Төрки каганлыгы

(Төрки каһанлыгы битеннән юнәлтелде)

Төрки каһанлыгы (Күк төркиләре) — кешелек тарихында иң зур Азия дәүләтләренең берсе. Ашина нәселеннән чыккан хакимнәр нигез салган дәүләт.

Old Turkic letter UK.svgOld Turkic letter R2.svgOld Turkic letter U.svgOld Turkic letter T2.svg / Old Turkic letter UK.svgOld Turkic letter R2.svgOld Turkic letter U.svgOld Turkic letter T2.svg Old Turkic letter K.svgOld Turkic letter U.svgOld Turkic letter UK.svg
Төрки каһанлыгы

Күк төркиләре

552 — 744


Flag of None.svg
 
Flag of None.svg
Файл:Ashina.png
Байрак
GökturksAD551-572.png
Төрки каһанлыгының башлангыч еллары (яшел).
Башкала Урда-Балык (ингл.)
Тел(ләр) Борынгы төрки (ингл.)
шура Корылтай
Мәйдан 6000000
Идарә итү төре Ханлык
Хан
 - 551553 Бумын Каган (ингл.)
Old Turkic letter N1.svgOld Turkic letter G1.svgOld Turkic letter Q.svg Old Turkic letter N1.svgOld Turkic letter M.svgOld Turkic letter O.svgOld Turkic letter B1.svg
Хан
 - 553576 Истәми каган
Old Turkic letter N1.svgOld Turkic letter G1.svgOld Turkic letter Q.svg Old Turkic letter I.svgOld Turkic letter M.svgOld Turkic letter T2.svgOld Turkic letter S2.svgOld Turkic letter I.svg

Мәйданы 13 млн км² тәшкил иткән. VI гасырда, үзенең иң көчле чорында, хәзерге Төньяк-Көнчыгыш Кытай, Монголия, Алтай, Көнчыгыш Төркестан, Көнбатыш Төркестан, Казакъстан һәм Төньяк Кавказ җирләрен биләгән. Моннан тыш Төрки каһанлыгына шулай ук Сасанид Ираны, Кытай дәүләтләре Көньяк Җоу, Көньяк Ци ясак түләгәннәр.

576 елда Төрки каһанлыгы Византияне җиңеп, Төньяк Кавказ һәм Кырымны кушып ала.

Каһанлык 552 елда оешкан. 603 елда исә ул ике өлешкә, Көнбатыш Төрки каһанлыгы һәм Көнчыгыш Төрки каһанлыгына бүленә.

ЭтимологияҮзгәртү

 
VI–VIII гасыр Күк төркиләрне сурәтләүче петроглифлар,   Монголияның Завхан провинциясе.

Борынгы төрки телендә (ингл.) исеме      Түрүк,[1][2]          Көк Түрүк,[1][2] яки      Түрүк[3] булды (уңдан сулга укыла).

Шулай ук карагызҮзгәртү

ИскәрмәләрҮзгәртү