5 май
(5 may битеннән юнәлтелде)
5 май — Милади тәкъвимендә бишенче айның бишенче көне. Ел ахырына кадәр 240 көн кала.
| ← май → | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
| 2024 ел | ||||||
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар
үзгәртү
Бөтендөнья мәгариф, фән һәм мәдәният оешмасы:
- Африканың бөтендөнья мирасы көне (гарәп. يوم التراث العالمي الأفريقي, ингл. African World Heritage Day, фр. Journée du patrimoine mondial africain).
- Бөтендөнья португал теле көне (порт. Dia Mundial da Língua Portuguesa, ингл. World Portuguese language day, фр. Journée mondiale de la langue portugaise).
Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы — Бөтендөнья куллар гигиенасы көне, 2009 дан (ингл. World Hand Hygiene Day, порт. Dia Mundial da Higiene das Mãos, фр. Journée internationale sur l'hygiène des mains).- Халыкара акушерлар конфедерациясе (en) — Халыкара кендек аналары көне (рус. Международный день акушерки, ингл. International Midwives' Day).
Португал телле илләр берләшмәсе — Португал теле һәм лузофон мәдәни мирасы көне, 2005 тән (порт. Dia da Língua Portuguesa e da Cultura Lusófona, ингл. Lusophone Culture Day).
Европа Шурасы — Европа көне, 1949 дан (ингл. Europe Day, рус. День Европы, фр. Journée de l'Europe).
АКШ — Хәбәрсез югалган һәм үтерелгән асаба халыклар хатын-кызларына багышланган хәтер көне (ингл. Missing and Murdered Indigenous Women Awareness Day).
Албания — Милләт хакына газап чиккәннәр көне (алб. Dita e Dëshmorëve, ингл. Martyrs' Day).
Гайана — Һиндстанлылар күчеп килүе көне, 1838 (ингл. Indian Arrival Day).
Дания — Азат ителү көне (дан. Danmarks befrielse, ингл. Liberation day).
Испания — Маутхаузен һәм башка концлагерьләргә депортацияләнгән һәм анда вафат булган испаннарны һәм Испаниядә бар нацизм корбаннарын искә алу көне (исп. Día de Homenaje a los españoles deportados y fallecidos en Mauthausen y en otros campos y a todas las víctimas del nazismo de España).[1]
Корея — Балалар көне (кор. 어린이날, ингл. Children's Day).
Кыргызстан — Конституция көне (кырг. Кыргыз Республикасынын конституция күнү, рус. День Конституции Киргизской Республики, ингл. Constitution of Kyrgyzstan Day).
Мексика — Пвебла бәрелешендә җиңү көне яки 5 май көне (1862) (исп. Cinco de Mayo, ингл. Cinco de Mayo, рус. Синко де Майо).
Нидерландлар — Азатлык көне (нид. Bevrijdingsdag, ингл. Liberation Day).
Палау — Олы яшьлеләр көне (ингл. Senior Citizens Day).
Румыния — Татар теле көне.
Хәбәшстан — Эфиоп ватанпәрвәрләрнең җиңү көне (амх. የአርበኞች ቀን, ингл. Ethiopian Patriots Victory Day).
Япония — [Бала]]лар көне (яп. こどもの日, ингл. Children's Day).
- Халыкара инвалидлар хокуклары өчен керәшү көне (рус. Международный день борьбы за права инвалидов, пол. Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych).
- АКШ — Пвебла бәрелешендә җиңү көне яки 5 май көне, 1862 (исп. Cinco de Mayo, ингл. Cinco de Mayo, рус. Синко де Майо).
Аргентина / 
Буэнос-Айрес провинциясе — Җирле язучылар көне, Арольдо Конти истәлегенә (исп. Día del Escritor Bonaerense).
Беларусь — Матбугат көне (белар. Дзень друку, рус. День печати).
Бразилия:
- Бөтендөнья юлларда ихтирамлылык көне (порт. Dia Mundial do Trânsito e da Cortesia ao Volante, рус. Всемирный день дорожного движения и вежливого вождения).
- Илкүләм иҗтимагый лидерлар көне (порт. Dia Nacional do Líder Comunitário), коммуникацияләр көне (порт. Dia Nacional das Comunicações) һәм экспедиторлар көне (порт. Dia Nacional do Expedicionário)
Риу-Гранди-ду-Сул штатындагы 
Монтенегру муниципалитеты көне (порт. Aniversário de Montenegro, Rio Grande do Sul) һәм 
Сан-Паулу штатындагы 
Биритиба-Мирин һәм 
Гарса муниципалитетлары көне (порт. Aniversario da cidade de Biritiba Mirim, Aniversário de Garça, São Paulo).- Маршал Рондон көне (порт. Dia do Marechal Rondon, рус. День маршала Рондона).
Фәлистыйн һәм диаспорасы — Изге Хыдыр бәйрәме көне (ингл. Feast of Saint George).- Комикс рәссамнары көне (ингл. Cartoonists Day)
_-_Brasao.svg){kind=small}
- 1912 — Петроград шәһәрендә «Правда» газетасы чыга башлаган.
- 1939 — ТАССР Югары Шурасы Президиумы татар язуын латин алфавитыннан рус графикасы нигезендә төзелгән алфавитка күчерү турында Указ чыгара.
- 1992 — Кырым парламенты Кырым бәйсезлеген игълан итте һәм бу статусны раслау өчен референдумны билгеләде.
Шулай ук карагыз: Төркем:5 май көнне туганнар
- 1813 — Сөрен Кьеркегор, дат фәлсәфәчесе, протестант теологы, язучы.
- 1818 — Карл Маркс, алман фәлсәфәчесе һәм сәясәтче.
- 1846 — Һенрик Сенкевич, Польша татар язучысы, галиме, Нобель бүләге иясе.
- 1860 — Бронислав Гузовский,
- 1869 — Борис Розинг,
- 1877 — Всеволод Кадыгробов,
- 1877 — Сергей Гассар,
- 1881 — Гафур Коләхмәтов, татар драматургы.
- 1884 — Һарри Труман, АКШның 33 нче президенты.
- 1884 — Юргис Карнавичюс,
- 1886 — Хәбибулла Габитов,
- 1888 — Зариф Бәшири, татар шагыйре, язучы, публицист, журналист, тәрҗемәче.
- 1898 — Георгий Юньев,
- 1901 — Евгения Тихвинская,
- 1904 — Абдулла Гыйззәтуллин, Кызыл Гаскәр сержанты, Советлар Берлеге каһарманы.
- 1904 — Хәмит Ярми, фольклор белгече, әдәбият галиме.
- 1908 — Александр Кондаков,
- 1911 — Габдулла Бичурин, ТАССР ДИК рәисе.
- 1913 — Иосиф Григулевич, совет разведчигы, караим.
- 1919 — Николай Байдин,
- 1921 — Артур Леонард Шавлов,
- 1923 — Михаил Егоров, Бөек Ватан сугышы чоры Кызыл Гаскәренең укчылар полкы разведчигы, Советлар Берлеге каһарманы.
- 1926 — Клавдия Чегодаева,
- 1927 — Ричард Аллаяров,
- 1930 — Леонид Абалкин,
- 1932 — Николай Ерёмин,
- 1935 — Рифат Ибраһимов, журналист, җәмәгать эшлеклесе, төбәк тарихчысы, «Туган як» газетасын оештыручы.
- 1936 — Александр Зотов,
- 1936 — Фёдор Олешкевич,
- 1937 — Владимир Кадышевский,
- 1937 — Иса Абдурахманов,
- 1938 — Геннадий Юмарт, чуаш шагыйре, әдәбият галиме.
- 1939 — Дамир Гарифуллин, төбәк тарихчысы, шагыйрь.
- 1940 — Дамир Азаматов,
- 1942 — Эльмира Ильясова,
- 1943 — Дагун Омаев,
- 1946 — Борис Казаков,
- 1956 — Айвар Саттаров,
- 1958 — Альберт Сәфәров,
- 1966 — Фәнис Сәлахиев, гер күтәрү спорты буенча дөнья чемпионы.
- 1968 — Владимир Филиппов,
- 1974 — Трейси Майклз, музыкант.
- 1976 — Рөстәм Шәйхетдинов,
- 1980 — Габделкәрим Кисси,
- 1982 — Павел Воробьёв,
- 1984 — Алексей Зацепин, йөзү буенча Татарстанда беренче халыкара класслы спорт остасы.
- 1985 — Денис Логинов,
- 1993 — Владислав Трушкин,
Шулай ук карагыз: Төркем:5 май көнне вафатлар
- 1821 — Наполеон I (Napoléon Bonaparte), француз императоры.
- 1842 — Василий Попов,
- 1863 — Фёдор Вишневский,
- 1892 — Август Гофман, алман химик-органигы.
- 1892 — Павел,
- 1924 — Андрей Жеханов, Россия социал-демократик эшчеләр фиркасе, соңрак Советлар Берлеге коммунистик фиркасе эшлеклесе.
- 1933 — Нәҗип Думави, татар язучы, шагыйрь.
- 1941 — Александр Браунер,
- 1950 — Игнатий Петухов,
- 1952 — Зәйни Солтанов, Татарстанның халык, СССРның атказанган артисты, СССР язучылар берлеге әгъзасы.
- 1959 — Карлос Сааведра Ламас, аргентиналы галим-хокукчы һәм сәясәтче, Латин Америкасыннан беренче Тынычлык өчен Нобель премиясе лауреаты.
- 1967 — Николай Максимов,
- 1972 — Мартирос Сарьян,
- 1975 — Елизавета Брадис,
- 1976 — Мирза Таһиров, Татарстан АССР атказанган укытучысы.
- 1977 — Арыслан Мөбәрәков, актёр, режиссёр, Башкорт академия театры җитәкчесе.
- 1981 — Касыйм Фәттахов,
- 1984 — Павел Саначин, РСФСР атказанган архитекторы.
- 1985 — Василий Кузьминов,
- 1987 — Николай Бруевич,
- 1990 — Павел Семёнов,
- 1995 — Мәрьям Галләмева,
- 1996 — Йокубас Минкәвичүс,
- 1996 — Олег Исаев,
- 1996 — Павел Надькин,
- 2001 — Владислав Цюпак,
- 2012 — Данил Садыйков,
- 2013 — Янина Чайковская-Мошинская,
- 2018 — Марат Мусин,
- 2020 — Вадим Венедиктов,
- 2023 — Юрий Коноплёв,
Искәрмәләр
үзгәртү
 |
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|