Xan (titul)

(Хан битеннән юнәлтелде)

(Xan'/Khan'/Chan'/Han'). - tatar tarixi yuğarı xakimiät tutulı, törki-mongol xalıqlarında taralğan.

Olığ Möxämmäd xan

Borınğı törki däwlätlärdä qan, han, xan, qahan süze qullanılğan.

Altın Urdada Böek xan - xäkimiätneñ yuğarı titulı. Altın Uda tarqalğannan soñ xan - Qazan, Qırım, Ästerxan, Seber, Qasıym xanlıqlarında baş xakim ataması. Monarxik titul bulıp tora.

Berençe tapqır Qıtay qulyazmalarında telgä alına, hunnarda şänyüy titulı bulğan.

Tatar xannarı үзгәртү

Qazan häm Qırım xanlıqlarında dürt asıl näselneñ wäkilläre - Arğın, Qıpçaq, Şırın häm Borın qorıltayında xan namzäte xaqında qarar itelä.

Xan Çıñğızxan näselennän çığarğa tieş bulğan.

Qazan xanlığında başta Olığ Möxämmäd näsele, soñraq Gäräy näsele xan täxetendä utıra.

Qırım xanlığına Gäräy näselennän xannar bulğan.

Qazan xanbikäse Söyembikä Yosıf bie qızı bulğan, Yosıf bie İdegäy näselennän çıqqan.

Xäzerge waqıtta Qazan xannarı warisları Yosıpov näseleneñ soñğı ir wäkile Feliks Yosıpov onıqasınıñ balaları Yunanstanda yäşi.

Şulay uq qarağız үзгәртү

Ädäbiät үзгәртү