Будапешт
Маҗарстан башкаласы
Будапе́шт (маҗар. Budapest [ˈbudɒpɛʃt]) — Маҗарстан башкаласы һәм дәүләтнең иң эре шәһәре. 2007 елның мартында 1,7 млн кеше тәшкил иткән халык саны буенча шәһәр Европа берлегендә тугызынчы урын алып тора. Шәһәр 1873 елда берничә маҗар шәһәренең кушылуы нәтиҗәсендә барлыкка килә: Дунайның көнчыгыш ярында урнашкан Пешт, көнбатыш ярында урнашкан Буда һәм Обуда.
| Будапешт | |
|---|---|
.svg)  | |
 | |
| Ил | Маҗарстан |
| Координатлар | 47°29'54"N, 19°2'27"E |
| Мэр | Иштван Тарлош |
| Элеккеге исемнәр | Буда, Пешт һәм Обуда |
| Мәйдан | 525,16 км² |
| Мәркәз биеклеге | 102 м |
| Халык саны | 1 702 297 кеше |
| Халык тыгызлыгы | 3242 кеше/км² |
| Сәгать кушагы | UTC+1 |
| Телефон коды | +36 1 |
| Почта индексы | 1011-1239 |
| Рәсми сайт | budapest.hu |
| Кардәш шәһәрләр | Берлин[1], Франкфурт[1][2][3], Форт-Верт[1], Нью-Йорк[1], Тел-Әвив[1], Вена[1], Сараево[1], Лиссабон[1], Пекин[1], Загреб[1], Вилнүс[4], Наполи, Краков, Флоренция[1][5], Лечче, Сан-Вито-аль-Тальяменто, Варшау, Мондрагоне, Сан-Паулу, Дублин, Bangkok, Киев[6], Мадрид, Димәшкъ, Бүкрәш, Теҗон[7][8], Кошитсе, Осака, Келсе, Суботитса, Тыргу-Муреш, Львов, Әнкара[1], Шаңхай[1], Одорхею-Секуеск[d][1], Тәһран[1], Чуңчиң, Насик, Тбилиси[9] һәм Санкт-Петербург |
ТарихҮзгәртү
Халык саны тарихыҮзгәртү
Халык:
- 1780 ел: 48 000 (Буда: 27 000, Пешт: 21 000)
- 1804 ел: 59 610 (Буда: 30 784, Пешт: 28 826)
- 1830 ел: 98 493 (Буда: 37 973, Пешт: 60 520)
- 1847 ел: 133 096 (Буда: 41 974, Пешт: 91 122)
- 1869 ел: 270 476
- 1890 ел: 486 671
- 1900 ел: 733 358 (Сәнагыйләштерү)
- 1910 ел: 880 371 (756 070 маҗарлар, 78 882 немецлар, 20 359 словаклар…) (1910 елдагы халык санын алу буенча)
- 1930 ел: 1 006 184
- 1941 ел: 1 164 963
- 1945 ел: 907 774 (Будапешт операциясе, холокост)
- 1949 ел: 1 057 912
- 1950 ел: 1 590 360 (Олы Будапешт)
- 1980 ел: 2 059 226
- 1990 ел: 2 016 681
- 2001 ел: 1 777 921 (1 631 043 маҗарлар, 18 097 немецлар, 14 019 чегәннәр, 4929 словаклар…) (2001 ел дагы халык санын алу буенча)
- 2005 ел: 1 695 814
- 2008 ел: 1 702 297 (Буда: 480 756, Пешт: 1 221 541)
Күренекле кешеләреҮзгәртү
- Эржебет Шаар, скульптор
Тугандаш шәһәрләрҮзгәртү
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 http://budapest.hu/Lapok/Fovaros/Testvervarosok.aspx
- ↑ https://frankfurt.de/service-und-rathaus/verwaltung/aemter-und-institutionen/hauptamt-und-stadtmarketing/referat-fuer-internationale-angelegenheiten/partnerstaedte/budapest
- ↑ http://www.frankfurt.de/sixcms/detail.php?id=3932
- ↑ http://www.ivilnius.lt/pazink/apie-vilniu/miestai-partneriai
- ↑ https://www.comune.fi.it/pagina/firenze-internazionale/gemellaggi-e-patti-di-amicizia
- ↑ https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf
- ↑ https://www.daejeon.go.kr/english/EngSisterCities.do?menuSeq=7028
- ↑ https://www.daejeon.go.kr/drh/DrhContentsHtmlView.do?menuSeq=1731
- ↑ https://tbilisi.gov.ge/img/original/2018/6/12/tbilisiinfigures.pdf