Тәһран
Тәһран (фар. تهران) — Иранның башкаласы һәм иң зур шәһәре. Азиянең иң эре торак пунктларының берсе. Илнең сәяси, икътисади, мәдәни, транспорт һәм сәүдә үзәге.
| Тәһран | |
| фар. تهران | |
 | |
| Нигезләнү датасы | 20 март 1794 |
|---|---|
| Рәсми исем | تهران |
| Кушамат/тәхәллүс | دار السلطنه |
| Демоним | تهرانی, Tehrani, طهراني, طهرانية, Teheranano, Téhéranais[1] һәм Téhéranaise[1] |
| Рәсми тел | фарсы теле |
| Дәүләт |
 Иран |
| Нәрсәнең башкаласы | Иран, Каҗарлар[d] һәм Пәһләви[d] |
| Административ-территориаль берәмлек | Центральный бахш[d] |
| Епархия | Епископальная Церковь Иерусалима и Ближнего Востока[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Афшани, Мохаммад-Али[d] |
| Канунбирү органы | Tehran City Council[d] |
| Халык саны | 8 846 782 кеше кеше (2016)[2] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 1200 метр |
| Сәгать поясы | UTC+3:30[d], Тәһран вакыты[d] һәм UTC+4:30[d] |
| Акча берәмлеге | Иран риалы[d] |
| Кардәш шәһәр | Минск, Лондон, Пекин, Кабул, Бразилиа, Һавана, Берлин, Багдад, Эль-Кувейт[d], Мәскәү, Санкт-Петербург, Хартум, Дүшәнбе, Каракас, Сәнга, Лос-Анджелес, Сеул, Pretoriä, Павлодар, Kinşasa, Манила, Bangkok, Будапешт, Тбилиси һәм Дөбәй |
| Моның хуҗасы | Shahre Qods Stadium[d] |
| Мәйдан | 686 км² |
| Почта индексы | 13ххх-15ххх |
| Рәсми веб-сайт | tehran.ir(фарсыча)(ингл.) |
 | |
 | |
 | |
| Җирле телефон коды | 021 |
| Монда җирләргәннәр төркеме | [d] |
| Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме | [d] |
 | |
 Тәһран Викиҗыентыкта | |
Атаманың килеп чыгышыҮзгәртү
Шәһәрнең рәсми сайты буенча Тәһран атамасы «төп», «ас» мәгънәсен аңлатучы ته (тәһ) һәм «тау бите» мәгънәсенә туры килүче искергән ران (ран) сүзләреннән барлыкка килгән. Шул рәвешле, Тәһран сүзен "тау бите астында" урнашкан дип тәрҗемә итәргә була. Шәһәр, чынлап та, Точал тавыннан көньякта урнашкан.[3]
ТарихҮзгәртү
ХалкыҮзгәртү
XVIII гасырда Тәһранның халык саны якынча 100 мең кеше тәшкил итә. Аеручы зур тизлек белән халык саны XX гасырда үсә.
| 1891 | 1922 | 1932 | 1956 | 1966 | 1980 | 1986 | 1991 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Халык | 160,000 | 210,000 | 249,504 | 1,512,082 | 2,719,730 | 5,361,335 | 6,042,584 | 6,475,527 |
| Тыгызлык (кеше/км²) | 6,540 | 8,590 | 10,200 | 15,120 | 9,610 | 9,600 | 8,430 | 8,990 |
| Еллык арту, % | 3 | 4 | 4,6 | 5,9 | 5,8 | 4,1 | ||
| Мигрантлар санының артуы | 3,800 | 1,700 | 24,900 | 25,900 | 47,500 | 35,000 | ||
| Чыганак: Atlas de Téhéran et Mansour Ohadi | ||||||||
Кардәш шәһәрләрҮзгәртү
| Ил | Шәһәр | |
|---|---|---|
|
Америка Кушма Штатлары | Лос Анджелес[4] |
|
Көньяк Корея | Сеул[5] |
|
БГӘ | Дөбәй[6] |
|
Филипин | Манила |
|
Беларусия | Минск[7] |
|
Таҗикстан | Душанбе |
|
Русия | Мәскәү |
|
Венесуэла | Каракас |
|
Куба | Гавана |
ЧыганакларҮзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ https://www.amar.org.ir/portals/0/census/1395/results/Census95_Khanevar_Jameiyat.xlsx
- ↑ تاريخچه تهران
- ↑ http://www.lacity.org/SisterCities/html/11.htm
- ↑ http://english.chosun.com/w21data/html/news/200707/200707110009.html
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Dubai
- ↑ [1]