Николаев (Николаев өлкәсе)
Никола̄ев, Мыколайив яки Балабан (укр. Миколаїв, рус. Николаев, кырымтат. Balaban) — Украина көньякгышында урнашкан шәһәр. Украинаның икътисади, мәдәни, сәяси үзәкләренең берсе. Халык саны буенча илнең тугызынчы шәһәре.
| Николаев | |
| укр. Миколаїв рус. Николаев | |
| Байрак[d] | |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 1789 |
|---|---|
 | |
| Рәсми исем | Миколаїв |
| Кушамат/тәхәллүс | Нико |
| Дәүләт |
 Украина |
| Нәрсәнең башкаласы | Николаевский район[d] һәм Николаевская городская община[d] |
| Административ-территориаль берәмлек | Николаевская городская община[d] |
| Сәгать поясы | UTC+02:00 һәм UTC+03:00 |
| Тарихи регион | Едисан[d] |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Южный Буг[d] һәм Ингул[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Александр Фёдорович Сенкевич[d][1] |
| Рәсми бәйрәм | День города Николаева[d] |
| Халык саны | 470 011 (1 гыйнвар 2022)[2] |
| Административ бүленеше | Заводский район[d], Ингульский район[d], Корабельный район[d] һәм Центральный район[d] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 53 метр |
| Кардәш шәһәр | Галац, Боржоми[d], Bursa, Лион, Малко-Тырново[d], Плевен[d][3], Тиянҗин, Жешув, Тирасполь, Дэчжоу[d], Батум, Вейхай[d], Кутаиси[d][4], Прешов, Лүблин һәм Нилүфер (Нилүфер)[5] |
| Бүләкләр | |
| Мәйдан | 253 км² |
| Почта индексы | 54000-490 |
| Рәсми веб-сайт | mkrada.gov.ua |
 | |
| Феноменның икътисады | economy of Mykolaiv[d] |
| Җирле телефон коды | 0512 |
| Номер тамгасы коды | BE һәм НЕ / 15 |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
| Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
 | |
 Николаев Викиҗыентыкта | |
География үзгәртү
Шәһәр Украинаның дала зонасының көньяк өлешендә, Көньяк Буг һәм Ингул елгалары тарафыннан юылган ярымутравында урнашкан.
Климат үзгәртү
Шәһәр климаты уртача континенталь, җылы кыш һәм эссе җәй белән.[6]
| Николаев климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Уртача температура, °C | −3,1 | −1,8 | 2,6 | 10,2 | 16,5 | 20,4 | 22,3 | 21,8 | 16,9 | 10,3 | 4,4 | −0,1 | 10 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 36 | 35 | 30 | 32 | 44 | 54 | 58 | 41 | 39 | 22 | 36 | 45 | 472 |
| Чыганак: Климат Николаева (meteoprog.ua) | |||||||||||||
Тарих үзгәртү
Николаев 1789 елда Григорий Потёмкин тарафыннан суднолар төзү верфләр янындагы бистә буларак нигезләнгән. Озак вакыт биредә Кара диңгез флотының штабы урнашкан.
1862 елда Николевта эре диңгез порты ачылган; 19 гасырның азагында ук Николаев порты чит илләре белән сәүдә итү күләме буенча илдә өченче урында, ә ашлыкны экспортлау буенча беренче урында торган.
1918 елда шәһәр беренче тапкыр чит ил гаскәрләре тарафыннан басып алуны кичергән. 1920 елда Николаевта совет хакимияте урнаштырылган.
Бөек Ватан сугышы барышында (1941 елның 16 августы) шәһәр алман-фашист гаскәрләре тарафыннан басып алына. 1944 елның 28 мартында азат ителә. Сугыштан соңгы вакытында Николаев — ССРБ суднолар төзү үзәкләренең берсе.
Халык үзгәртү
| 1897[7] | 1926[7] | 1939[7] | 1959[8] | 1970[9] | 1979[10] | 1989[11] | 2001[12] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 92 012 | 101 182 | 168 676 | 226 207 | 331 037 | 439 915 | 502 776 | 514 136 |
Милли состав (2001): украиннар — 72,7 %, руслар — 23,1 %.
Туган тел буенча состав (2001): рус теле — 56,8 %, украин теле — 42,2 %.[13]
Икътисад үзгәртү
Икътисад нигезе — суднолар төзү. Шуның өстенә, Николаевта элетротехника һәм электрон сәнәгате ширкәтләре бар. Глинозөм заводы, азык-төлек сәнәгате ширкәтләре.
Кардәш шәһәрләр үзгәртү
.svg){kind=small}
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ Миколаївський міський голова — Николаевская городская община.
- ↑ Государственная служба статистики Украины Чисельність наявного населення Українина 1 січня 2022 — Киев: Государственная служба статистики Украины.
- ↑ https://www.pleven.bg/bg/pobratimeni-gradove/nikolaev-ukrayna
- ↑ https://mkrada.gov.ua/news/10379.html
- ↑ https://www.nilufer.bel.tr/icerik/kardes-kentler
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2020-10-27, retrieved 2020-10-24
- ↑ 7,0 7,1 7,2 http://pop-stat.mashke.org/ukraine-cities.htm
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
- ↑ http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/total_population/structure_population/sel_1/?box=1.1W&k_t=14&rn=&id=&botton=cens_db
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2014-07-31, retrieved 2014-04-21