Санкт-Петербург

Русия Федерациясенең федераль әһәмиятендәге шәһәр, Ленинград өлкәсенең административ үзәге, Русия Империясенең элекке башкаласы
(Петербург битеннән юнәлтелде)

Санкт-Петербург[36][37] (рус. Санкт-Петербург, фин. Pietari, кар. Pietari/Пиетари) (17031914 елларда Санкт-Петербург, 19141924 елларда — Петроград, 19241991 елларда — Ленинград) — Россия Федерациясенең федераль дәрәҗәле шәһәр, элек Россия Империясе башкаласы булган. 1703 елда нигез салынган. Халык саны 4 953 219 кеше (2012 ел). Миллионлы шәһәрләр арасында Россиядә иң төньяк шәһәр. Тулысынча Аурупада урнашкан һәм башкала булмаган халык саны буенча иң зур шәһәр. Шәһәрдә Россия Федерациясе Конституция мәхкәмәсе урнашкан.

Санкт-Петербург
Халык саны 5 597 763 (2024) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 27 май 1703 Edit this on Wikidata
Гимн Гимн Санкт-Петербурга Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Александр Беглов Edit this on Wikidata
Сәгать поясы Мәскәү вакыты, UTC+03:00, Европа/Мәскәү
Кардәш шәһәрләр Гданьск[1][2][3], Акаба[d][2], Искәндәрия[d][2], Алматы[2], Антверпен[2], Бакы[4][2][5], Бангкок[2], Барселона[2], Бәйтлеһем[d][2][6], Һавана[2], Һамбург[2][7], Даугавпилс[8][9][2], Дрезден[2][10], Дүшәнбе[2], Ереван[2], Загреб[2], Исфәһан[2], Квебек (шәһәр)[2], Кейптаун[11], Коломбо[d][2], Котка[2], Кошитсе[2], Лион[2], Лос-Анджелес[2][12][13], Манчистыр[2], Марибор[2][14], Миккели[2], Минск[2], Монтевидео[2], Мумбай[2], Мыколаив[11], Орһус[2], Осака[2], Ош[2], Пирей[d][2], Филибә[d][15][2], Пусан[2], Рио-де-Жанейро[2], Рига[2], Роттердам[2], Сент-Питерсберг[2], Сантьяго-де-Куба[2], Акъяр[11], Истанбул[2], Эстүгүлем[d][2], Тампере[2], Тбилиси[11], Тегу[16][2], Хайфа[d][2], Хартум[2], Харьков[2], Һелсинки[2], Хошимин[2], Чыңду[17], Шаңхай[2], Эдинбург[2][18], Венеция[19][2][20], Һайфоң[2], Күстәнҗә[2], Чиңдау[2], Астана[2], Йоһаннесбург[19], Пекин[2], Мар-дел-Плата[2], Буэнос-Айрес[2], Адана, Варна[d], Бордо[21][2], Һавр[22][23][24], Порту-Алегри[25][26], Торино[2], Несебыр[d], София, Осло[2], Тәһран[2], Касабланка[d], Сәләник[2], Дебрецен[2][27], Райниккендорф[d], Сус[d], Ришон-ле-Цион[d][28], Җиддә[d], Вэньчжоу[d][29][30], Красноярск[31][32], Будапешт, Җенова[2], Лимасол[d][2], Бишкәк[2], Сиань[d], Нампо[2], Инчон[2], Манама[d], Гвадалахара[2], Улан-Батор[2], Ставаңер[2], Бинзәрт[d][2], Ташкәнт, Ницца[2], Париж[2], Гөтеборг[d][2], Аддис-Абеба, Гвадалахара, Нетания[d][33], Турку[34][35][2][…] һәм Gagauziä[2]
География
Моның өлеше Төньяк-Көнбатыш федераль округ Edit this on Wikidata
АТБ Россия
Ил Россия
Мәйдан 1,439 км²
ДДӨБ 3 метр Edit this on Wikidata
Сулык Нева, Фин култыгы, Грибоедов каналы, Охта (Нева кушылдыгы), Кронверк бугазы, Крүков каналы, Зур Нева, Славянка (Нева кушылдыгы), Оккервил
Координатлар 59°57'тн, 30°19'кнч
Почта индексы 190000–199406 Edit this on Wikidata
Телефон коды 812 Edit this on Wikidata
RU-SPE Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Канун чыгару органы Питырбур шәһәренең канун чыгару җыелышы Edit this on Wikidata
Башлык исеме Санкт-Петербург губернаторы Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Александр Беглов Edit this on Wikidata
Карта
Нигезләүче Пётр I Edit this on Wikidata

География

үзгәртү

Географик урнашу

үзгәртү

Санкт-Петербург Россиянең төньяк-көнбатышында, Нева буе түбәнлеге чикләрендә, Балтыйк диңгезенең Фин култыгында урнаша.

Шәһәрнең уртача биеклеге — 1-5 м (үзәк районнары), 5-30 м (төньяк районнары), 5-22 м (көньяк һәм көньяк-көнбатыш районнары); иң биек ноктасы — 176 м.

Санкт-Петербургтан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча)
  Оулу ~ 741 км
  Лаппеэнранта ~ 211 км
Выборг ~ 135 км
Мурманск ~ 1320 км
Кандалакша ~ 1133 км
Костомукша ~ 948 км
Сыктывкар ~ 1501 км
Архангельск ~ 1144 км
Петрозаводск ~ 438 км
  Һелсинки ~ 392 км
  Таллин ~ 363 км
 
Җилләр розасы
Вологда ~ 697 км
Казан ~ 1559 км
Пермь ~ 2013 км
Екатеринбург ~ 2330 км
Псков ~ 278 км
  Рига ~ 561 км
  Вилнүс ~ 723 км
Великий Новгород ~ 170 км
  Витебск ~ 629 км
  Киев ~ 1239 км
Акъяр ~ 2091 км
Тверь ~ 507 км
Мәскәү ~ 734 км
Сарытау ~ 1570 км
Самар ~ 1795 км

Һидрография

үзгәртү
 
Санкт-Петербургның космостан күренеше

Санкт-Петербург Нева елгасының ике ярларында, аның дельтада урнаша. Шулай ук шәһәрдә Нева елгасының култыклары (Зур һәм Кече Нева, Зур, Урта һәм Кече Невкалар, Фонтанка, Мойка, Екатерингофка, Крестовка, Карповка, Ждановка, Смоленка, Пряжка, Кронверк бугазы), кушылдыклары (Ижора, Славянка, Мурзинка, Охта, Чёрная речка) һәм якынча 20 ясалма каналлар агалар. Шәһәр чикләрендә Нева киңлеге — 340—650 м, тирәнлеге 14-23 м. Шәһәрнең су объектлары аша 800дан артык күпер салынган, шул исәптә 218 җәяүлеләр күпере һәм 8 ачыла торган күпер.

Сәгать поясы

үзгәртү
 

Санкт-Петербург халыкара стандарт буенча Moscow Time Zone (MSK/MSD) сәгать поясында урнаша. Бу сан, UTC системасы буенча исәпләгәндә, +4:00 гә тигез.

Климат

үзгәртү

Шәһәр климаты — уртача, уртача континенталь климатыннан уртача диңгез климатына күчүче.

Бөтен метеокүзәтчелек тарихы буенча иң югары температура 2010 елның 7 августында тәшкил ителгән — +37,1 °C, иң түбән 1883 елның 11 гыйнварында −35,9 °C. Санкт-Петербургта ел буенча 600—700 мм атмосфера дуеннары ява, күбесе — апрельдән октябрьгә кадәр.

Санкт-Петербург климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 8,6 10,2 14,9 25,3 30,9 34,6 35,3 37,1 30,4 21,0 12,3 10,9 37,1
Уртача максимум, °C −3,1 −3 2,0 9,3 16,0 20,0 23,0 20,8 15,0 8,6 2,0 −1,5 9,1
Уртача температура, °C −5,5 −5,8 −1,3 5,1 11,3 15,7 18,8 16,9 11,6 6,2 0,1 −3,7 5,8
Уртача минимум, °C −8 −8,5 −4,2 1,5 7,0 11,7 15,0 13,5 8,8 4,0 −1,8 −6,1 2,7
Абсолют минимум, °C −35,9 −35,2 −29,9 −21,8 −6,6 0,1 4,9 1,3 −3,1 −12,9 −22,2 −34,4 −35,9
Явым-төшем нормасы, мм 44 33 37 31 46 71 79 83 64 67 56 51 662
Чыганак: Климат Санкт-Петербурга. Погода и климат. әлеге чыганактан 2012-01-24 архивланды. 2011-12-21 тикшерелгән.


Петербург урнашкан территория 9-10 гасырларда Новгород җиренә караган. 15 гасырда Петербург урынында Новгород җөмһүриятенә караган авыллар урнашкан. 1478 елдан Рус дәүләте составында. 17 гасыр башларында шведлар Нева ярларын басып алып, Охта елгасы тамагында Ниеншанс ныгытмасын нигезлиләр. Рус гаскәре 1703 елның 1 (12) маенда бу ныгытманы басып ала һәм 16 (27) майда Пётр I Заячий (фин. Jänissaari) утравында Санкт-Питер-Бурх (соңрак Петропавловск) ныгытмасына нигез салган. 1703-04 елларда Котлин утравында Кроншлот ныгытмасы нигезләнгән (1723 елдан Кронштадт). 1704 елда Неваның сул ярында Баш Адмираллыкка нигез салынган.

Шәһәр сәнәгать мәркәзе сыйфатында тиз үскән. 18 гасырның ахырында ук шәһәрдә 160 сәнәгый предприятие булган. 1708 елдан Петербург Ингерманландия, 1710 елдан Петербург губернасы үзәге. 1712-28 һәм 1732—1918 елларда — Россия башкаласы. Бу җирдә патша сарае (1712 елдан), Сенат (1713 елдан), коллегияләр (1718 елдан; 1802 елдан министрлыклар) һәм башка дәүләт учрежденияләре урнашканнар.

1905 ел 22 гыйнвар — Санкт-Петербургта «Канлы якшәмбе».

1941 елның 8 сентябреннән алып 1944 елның 27 гыйнварынача кала фашистлар тарафыннан блокадада тотыла.

Сәнәгате һәм икътисады

үзгәртү

Шәһәрдә күп фәнни һәм карау-проектлау институтлары бар (Гипро, Арканлау һәм Антарктика ТИ, Цитология институты, Норильск никеленең Гипода институты һәм башкалар).

Шәһәрнең машиналар төзү сәнәгате әһәмиятле. Россиядә сырлы чит ил машиналары заводлары бар.

Сәүдә сәнәгате (Дикси, Әйләнчек, Спортмастер супермаркетлар).

Финанс тармагы — (Россия Саклык Банкысының акча чыгару дворы, Финам, Россия Саклык Банкысы).

Транспорт

үзгәртү
Һава транспорты
үзгәртү

Тимер юл транспорты

үзгәртү

5 вокзал:

Ябылганнары
үзгәртү

Төзелеш. «Мостострой № 6» ПАО — төзелеш компаниясе. Бүген оешма Ростов АЭС-2, универсаль оффшор бассейнны һ. б. корылмаларны төзүе. 1979 елда оешма Череповецта «Октябрьский күперне» төзиләр

Халык саны
1764[38]1765[39]1780[39]1789[39]1800[38]1811[39]1817[39]1825[39]
149 700150 300174 800217 900220 200335 600363 900424 700
1833[39]1837[39]1840[39]1850[38]1852[39]1863[39]1870[39]1882[39]
442 900468 800470 200487 300532 200539 500668 000928 000
1891[39]1897[40]1900[38]1901[39]1910[39]1914[39]1915[38]1916[38]
1 033 6001 264 9201 418 0001 439 6001 905 6002 118 5002 314 5002 415 700
1917[38]1918[38]1919[38]1920[38]1921[38]1922[38]1923[38]1924[38]
2 300 0001 469 000900 000740 000830 000960 0001 093 0001 221 000
1925[38]1926[41]1928[42]1930[38]1935[38]1940[38]1941[38]1942[38]
1 379 0001 590 7701 688 3002 009 5002 715 7002 920 0002 992 0002 432 000
1943[38]1944[38]1945[38]1946[38]1947[38]1948[38]1949[38]1950[38]
622 000546 000927 0001 541 0001 920 0001 998 0002 218 0002 258 000
1955[38]1956[43]1959[44]1960[38]1962[39]1965[38]1967[39]1970[45]
2 797 0002 814 0003 321 1963 432 0003 036 0003 777 2003 296 0003 949 501
1973[39]1975[38]1976[39]1979[46]1980[38]1981[38]1982[38]1983[38]
3 679 0004 356 2003 915 0004 588 1834 635 2004 669 4004 711 2004 762 100
1984[38]1985[38]1986[38]1987[38]1988[38]1989[47]1990[48]1991[48]
4 806 4004 844 2004 882 2004 931 2004 986 9005 023 5065 002 4445 007 469
1992[48]1993[48]1994[48]1995[48]1996[48]1997[48]1998[48]1999[48]
4 986 4054 942 8914 881 5634 845 4074 820 2134 806 6414 783 9824 770 897
2000[48]2001[48]2002[49]2003[48]2004[48]2005[48]2006[48]2007[48]
4 741 9234 714 8444 661 2194 656 4744 624 0834 600 0004 580 6204 571 184
2008[48]2009[48]2010[50]2011[51]2012[52]2013[53]2014[54]2015[55]
4 568 0474 581 8544 879 5664 899 3444 953 2195 028 0005 131 9425 191 690

Административ-территориаль бүленеше

үзгәртү

Санкт-Петербург 18 районына бүленә:

 
Санкт-Петербургның административ-территориаль бүленеше
  1. Адмиралтейство районы
  2. Василеостровский районы
  3. Выборг районы
  4. Калинин районы
  5. Киров районы
  6. Колпино район
  7. Кызыл Гвардия районы
  8. Красное Село районы
  9. Кронштадт районы
  1. Курорт районы
  2. Мәскәү районы
  3. Нева районы
  4. Петроград районы
  5. Петродворец районы
  6. Диңгез буе районы
  7. Пушкин районы
  8. Фрунзе районы
  9. Үзәк районы
Районнар, үз чиратта, муниципаль округларга, шәһәрләргә һәм бистәләргә бүленәләр.

Шәһәр чикләрендә 111 шәһәрэче муниципаль берәмлек бар: 81 муниципаль округ, 9 шәһәр (Зеленогорск, Колпино, Красное Село, Кронштадт, Ломоносов, Павловск, Петергоф, Пушкин, Сестрорецк) һәм 21 бистә.[56].

Кардәш шәһәрләр

үзгәртү
1.  , Акаба
2.  , Искәндәрия
3.  , Алматы
4.  , Антверпен
5.  , Бакы
6.  , Бангкок
7.  , Барселона
8.  , Бордо
9.  , Варшава
10.  , Вифлеем
11.  , Гавана
12.  , Гавр
13.  , Һамбург
14.  , Гданьск
15.  , Генуя
16.  , Гөтеборг
17.  , Грац
18.  , Даугавпилс
19.  , Дрезден
20.  , Дүшәнбе
21.  , Ирәван
22.  , Загреб
23.  , Иматра
24.  , Исфәһан
25.  , Квебек
26.  , Кейптаун
27.  , Киев
28.  , Коломбо
29.  , Котка
30.  , Кошице
31.  , Лаппеэнранта
32.  , Лион
33.  , Лос-Анҗелес
34.  , Илбау
35.  , Манчестер
36.  , Марибор
37.  , Мельбурн
38.  , Миккели
39.  , Милан
40.  , Минск
41.  , Монтевидео
42.  , Мумбаи
43.  , Николаев
44.  , Ницца
45.  , Әдис
46.  , Орһус
47.  , Осака
48.  , Ош
49.  , Париж
50.  , Петрозаводск
51.  , Пирей (1965)
52.  , Пловдив
53.  , Праһа
54.  , Пусан
55.  , Рио-де-Жанейро
56.  , Рига
57.  , Ришон ле-Цион
58.  , Роттердам
59.  , Сәләник
60.  , Сент-Питерсберг
61.  , Сантьяго-де-Куба
62.  , Севастополь
63.  , Истанбул
64.  , Стокһолм
65.  , Таллин
66.  , Тампере
67.  , Тбилиси
68.  , Турку
69.  , Тэгу
70.  , Хайфа
71.  , Хартум
72.  , Харковь
73.  , Һелсинки
74.  , Хошимин
75.  , Чыңду
76.  , Шаңхай
77.  , Эдинбург
78.  , Венеция
79.  , Краков
80.  , Тарту
81.  , Хайфон
82.  , Каунас
83.  , Констанца
84.  , Чиңдау
85.  , Астана
86.  , Ставангер
87.  , Йоханнесбург
88.  , Пекин
89.  , Мар-дель-Плата
90.  , Буэнос-Айрес
91.  , Воркута

Танылган шәхесләр

үзгәртү

Татарлар

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. https://www.gdansk.pl/urzad-miejski/biuro-prezydenta/sankt-petersburg-federacja-rosyjska,a,1662
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 2,28 2,29 2,30 2,31 2,32 2,33 2,34 2,35 2,36 2,37 2,38 2,39 2,40 2,41 2,42 2,43 2,44 2,45 2,46 2,47 2,48 2,49 2,50 2,51 2,52 2,53 2,54 2,55 2,56 2,57 2,58 2,59 2,60 2,61 2,62 2,63 2,64 2,65 2,66 2,67 2,68 2,69 2,70 2,71 2,72 2,73 2,74 2,75 2,76 2,77 2,78 https://kvs.gov.spb.ru/en/agreements/
  3. https://www.gdansk.pl/de/uber-danzig/befreundete-st-dte-und-partnerst-dte,a,3009
  4. http://azerbaijans.com/content_1719_az.html
  5. https://baku-ih.gov.az/az/page/26.html
  6. https://www.bethlehem-city.org/en/saint-petersburg
  7. https://www.hamburg.de/stpetersburg/
  8. https://old.daugavpils.lv/en/46
  9. https://www.daugavpils.lv/en/assets/upload/Daugavpils_majas_lapai_EN_18.pdf
  10. https://www.dresden.de/de/leben/stadtportrait/europa/partner/st-petersburg.php
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 http://goroda-pobratimy.ru/porodnennye-goroda
  12. https://sistercities.lacity.org/html/18.html
  13. https://sistercities.lacity.org/
  14. https://maribor.si/mestna-obcina/zupan/kabinet-zupana/mednarodno-in-medmestno-sodelovanje/prijateljska-in-partnerska-mesta/
  15. https://www.plovdiv.bg/en/about-plovdiv/побратимени-градове/
  16. https://www.daegu.go.kr/english/index.do?menu_id=00000757
  17. https://saint-petersburg.ru/m/spb/old/221286/
  18. https://democracy.edinburgh.gov.uk/documents/s34650/Item%207.8%20-%20Edinburgh%20International%20Framework.pdf
  19. 19,0 19,1 https://sptoday.ru/2013_07_19/veneciya-ukrepilas-v-spiske-gorodov-pobratimov-sankt-peterburga/
  20. https://www.comune.venezia.it/content/san-pietroburgo
  21. http://www.bordeaux.fr/ebx/LinkResolverServlet?classofcontent=presentationStandard&id=5525
  22. https://www.lehavre.fr/espace-presse/rock-challenge-la-danse-pour-rapprocher-les-jeunes
  23. https://kvs.gov.spb.ru/en/cooperation-with-foreign-cities-and-regions/
  24. https://www.sovetika.ru/fra/zykov26.htm
  25. http://www2.portoalegre.rs.gov.br/cgi-bin/nph-brs?u=/netahtml/sirel/avancada.html&p=1&r=1&f=G&d=ATOS&l=20&s1=(CIDADE+IRMA)..RELA.
  26. http://www2.portoalegre.rs.gov.br/cgi-bin/nph-brs?u=/netahtml/sirel/avancada.html&p=1&r=4&f=S&d=ATOS&l=20&s1=(CIDADE+IRMA)..RELA.
  27. https://www.debrecen.hu/hu/debreceni/testvervarosok/szentpetervar
  28. https://www.masham.org.il/uploads/n/1610438850.3560.pdf
  29. http://www.ezhejiang.gov.cn/wenzhou/2021-08/26/c_655454.htm
  30. http://www.ezhejiang.gov.cn/wenzhou/sistercities_2.html
  31. http://www.admkrsk.ru/citytoday/foreign/cooperation/Pages/petersburg.aspx
  32. http://www.admkrsk.ru/citytoday/foreign/cooperation/Pages/default.aspx
  33. https://new.netanya.muni.il/News/Pages/Article197.aspx
  34. http://kvs.spb.ru/sankt-peterburg-strany-mira/sotrudnichestvo-sankt-peterburga-s-zarubezhnymi-gorodami-i-regionami/
  35. https://www.gov.spb.ru/static/writable/documents/en/2014/10/03/Press%20Kit%202013.pdf
  36. https://kitap.tatar.ru/ogl/nlrt/nbrt_nk_2129465.pdf
  37. http://gabdullatukay.ru/tukay-science/scientists/hannanov-eskar-tukaj-halyknyky/
  38. 38,00 38,01 38,02 38,03 38,04 38,05 38,06 38,07 38,08 38,09 38,10 38,11 38,12 38,13 38,14 38,15 38,16 38,17 38,18 38,19 38,20 38,21 38,22 38,23 38,24 38,25 38,26 38,27 38,28 38,29 38,30 38,31 38,32 38,33 38,34 38,35 38,36 38,37 38,38 38,39 38,40 Санкт-Петербург. 1703-2003: Юбилейный статистический сборник. әлеге чыганактан 2013-09-25 архивланды. 2013-09-25 тикшерелгән.
  39. 39,00 39,01 39,02 39,03 39,04 39,05 39,06 39,07 39,08 39,09 39,10 39,11 39,12 39,13 39,14 39,15 39,16 39,17 39,18 39,19 39,20 Народная энциклопедия «Мой город». Санкт-Петербург. әлеге чыганактан 2013-10-16 архивланды. 2013-10-16 тикшерелгән.
  40. Первая Всеобщая перепись населения Российской империи 1897 года. Санкт-Петербургская губерния. әлеге чыганактан 2013-10-26 архивланды. 2013-10-26 тикшерелгән.
  41. Всесоюзная перепись населения 1926 года. М.: Издание ЦСУ Союза ССР, 1928. Том 9. Таблица I. Населенные места. Наличное городское и сельское население. әлеге чыганактан 2015-02-07 архивланды. 2015-02-07 тикшерелгән.
  42. Статистический справочник СССР за 1928 г.
  43. Народное хозяйство СССР в 1956 г. (Статистический сборник). Государственное статистическое издательство. Москва. 1956. әлеге чыганактан 2013-10-26 архивланды. 2013-10-26 тикшерелгән.
  44. Всесоюзная перепись населения 1959 года. әлеге чыганактан 2013-10-10 архивланды. 2013-10-10 тикшерелгән.
  45. Всесоюзная перепись населения 1970 года. Численность наличного населения городов, поселков городского типа, районов и районных центров СССР по данным переписи на 15 января 1970 года по республикам, краям и областям. әлеге чыганактан 2013-10-14 архивланды. 2013-10-14 тикшерелгән.
  46. Всесоюзная перепись населения 1979 г.
  47. Всесоюзная перепись населения 1989 года. әлеге чыганактан 2011-08-23 архивланды.
  48. 48,00 48,01 48,02 48,03 48,04 48,05 48,06 48,07 48,08 48,09 48,10 48,11 48,12 48,13 48,14 48,15 48,16 48,17 48,18 Численность постоянного населения на 1 января (человек) 1990-2010 года
  49. Всероссийская перепись населения 2002. Том 1. 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации
  50. Итоги Всероссийская перепись населения 2010 года. 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов – районных центров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи человек и более. әлеге чыганактан 2013-11-14 архивланды. 2013-11-14 тикшерелгән.
  51. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2011 года, на 1 января 2012 года и в среднем за 2011 год
  52. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. әлеге чыганактан 2014-05-31 архивланды. 2014-05-31 тикшерелгән.
  53. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). әлеге чыганактан 2013-11-16 архивланды. 2013-11-16 тикшерелгән.
  54. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. әлеге чыганактан 2014-08-02 архивланды. 2014-08-02 тикшерелгән.
  55. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2015 года и в среднем за 2014 год (опубликовано 17 марта 2015 год). әлеге чыганактан 2015-03-18 архивланды. 2015-03-18 тикшерелгән.
  56. Санкт-Петербурга «О территориальном устройстве Санкт-Петербурга» (с изменениями на 13 июля 2011 года) О территориальном устройстве Санкт-Петербурга. gov.spb.ru. 2011-08-12 тикшерелгән.