Кырымтатар теле

	Кырымтатар теле
Үзисем:	qırımtatar tili, qırım tili, tatar tili, tatarça, къырымтатар тили, къырым тили, татар тили, татарча
Илләр:	Украина (Кырым) / Россия (Кырым),; Үзбәкстан, Румыния, Болгария
Рәсми халәт:	Украина Кырым Автономияле Җөмһүрияте / Россия Федерациясе Кырым Җөмһүрияте
Сөйләшүчеләр саны:	541 000
Халәт:	җитди куркыныч астында[d]
Классификация
Төркем:	Алтай телләре гаиләсе Төрки телләр Кыпчак төркеме; ;
Язу:	кирилл язуы, латин язуы һәм гарәп әлифбасы
Тел кодлары
ГОСТ 7.75–97:	кры 347
ISO 639-1:	—
ISO 639-2:	crh
ISO 639-3:	crh

Кырымтатар теле (кырымтат. qırımtatar tili, къырымтатар тили) — кырым татарларының милли теле. Кырым Республикасының дәүләт телләренең берсе һәм Кырым Автономияле Республикасында берничә рәсми функциягә ия тел. Төрки телләренә керә. Язу кирилл һәм латин әлифбаларына нигезләнгән. Татар теле кебек үк кырымтатар теле — агглютинатив тел.

2001 елгы Бөтенукраина халык санын алу мәгълүматлары буенча, авыл советлары һәм шәһәрләре буенча кырымтатар телен туган тел дип атаган кырым халкы өлеше

Хәзерге вакытта кырымтатар теле ЮНЕСКО тарафыннан югалуы җитди куркыныч астында булган телләр арасына кертелгән.^[4]

Сөйләшүчеләр саны Үзгәртү

Элекке ССРБ җирләрендә кырымтатар телендә сөйләшүчеләр саны якынча 350 мең кеше тәшкил итә. Шуларның 250 мең тирәсе Кырымда яши. Болгария һәм Румыниядә — 30 меңгә якын кеше. Төркиядә кырым татарларының күп булуы билгеле, ләкин төгәл саннар юк.

Әлифба Үзгәртү

1929 елга кадәр гарәп графикасы, соңрак латин графикасы нигезендәге язудан файдаланган (яңалиф), 1938 елда исә кирилл графикасы нигезендәге язу кулланыла. 1990-еллардан бирле 1997 елда Кырым Югары Шурaсы карары белән тәсдыйк ителгән лaтин әлфбасы да кулланыла. Ул 1930-елларда кулланылган әлифбадан аерыла, аның нигезе — Q һәм Ñ хәрефләре кушылган төрек әлифбасы. Хәзрге зaмaндa кирилл әлифбасы да, лaтин әлифбасы да қуллaнылaлaр. Шуны әйтеп үтәргә кирәк ки, интeрнeтта күбесенчә лaтин әлифбасы кулланыла, китаплар китaплaр, мәҗмугалар исә күбесенчә кирилл әлифбасында бaсылa. Латин имләсен куллану турында махсус федераль кануны кабул итмәгәнлектән, Россиядә дәүләт кырымтатар теле өчен кирилл имләсе куллана.^[5]

ММЧ Үзгәртү

ATR телеканалы

Шулай ук карагыз Үзгәртү

	Тел порталы
	Тел белеме порталы

Искәрмәләр Үзгәртү

[1] Договор между Российской Федерацией и Республикой Крым о принятии в Российскую Федерацию Республики Крым и образовании в составе Российской Федерации новых субъектов, Статья 3(рус.)

[ethnologue-2] thnologue.

[_4231447a58ec2c3a-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 Language
https://wikidata.org/wiki/Track:Q75488338https://wikidata.org/wiki/Track:Q75487064

[4] Атлас языков, находящихся под угрозой исчезновения | Организация Объединённых Наций по вопросам образования, науки и культуры. www.unesco.org. 2019-01-24 тикшерелгән.

[5] ttp://ru.krymr.com/content/article/26784369.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Классификация
Кырымтатар теле
Үзисем:	qırımtatar tili, qırım tili, tatar tili, tatarça, къырымтатар тили, къырым тили, татар тили, татарча
Илләр:	Украина (Кырым) / Россия (Кырым), Үзбәкстан, Румыния, Болгария
Рәсми халәт:	Украина Кырым Автономияле Җөмһүрияте / Россия Федерациясе Кырым Җөмһүрияте^[1]
Сөйләшүчеләр саны:	541 000^[2]
Халәт:	җитди куркыныч астында^[d]
Төркем:	Алтай телләре гаиләсе Төрки телләр Кыпчак төркеме
Язу:	кирилл язуы, латин язуы һәм гарәп әлифбасы
Тел кодлары
ГОСТ 7.75–97:	кры 347
ISO 639-1:	—
ISO 639-2:	crh^[3]
ISO 639-3:	crh^[3]