] һәм Western Tunebo[d]
Бүләкләр
Мәйдан 1 141 748 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт gov.co​(исп.)
Һәштәге Colombia
Югары дәрәҗәле Интернет домены .co
Харита сурәте
Тематик география Колумбия географиясе[d]
Нинди вики-проектка керә Проект:Колумбия[d]
Ачык мәгълүматлар порталы Open Data Colombia[d]
Феноменның икътисады Колумбия икътисады[d]
Феноменның демографиясе Колумбия халкы[d]
Мәктәптә укымаган балалар саны 704 803[37]
Джини коэффициенты 54,2[38]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 19 процент
Тулаем туулар коэффициенты 1,94[39]
Шәһәр халкы 40 703 994[4], 41 470 292[4], 42 109 638[4] һәм 42 562 637[4]
Авыл халкы 9 483 412[4], 9 460 370[4], 9 406 924[4] һәм 9 311 387[4]
Демократия индексы 6,48[40]
BTI Governance Index 5,24[41][42], 5,14[41], 5,36[41], 5,4[41], 5,88[41], 6,13[41], 6,14[41] һәм 5,71[41]
BTI Status Index 6,1[41], 6,21[41], 6,33[41], 6,28[41], 6,56[41], 6,65[41], 6,59[41], 6,67[41] һәм 6,45[42]
Туым күрсәткече 13,921[4]
Үлем күрсәткече 7,409[4]
Happy Planet Index score 60,2[43]
Илнең мобиль коды 732
Илнең телефон коды +57
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 123[d][44]
Илнең GS1 коды 770-771
Номер тамгасы коды CO
Диңгездәге идентификацияләү номеры 730
Монда җирләнгәннәр төркеме Төркем:Колумбиядә җирләнгәннәр[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Колумбиядә төшерелгән фильмнар[d]
Самый густонаселенная городская территория Богота
Карта
 Колумбия Викиҗыентыкта

Диннәр

үзгәртү

1991 елгы Колумбия Конституциясе дин иреген гарантияли [45]. Барлык дини конфессияләр һәм чиркәүләр закон каршында бер үк хокукка ия. Халыкның 90 % ы – христианнар, аларның күпчелеге (70 – 79 % ы) католиклар, 16,7 % ы – протестантлар. Халыкның 4,7 % ы – атеистлар яки агностиклар. Колумбиялеләрнең 1,8 % ы Иегова шаһитлары һәм адвентистлар. 1 % ы – башка диннәр (Бәһаи, ислам, яһүд дине, буддизм, мормонизм, һинд дине, җирле халыкларның диннәре, Харе Кришна хәрәкәте, Растафари хәрәкәте, православие һ. б.) тарафдары [46][47][48].

Танылган шәхесләр

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ Official Names of the United Nations Membership — UN, 2016. — 5 p.
  3. ↑ 3,0 3,1 zespół autorów PWN интернет-энциклопедиясе
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
  5. ↑ https://sjp.pwn.pl/so/Kolumbijczyk;4451737.html
  6. ↑ https://sjp.pwn.pl/so/Kolumbijka;4451738.html
  7. ↑ The National Terminology Database for Irish — 2006.
  8. ↑ Título I, Artículo 10 // Конституция Колумбии
  9. ↑ https://www.workwithdata.com/place/colombia
  10. ↑ https://www.britannica.com/place/Bogota
  11. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/southamerica
  12. ↑ 12,0 12,1 https://rulers.org/rulc3.html#colombia
  13. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  14. ↑ http://www.interpol.int/es/Pa%C3%ADses-miembros/Am%C3%A9ricas/Colombia
  15. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  16. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Americas/COLOMBIA
  17. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
  18. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/colombia
  19. ↑ https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en — Халыкара гидрография оешмасы.
  20. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  21. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  22. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=73
  23. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  24. ↑ https://public.wmo.int/en/members/colombia
  25. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  26. ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  27. ↑ Colombie
  28. ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_parties_to_the_Treaty_on_the_Non-Proliferation_of_Nuclear_Weapons
  29. ↑ https://data.who.int/countries/170
  30. ↑ 30,0 30,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
  31. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  32. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  33. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  34. ↑ http://chartsbin.com/view/edr
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  36. ↑ Our country of the year // Economist — London: The Economist Group, 2016. — ed. size: 1300000 — ISSN 0013-0613; 1476-8860
  37. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  38. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
  39. ↑ https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/colombia/
  40. ↑ 2021 Democracy Index — EIU, 2022.
  41. ↑ 41,00 41,01 41,02 41,03 41,04 41,05 41,06 41,07 41,08 41,09 41,10 41,11 41,12 41,13 41,14 41,15 https://www.bti-project.org
  42. ↑ 42,0 42,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/COL
  43. ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=COL
  44. ↑ International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
  45. ↑ Colombian Constitution of 1991 (Title II – Concerning rights, guarantees, and duties – Chapter I – Concerning fundamental rights – Article 19)
  46. ↑ Beltrán Cely; William Mauricio (2013) (2013) (in es). Del monopolio católico a la explosión pentecostal'. Universidad Nacional de Colombia, Facultad de Ciencias Humanas, Centro de Estudios Sociales (CES), Maestría en Sociología. ISBN 978-958-761-465-7. http://www.bdigital.unal.edu.co/10780/1/Del%20monopolio%20cat%C3%B3lico%20a%20la%20explosi%C3%B3n%20pentecostal.pdf.  2016 елның 27 март көнендә архивланган. архив күчермәсе (PDF), archived from the original (PDF) on 2016-03-27, retrieved 2022-01-16 
  47. ↑ Descripción cuantitativa de la pluralización religiosa en Colombia. Universitas humanística 73 (2012): 201–238. – bdigital.unal.edu.co.
  48. ↑ Religion in Latin America, Widespread Change in a Historically Catholic Region. Pew Research Center (13 November 2014).

Сылтамалар

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Колумбия&oldid=4369125