Wikipedia

Харьков

Ха́рьков, Харкив яки Харкау[32] (укр. Ха́рків - Харкив, ХФӘ: [ˈxɑrkiu̯]) — Украина көнчыгышында урнашкан эре шәhәр, Харьков өлкәсенең административ үзәге. Халык саны — 1,449 млн. кеше (2010 елның 1 апреленә), мәйданы — 310 км².

Харьков
укр. Харків
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 1654
Сурәт
Рәсми исем Харків
Демоним харків'янин, харківець, Kharkivite, харьковчанин, charkiviti һәм ĥarkivano
Нигезләүче Алексей Михайлович
Рәсми тел украин теле
Дәүләт  Украина
Нәрсәнең башкаласы Харьковская городская община[d]
Административ-территориаль берәмлек Харьковский район[d]
Сәгать поясы UTC+02:00 һәм UTC+03:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Харьков[d]
Хөкүмәт башлыгы Терехов Игорь Александрович[d][1]
Канунбирү органы Харкау шәһәр шурасы[d]
Әгъзалык Бөтендөнья туристик шәһәрләр федерациясе[d][2]
Халык саны 1 421 125 (1 гыйнвар 2022)[3]
Административ бүленеше Холодногорский район[d], Шевченковский район[d], Киевский район[d], Московский район[d], Немышлянский район[d], Индустриальный район[d], Слободской район[d], Основянский район[d] һәм Новобаварский район[d]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 152 ± 1 метр
Кардәш шәһәр Брно[4][5][6][…], Синсинәти[7][6][8][…], Даугавпилс[9][10][6][…], Газиантеп[6][8][11][…], Каунас[12][6][8][…], Кутаиси[d][6][8][13], Nürnberg[14][6][8][…], Познань[6][8][15][…], Ришон-ле-Цион[d][6][8][16][…], Тбилиси[17][6][18][…], Марибор[6][19][20], Лүблин[21][22][23], Тирана[8][24][25], Теҗон[26][25][27], Дебрецен[28][25][29][…] һәм Цетине[30][25][31]
Моның хуҗасы Стадион ХТЗ[d] һәм Харкау метрополитены
Кулланылган тел украин теле һәм рус теле
Бүләкләр
Мәйдан 350 ± 1 км²
Почта индексы 61000–61499
Рәсми веб-сайт city.kharkiv.ua​(укр.)​(рус.)​(ингл.)
Харита сурәте
Феноменның икътисады Харьков икътисады[d]
Беренче язма телгә алу 1552
Җирле телефон коды 572
Номер тамгасы коды ХА
Шәрәфле ватандашлар төркеме Төркем:Харьков шәрәфле ватандашлары[d]
Монда җирләнгәннәр төркеме Төркем:Харьковта җирләнгәннәре[d]
Объектның күренешләре өчен төркем Төркем:Харьков күренешләре[d]
Карта
 Харьков Викиҗыентыкта

География

үзгәртү

Шәһәр Урта Рус калкулыгының көньягында, Киевтан 405 километр көнчыгыштарак, Россия белән чигеннән 26 километр көньяктарак урнашкан.

Харьковтан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча)
  Петербург ~ 1411 км.
 Минск ~ 986 км.
Сумы ~ 189 км.		   Мәскәү ~ 749 км.
  Орёл ~ 375 км.
  Белгород ~ 78 км.		  Воронеж ~ 393 км.
 Старый Оскол ~ 245 км.
Полтава ~ 147 км.
Киев ~ 495 км.
Львов ~ 1049 км.
 
Роза ветров
 Луганск ~ 350 км.
 Волгоград ~ 839 км.
Днепр ~ 234 км.
Әдис ~ 704 км.		 Запорожье ~ 307 км.
Мелитополь ~ 426 км.
Симферополь ~ 671 км.		 Донецк ~ 311 км.
 Ростов-на-Дону ~ 489 км

Климат

үзгәртү
  • Уртача еллык температура — +8,1 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 3,9 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 74%
Харьков климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 11,0 14,6 21,8 30,5 34,5 36,8 37,6 39,8 33,7 29,3 20,3 13,4 39,8
Уртача максимум, °C −2,2 −1,6 4,3 14,0 20,8 24,3 26,4 25,7 19,4 12,0 3,6 −1,1 12,1
Уртача температура, °C −4,6 −4,5 0,7 9,2 15,6 19,3 21,3 20,3 14,4 7,9 0,9 −3,5 8,1
Уртача минимум, °C −7 −7,3 −2,4 4,6 10,3 14,2 16,2 14,9 9,8 4,3 −1,5 −5,9 4,2
Абсолют минимум, °C −35,6 −29,8 −32,2 −11,4 −1,9 2,2 5,7 2,2 −2,9 −9,1 −20,9 −30,8 −35,6
Явым-төшем нормасы, мм 36 33 32 34 50 61 60 42 47 44 41 36 516
Чыганак: Погода и климат

Тарих

үзгәртү

1918—1934 елларда — Украин Совет Социалистик Республикасы башкаласы.

Халык

үзгәртү
1840[33] 1897[34] 1959[35] 1970[36] 1979[37] 1989[38] 2001[39]
23 612 173 989 934 136 1 222 852 1 443 754 1 609 959 1 470 902

Милли состав (2001): украиннар — 62,8 %, руслар — 33,2 %.
Туган тел буенча состав (2001): рус теле — 65,9 %, украин теле — 31,8 %.[40]

Эчке бүленеш

үзгәртү
 
  1. Салкын Тавы районы
  2. Шевченко районы
  3. Киев районы
  4. Мәскәү районы
  5. Немышля районы
  6. Индустриаль районы
  7. Бистә районы
  8. Основа районы
  9. Яңа Бавария районы

Кардәш шәһәрләр

үзгәртү
Партнёр шәһәрләр

Мәгариф

үзгәртү

Шәһәрдә 45 югары уку йорты бар.

Дин

үзгәртү
 
Харьков җәмигъ мәчете

Христианлык

үзгәртү

Православие

үзгәртү

Католиклык

үзгәртү

Ислам

үзгәртү

Яһүд дине

үзгәртү

Шәһәрдә туган танылган шәхесләр

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ https://www.pravda.com.ua/news/2021/11/11/7313698/
  2. ↑ https://cn.wtcf.org.cn/citys/4591-3.html
  3. ↑ Государственная служба статистики Украины Чисельність наявного населення України на 1 січня 2022 року — Киев: Государственная служба статистики Украины.
  4. ↑ https://www.brno.cz/w/charkov-ukrajina
  5. ↑ https://en.brno.cz/w/partnership-agreements
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 https://www.city.kharkiv.ua/en/o-xarkove/goroda-partneryi.html
  7. ↑ https://www.cincinnatisistercity.org/kharkiv-ukraine
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 https://infocity.kharkiv.ua/obshchestvo/goroda-pobratimy-harkova/
  9. ↑ https://www.daugavpils.lv/en/assets/upload/Daugavpils_majas_lapai_EN_18.pdf
  10. ↑ https://old.daugavpils.lv/en/46
  11. ↑ https://www.gaziantep.bel.tr/tr/kardes-sehirler/ukrayna-kharkiv
  12. ↑ http://s.city.kharkov.ua/en/news/harkivska-delegatsiya-vzyala-uchast-u-svyatkuvanni-dnya-mista-kaunasa-19533.html
  13. ↑ http://www.kutaisi.gov.ge/kutaisi/4
  14. ↑ https://www.nuernberg.de/internet/international/charkiv_partnerschaft.html
  15. ↑ https://www.poznan.pl/mim/main/charkow-ukraina,p,19,60.html
  16. ↑ https://www.rishonlezion.muni.il/TheCity/twincities/Lists/List/CustomDispForm.aspx?ID=5
  17. ↑ https://tbilisi.gov.ge/img/original/2018/6/12/tbilisiinfigures.pdf
  18. ↑ http://economicforum.ge/img/original/2024/5/29/%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98_%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A8%E1%83%98-Print-21.09.23.pdf
  19. ↑ https://maribor.si/mestna-obcina/zupan/kabinet-zupana/mednarodno-in-medmestno-sodelovanje/prijateljska-in-partnerska-mesta/
  20. ↑ https://ppr.kharkiv.ua/ru/maribor-sloveniya
  21. ↑ https://lublin.eu/lublin/wspolpraca-miedzynarodowa/miasta-partnerskie-i-zaprzyjaznione/charkow-ukraina,10740,w.html
  22. ↑ https://lublin.eu/lublin/wspolpraca-miedzynarodowa/miasta-partnerskie-i-zaprzyjaznione/2,strona.html
  23. ↑ https://uanews.kharkiv.ua/society/2022/05/02/409564.html
  24. ↑ https://tirana.al/uploads/2023/6/20230627125928_marreveshje-shoqata.pdf
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 https://ppr.kharkiv.ua/ru/investment-advantages-of-the-city
  26. ↑ https://ppr.kharkiv.ua/ru/tedghon-respublika-koreya
  27. ↑ https://www.daejeon.go.kr/english/EngPartnerCities.do?menuSeq=7029
  28. ↑ https://ppr.kharkiv.ua/ru/debrecen-vengriya
  29. ↑ https://www.debrecen.hu/en/local/news/unicef-supports-refugee-care-in-the-city-and-the-local-community-in-need
  30. ↑ https://ppr.kharkiv.ua/ru/cetinye-respublika-chernogoriya
  31. ↑ http://www.cetinje.me/cetinje/site_mne/public/index.php/index/artikli?id=40
  32. ↑ архив күчермәсе (PDF), archived from the original (PDF) on 2018-12-23, retrieved 2017-11-12 
  33. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  34. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_lan_97_uezd.php?reg=1604
  35. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
  36. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
  37. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
  38. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
  39. ↑ http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/total_population/structure_population/sel_1/?box=1.1W&k_t=63&rn=63101&id=&botton=cens_db
  40. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2014-07-31, retrieved 2014-04-20 
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Харьков&oldid=4248762