Мәскәү өлкәсе

Мәскә́ү өлкәсе́ (рус. Московская область, Подмосковье) – Рәсәй Федерациясенең Аурупа өлеше субъекты.

Россия Федерациясе субъекты
Мәскәү өлкәсе Московская область
Байрак Герб
Башкала	Мәскәү
Мәйдан	57-нче
- Барлыгы - Су	44 340 км² 0,4%
Халык саны	2-нче
- Барлыгы - Халык тыгызлыгы	7 092 941 кеше (2010) 165,3 кеше/км²
Тулаем төбәктәге продукт	14-нче
- Барлык, агымдагы бәядә - Кеше башына	1 796,5 млрд. сум (2010) 251,8 мең сум
Федераль округы	Үзәк
Икътисади районы	Үзәк
Рәсми тел(ләр)	рус теле
Губернатор	Андрей Воробьёв
РФ субъекты коды	50
Сәгать поясы	MSK (UTC+4)

Өлкә үзәге – Мәскәү шәһәре (өлкә составына керми).

География

Чиктәшлек

Як	РФ субъекты яки дәүләт
Төньяк-көнбатыш	Тверь өлкәсе
Төньяк	Ярославль өлкәсе
Төньяк-көнчыгыш Көнчыгыш	Владимир өлкәсе
Көньяк-көнчыгыш	Рязань өлкәсе
Көньяк	Тула өлкәсе
Көньяк-көнбатыш	Калуга өлкәсе
Көнбатыш	Смоленск өлкәсе (Гагарин районы)
Үзәк	Мәскәү федерация әһәмияте шәһәре

Мәскәү өлкәсе Көнчыгыш Аурупа тигезлегенең үзәгендә, Ука һәм Идел елгалар арасында, катнаш һәм яфраклы урманнары чигендә урнашкан.

Климат

Климат — уртача континенталь, июльнең уртача температурасы — +17…+18 °С, гыйнварның уртача температурасы — -10…-11 °С. Уртача еллык явым-төшем күләме 450 мм (көньяк-көнчыгыш) — 650 мм (төньяк, көнбатыш).

Елгалар

Мәскәү өлкәсе елгалары тулысынча Идел бассейнына карыйлар. Өлкәненң төньягы аша Иделне Мәскәү белән тоташтыручы судно йөрешле Мәскәү исемендәге канал үтә.

Тарих

Мәскәү өлкәсе 1929 елда туды. Тарихи яктан Мәскәү губернасына карый. 36 районнан, 31 каланан һәм 5 Ябык административ-территориаль территориаль берекмәсен тора.

Халык

Халык саны буенча Мәскәү өлкәсе, Мәскәүдән генә калышып, икенче урыныда тора. Шәһәр халкы 81,4 % тәшкил итә.

Милли состав

2002 ел:

• Урыслар – 6 022 763 кеше
• Украиннар – 147 808 кеше
• Татарлар – 52 851 кеше
• Беларуслар – 42 212 кеше
• Әрмәннәр – 39 660 кеше
• Мордва – 21 856 кеше
• Әзериләр – 14 651 кеше
• Чуашлар – 12 530 кеше
• Молдаваннар – 10 418 кеше
• Яһүдләр – 9 899 кеше
• Гөрҗиләр – 9 888 кеше
• Алманнар – 4 607 кеше
• Үзбәкләр – 4 183 кеше
• Башкортлар – 3 565 кеше
• Таҗиклар – 3 404 кеше
• Кореялылар – 3 232 кеше
• Марилар – 2 554 кеше
• Казакълар – 2 493 кеше
• Осетиннар – 2 389 кеше
• Лезгиннар – 2 130 кеше
• Чеченнар – 1 941 кеше
• Юнаннар – 1 850 кеше
• Арлар – 1 847 кеше
• Болгар – 1 511 кеше
• Чегәннәр – 1 511 кеше
• Аварлар – 1 2428 кеше
• Литвалар – 1 172 кеше
• Үз милләтен әйтмәгән кешеләр саны – 172 090

Торак пунктлар

Мәскәү өлкәсе торак пунктлары

Балашиха Подольск	№	Шәһәр	Халык саны	№	Шәһәр	Халык саны	Мытищи Королёв
	1	Балашиха	215 353	11	Серпухов	126 496
	2	Химки	207 125	12	Орехово-Зуево	120 620
	3	Подольск	187 956	13	Красногорск	116 738
	4	Королёв	183 452	14	Сергиев-Посад	110 878
	5	Мытищи	173 341	15	Щёлково	110 380
	6	Люберцы	171 978	16	Пущино	102 840
	7	Электросталь	155 324	17	Жуковский	102 729
	8	Коломна	144 642	18	Ногинск	99 762
	9	Одинцово	139 021	19	Раменское	96 355
	10	Железнодорожный	131 729	20	Домодедово	96 123
2010 елның җанисәбе буенча

Административ-территориаль бүленеше

Муниципаль районнары

Чехов

Дмитров
районы

Истра

Кашир

Клин

Коломна

Красно-
горск

Ленинский

Лотошино

Луховицы

Люберцӹ

Можайск

Мыти-
щи

Наро-Фоминск

Ногинск

Одинцово

Озёрск

Орехово-
Зуево

Павловский-
Посад

Подольск

Пушкин

Раменское

Руза

Сергиев-
Посад

Серебряные-
Пруды

Серпухов

Шатур

Шаховская

Щёлко-
во

Солнеч-
ногорск

Ступино

Талдом

Волоколамск
районы

Воскре-
сенск
районы

Егорьевск
районы

Зарайск

Административ-территориаль берәмлекләр исемлеге

Районнар Волоколамск районы Воскресенск районы Дмитров районы Егорьевск районы Зарайск районы Истра районы Кашир районы Клин районы Коломна районы Красногорск районы Ленино районы Лотошино районы Луховицы районы Люберцы районы Можайск районы Мытищи районы Наро-Фоминск районы Ногинск районы

Одинцово районы Озёры районы Орехово-Зуево районы Павловский-Посад районы Подольск районы Пушкин районы Раменское районы Руза районы Сергиев-Посад районы Серебряные-Пруды районы Серпухов районы Солнечногорск районы Ступино районы Талдом районы Чехов районы Шатур районы Шаховская районы Щёлково районы

Өлкә буйсынудагы шәһәрләр Бронницы Дзержинский Долгопрудный Домодедово Дубна Железнодорожный Жуковский Звенигород Ивантеевка Климовск Коломна Королёв Котельники Красноармейск Лобня

Лосино-Петровский Лыткарино Орехово-Зуево Подольск Протвино Пущино Реутов Рошаль Серпухов Фрязино Химки Черноголовка Электрогорск Электросталь Юбилейный

Ябык административ-территориаль берәмлекләре Краснознаменск Власиха Восход Звёздный-городок Молодёжный

Мәскәү өлкәсендә туган танылган шәхесләр

• Руслан Әхмәтов (1940-2005) — кино һәм театр артисты, Россиянең атказанган артисты (2003).
• Равил Исьянов — татар чыгышлы Америка кино артисты.
• Владимир Васильев — Россия Дәүләт думасы депутаты.
• Максим Шакиров (1967, Ногинск) — спортчы (альпинизм), «Красная звезда» гәҗите корреспонденты (1999).
• Габдрахман Кадыйров (1941, Шатур—1993, Сочи) — спортчы (спидвей, мотоузыш), 6 тапкыр дөнья чемпионы.
• Дмитрий Живов (1896, Селиваниха—1938) — фирка эшлеклесе.
• Михаил Касьянов (1957, Солнцево) — РФ хөкүмәте рәисе (2000-2004), ПАРНАС фиркасе рәисе (2015 елдан).
• Нина Дорошина (1934, Лосиноостров — 2018, Мәскәү), кино һәм театр актрисасы, театр педагогы, РСФСР халык артисты.

Шулай ук карагыз

• Мәскәү губернасы

Искәрмәләр