Wikipedia

Харьков

Ха́рьков, Харкау[10] (укр. Ха́рків - Харкив, ХФӘ: [ˈxɑrkiu̯]) — Украина көнчыгышында урнашкан эре шәhәр, Харьков өлкәсенең административ үзәге. Халык саны — 1,449 млн. кеше (2010 елның 1 апреленә), мәйданы — 310 км².

Харьков
укр. Харків
Байрак[d]Илтамга[d]
Kharkiv-town-flag.svgCoat of arms of Kharkiv.svg
Нигезләнү датасы 1654
Рәсми исем Харків
Демоним харків'янин, харківець, Kharkivite һәм харьковчанин
Нигезләүче Алексей Михайлович
Рәсми тел украин теле
Дәүләт Flag of Ukraine.svg Украина
Нәрсәнең башкаласы Украина Совет Социалистик Республикасы, Харкау өлкәсе, Харьковский район[d], Харьковский район[d], Харьков губернасы, Слободские казацкие полки[d], Харьковский округ[d], Малорус генерал-губернаторлыгы[d] һәм Харьковский уезд[d]
Административ-территориаль берәмлек Харьковский район[d]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Харьков[d]
Хөкүмәт башлыгы Терехов Игорь Александрович[d][1]
Канунбирү органы Харкау шәһәр шурасы[d]
Халык саны 1 433 886 (2021)[2]
Административ бүленеше Холодногорский район[d], Шевченковский район[d], Киевский район[d], Московский район[d], Немышлянский район[d], Индустриальный район[d], Слободской район[d], Червонозаводский район[d] һәм Новобаварский район[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 152 ± 1 метр
Сәгать поясы UTC+02:00 һәм UTC+03:00
Кардәш шәһәр Болонья, Брно, Цетине, Синсинәти[3], Даугавпилс[4][5], Газиантеп, Цзинань[d], Каунас[6], Кутаиси[d], Лилль, Nürnberg[7], Познань, Ришон-ле-Цион[d], Тиянҗин, Варшау, Штеглиц-Целендорф[d], Варна[d], Трнава, Бәңгәлуру, Патры[d][8], Порту, Тбилиси[9], Марибор, Ченстохова һәм Санкт-Петербург
Моның хуҗасы Стадион ХТЗ[d] һәм Харкау метрополитены
Кулланылган тел рус теле
Бүләкләр
Мәйдан 350 ± 1 км²
Почта индексы 61000–61499
Рәсми веб-сайт city.kharkiv.ua​(укр.)​(рус.)
Харита сурәте
Коллаж
Феноменның икътисады Харьков икътисады[d]
Шәрәфле ватандашлар төркеме Төркем:Харьков шәрәфле ватандашлары[d]
Беренче язма телгә алу 1552
Җирле телефон коды 572
Номер тамгасы коды ХА
Монда җирләнгәннәр төркеме Төркем:Харьковта җирләнгәннәре[d]
Объектның күренешләре өчен төркем Төркем:Харьков күренешләре[d]
Карта
Commons-logo.svg Харьков Викиҗыентыкта

ГеографияҮзгәртү

Шәһәр Урта Рус калкулыгының көньягында, Киевтан 405 километр көнчыгыштарак, Россия белән чигеннән 26 километр көньяктарак урнашкан.

Харьковтан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча)
  Петербург ~ 1411 км.
 Минск ~ 986 км.
Сумы ~ 189 км.		   Мәскәү ~ 749 км.
  Орёл ~ 375 км.
  Белгород ~ 78 км.		  Воронеж ~ 393 км.
 Старый Оскол ~ 245 км.
Полтава ~ 147 км.
Киев ~ 495 км.
Львов ~ 1049 км.
 
 Луганск ~ 350 км.
 Волгоград ~ 839 км.
Днепр ~ 234 км.
Әдис ~ 704 км.		 Запорожье ~ 307 км.
Мелитополь ~ 426 км.
Симферополь ~ 671 км.		 Донецк ~ 311 км.
 Ростов-на-Дону ~ 489 км

КлиматҮзгәртү

  • Уртача еллык температура — +8,1 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 3,9 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 74%
Харьков климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 11,0 14,6 21,8 30,5 34,5 36,8 37,6 39,8 33,7 29,3 20,3 13,4 39,8
Уртача максимум, °C −2,2 −1,6 4,3 14,0 20,8 24,3 26,4 25,7 19,4 12,0 3,6 −1,1 12,1
Уртача температура, °C −4,6 −4,5 0,7 9,2 15,6 19,3 21,3 20,3 14,4 7,9 0,9 −3,5 8,1
Уртача минимум, °C −7 −7,3 −2,4 4,6 10,3 14,2 16,2 14,9 9,8 4,3 −1,5 −5,9 4,2
Абсолют минимум, °C −35,6 −29,8 −32,2 −11,4 −1,9 2,2 5,7 2,2 −2,9 −9,1 −20,9 −30,8 −35,6
Явым-төшем нормасы, мм 36 33 32 34 50 61 60 42 47 44 41 36 516
Чыганак: Погода и климат

ТарихҮзгәртү

1918—1934 елларда — Украин Совет Социалистик Республикасы башкаласы.

ХалыкҮзгәртү

1840[11] 1897[12] 1959[13] 1970[14] 1979[15] 1989[16] 2001[17]
23 612 173 989 934 136 1 222 852 1 443 754 1 609 959 1 470 902

Милли состав (2001): украиннар — 62,8 %, руслар — 33,2 %.
Туган тел буенча состав (2001): рус теле — 65,9 %, украин теле — 31,8 %.[18]

Эчке бүленешҮзгәртү

 
  1. Салкын Тавы районы
  2. Шевченко районы
  3. Киев районы
  4. Мәскәү районы
  5. Немышля районы
  6. Индустриаль районы
  7. Бистә районы
  8. Основа районы
  9. Яңа Бавария районы

Кардәш шәһәрләрҮзгәртү

Партнёр шәһәрләр

МәгарифҮзгәртү

Шәһәрдә 45 югары уку йорты бар.

ДинҮзгәртү

 
Харьков җәмигъ мәчете

ХристианлыкҮзгәртү

ПравославиеҮзгәртү

КатоликлыкҮзгәртү

ИсламҮзгәртү

Яһүд динеҮзгәртү

Шәһәрдә туган танылган шәхесләрҮзгәртү

Моны да карагызҮзгәртү

ИскәрмәләрҮзгәртү

  1. ↑ https://www.pravda.com.ua/news/2021/11/11/7313698/
  2. ↑ http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2021/zb_chuselnist%202021.pdf
  3. ↑ https://www.cincinnatisistercity.org/kharkiv-ukraine
  4. ↑ https://www.daugavpils.lv/en/assets/upload/Daugavpils_majas_lapai_EN_18.pdf
  5. ↑ https://old.daugavpils.lv/en/46
  6. ↑ http://s.city.kharkov.ua/en/news/harkivska-delegatsiya-vzyala-uchast-u-svyatkuvanni-dnya-mista-kaunasa-19533.html
  7. ↑ https://www.nuernberg.de/internet/international/charkiv_partnerschaft.html
  8. ↑ https://www.patrasevents.gr/article/303087-i-lista-me-tis-23-adelfopoiimenes-poleis-tis-patras-iparxei-ousia-omos
  9. ↑ https://tbilisi.gov.ge/img/original/2018/6/12/tbilisiinfigures.pdf
  10. ↑ архив күчермәсе (PDF), archived from the original (PDF) on 2018-12-23, retrieved 2017-11-12 
  11. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  12. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1604
  13. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
  14. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
  15. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
  16. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
  17. ↑ http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/total_population/structure_population/sel_1/?box=1.1W&k_t=63&rn=63101&id=&botton=cens_db
  18. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2014-07-31, retrieved 2014-04-20 
Чыганагы — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Харьков&oldid=4073675