|
Татарлар (Tatarlar) — күбесенчә Авразия кыйтгасында яшәгән төрки халык.
Дөньяда саннары якынча 7 млн., алардан  Русия Федерациясендә як. 5,3 млн., Идел-Урал якларында як. 4,6 млн. дип исәпләнелә. Русиядә сан буенча икенче халык.
Татарлар төркемнәре буларак Идел буе-Урал, Себер, әстерхан, Кырым татарлары, нугайлар, Польша–Литва татарлары, керәшен татарлары, Касыйм татарлары, мишәрләр һ.б. билгеле. Идел-Урал татарларында болгарлар һәм башка һун кабиләләре, скифлар, сарматлар, хәзәрләр, аланнар, монголлар һәм бәлкем башка халыклар каннары акканы уйланыла.
Татарлар тарихы чыганаклары отуз татар токуз татар рәвешендә Күлтәгин (ингл.) һәм абыйсы Билге ханга (ингл.) куелган VIII гасыр бер-берсенә охшаш һәйкәлташлардагы язулардан башлана, Орхон елгасы үзәнлеге (ингл.).
Бу язулар 1889 елда / Россия империясе галиме Николай Ядринцев (рус.) экспедициясе тарафыннан табыла, чыгышы буенча  Пруссия патшалыгыннан булган алман Вилһелм Радлов тарафыннан бастырыла, 1893 елда  Данияле филологы Вилһелм Томсен (ингл.) тарафыннан ачыкланыла.
  ЮНЕСКОның  Бөтендөнья мәдәни мирасы объектлары исемлегенә кертелгән  Монголияның Орхон елгасы үзәнлеге күренеше |
| |
Шәхес
Кубрат хан (tat.lat. Qubrat xan, болг. Кробат, Кубрат, греч. Χουβρατις, Курт, болг. Куртъ, Mari: Чумбылат, борынгы төрекчәдән "бүре") (~600 — 665) — Һуннарның төрки утригыр, кутригыр кабиләләренең Дуло ыругыннан чыккан Фанагориядә хәким иткән болгар ханы,  Бөек Болгар иленә нигез сала,  Идел буе Болгарына нигез салучы Котрагның һәм  Дунай буе Болгарына нигез салучы Аспарух'ның әтиләре.
 Византия империясе тарихчыларыннан калган чыганакларга таянып эш итүче замандаш тарих галимнәре арасында, аның шул заманнарда Христиан дөньяcының үзәге булган  Константинопольда император Ираклий I нең (ингл.) сараенда үсеп, соңгысы белән якын дус булуын, ул византиялыларның мәдәниятен һәм дәүләтләрнең "Бер Ходай, бер империя, бер дин" девизын хөрмәт, иконалар төшенчәсе булмаган борынгы Православие'ны кабул иткәне, Христиан дөньясында cенаторлар гына ташыган патриций (ингл.) дәрәҗәсен алганы турында фикер таралган.
| |
Төркемнәр
Шулай ук, татарлар турында өстәмә
мәгълүмат өчен,
төркемнәренә кергән мәкаләләрне карагыз
| |
Мәдәният
Сабантуй — татар халкының борынгы бәйрәме. Хәзерге вакытта Сабантуй  Татарстан Республикасында дәүләт бәйрәме статусын алды.
| |
Татар тарихчылары
Равил Фәхретдинов – (1937 елның 14 март, Кариле авылы - 2014 елның 10 март, Казан) - мәшһүр татар тарихчы.
1958-1963 елларда Казан дәүләт педагогия институтында укый, 1963 елда СССР Фәннәр академиясе Казан филиалының Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институтында археология буенча аспирантурада укый. 1972-1992 елларда мөстәкыйль экспедиция җитәкчесе булып Иске Казан урынын казый, гаҗәеп бай матди культура калдыклары туплый. Мәскәү дәүләт университетында урта гасырлар археологиясе буенча 1968 елда кандидатлык, 1990 елда докторлык диссертацияләре яклый.
Галим Татарстан Фәннәр академиясенең Ш.Мәрҗани исемендәге Тарих институтында баш гыйльми хезмәткәр булып эшли. Татарстан Республикасының фән һәм техника өлкәсендә Дәүләт премиясе лауреаты, Татарстанның атказанган фән эшлеклесе, Һади Атласи исемендәге премиянең беренче лауреаты.
|
|
|
Шәп мәкалә
Беренче бөтендөнья сугышы (28 июль 1914 — 11 ноябрь 1918) — кешелек тарихында иң эре кораллы низагларның берсе.
Аурупада ике сугыш арасы чорында Бөек сугыш буларак, / Россия империясендә Герман сугышы,  ССРБ чорында Империалистик сугыш кебек рәсми булмаган исемнәре белән билгеле булды.
Аурупа, Африка һәм Якын Көнчыгыш (шулай ук кыска вакыт дәвамында Кытай һәм Тын океан) киңлекләрендә уза. Хәрби операцияләрдә 68 млн. гаскәр катнаша, 37 млн. кеше (сугышмаганнарны да санап) төрлечә җәрәһәтләнә, алар арасыннан үлүчеләрнең саны 16 млн. уза (үлүчеләр буенча 6нчы иң зур сугыш).
Икътисади империализм, территориаль һәм икътисади дәгъвалар, сәүдә киртәләре, милитаризм һәм автократия, җирле низаглар, Аурупа илләренең бер-берсе каршындагы союздаш вәгъдәләре нәтиҗәсендә башлана. Антантаның җиңүе белән бетә.
Күп вакыт узмыйча / Россия империясендә Февраль һәм Октябрь революцияләре,  / Алман империясендә Ноябрь революциясе,  / Госманлы империясе һәм Австро-Венгриянең башка сәбәпләр аркасында таркалуына китерә. Американ капиталының Аурупага үтеп керә башлавы.
| |
Шәп рәсем
| |
Мәкаләләр
| |
Беләсезме…
| |
Мин булыша алганым
|
|
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.png){kind=icon}
.svg){kind=small}
.png){kind=small}
.png){kind=small}
