Мәскәү өлкәсе
Мәскә́ү өлкәсе́ (рус. Московская область, Подмосковье) – Россия Федерациясенең Аурупа өлеше субъекты. Өлкә үзәге – Мәскәү шәһәре (өлкә составына керми).
| Россия Федерациясе субъекты | |||||
| Мәскәү өлкәсе Московская область | |||||
| |||||
|
| |||||
| Мәскәү | |||||
| 57-нче | |||||
|
- Барлыгы - Су |
44 340 км² [1] 0,4% | ||||
|
Халык саны |
|||||
|
- Барлыгы - Халык тыгызлыгы |
7 092 941 кеше (2010)[2] 165,3 кеше/км² | ||||
|
Тулаем төбәктәге продукт |
|||||
|
- Барлык, агымдагы бәядә - Кеше башына |
1 796,5 млрд. сум [3] (2010) 251,8 мең сум | ||||
| Үзәк | |||||
| Үзәк | |||||
| рус теле | |||||
|
Губернатор |
Андрей Воробьёв | ||||
| 50 | |||||
| MSK (UTC+4) | |||||
ГеографияҮзгәртү
ЧиктәшлекҮзгәртү
Мәскәү өлкәсе Көнчыгыш Аурупа тигезлегенең үзәгендә, Ука һәм Идел елгалар арасында, катнаш һәм яфраклы урманнары чигендә урнашкан.
КлиматҮзгәртү
Климат — уртача континенталь, июльнең уртача температурасы — +17…+18 °С, гыйнварның уртача температурасы — -10…-11 °С. Уртача еллык явым-төшем күләме 450 мм (көньяк-көнчыгыш) — 650 мм (төньяк, көнбатыш).
ЕлгаларҮзгәртү
Мәскәү өлкәсе елгалары тулысынча Идел бассейнына карыйлар. Өлкәненң төньягы аша Иделне Мәскәү белән тоташтыручы судно йөрешле Мәскәү исемендәге канал үтә.
ТарихҮзгәртү
Мәскәү өлкәсе 1929 елда туды. Тарихи яктан Мәскәү губернасына карый. 36 районнан, 31 каланан һәм 5 Ябык административ-территориаль территориаль берекмәсен тора.
ХалыкҮзгәртү
Халык саны буенча Мәскәү өлкәсе, Мәскәүдән генә калышып, икенче урыныда тора. Шәһәр халкы 81,4 % тәшкил итә.
Милли составҮзгәртү
2002 ел:
- Руслар – 6 022 763 кеше
- Украиннар – 147 808 кеше
- Татарлар – 52 851 кеше
- Беларуслар – 42 212 кеше
- Әрмәннәр – 39 660 кеше
- Мордва – 21 856 кеше
- Әзериләр – 14 651 кеше
- Чуашлар – 12 530 кеше
- Молдаваннар – 10 418 кеше
- Яһүдләр – 9 899 кеше
- Гөрҗиләр – 9 888 кеше
- Алманнар – 4 607 кеше
- Үзбәкләр – 4 183 кеше
- Башкортлар – 3 565 кеше
- Таҗиклар – 3 404 кеше
- Кореялылар – 3 232 кеше
- Марилар – 2 554 кеше
- Казакълар – 2 493 кеше
- Осетиннар – 2 389 кеше
- Лезгиннар – 2 130 кеше
- Чеченнар – 1 941 кеше
- Юнаннар – 1 850 кеше
- Арлар – 1 847 кеше
- Болгар – 1 511 кеше
- Чегәннәр – 1 511 кеше
- Аварлар – 1 2428 кеше
- Литвалар – 1 172 кеше
- Үз милләтен әйтмәгән кешеләр саны – 172 090
Торак пунктларҮзгәртү
Мәскәү өлкәсе торак пунктлары
| № | Шәһәр | Халык саны | № | Шәһәр | Халык саны | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Балашиха | 215 353 | 11 | Серпухов | 126 496 | |||||
| 2 | Химки | 207 125 | 12 | Орехово-Зуево | 120 620 | |||||
| 3 | Подольск | 187 956 | 13 | Красногорск | 116 738 | |||||
| 4 | Королёв | 183 452 | 14 | Сергиев-Посад | 110 878 | |||||
| 5 | Мытищи | 173 341 | 15 | Щёлково | 110 380 | |||||
| 6 | Люберцы | 171 978 | 16 | Пущино | 102 840 | |||||
| 7 | Электросталь | 155 324 | 17 | Жуковский | 102 729 | |||||
| 8 | Коломна | 144 642 | 18 | Ногинск | 99 762 | |||||
| 9 | Одинцово | 139 021 | 19 | Раменское | 96 355 | |||||
| 10 | Железнодорожный | 131 729 | 20 | Домодедово | 96 123 | |||||
| 2010 елның җанисәбе буенча[2] | ||||||||||
Административ-территориаль бүленешеҮзгәртү
Муниципаль районнарыҮзгәртү
Административ-территориаль берәмлекләр исемлегеҮзгәртү
Районнар
|
|
Өлкә буйсынудагы шәһәрләр
|
Ябык административ-территориаль берәмлекләре
|
Мәскәү өлкәсендә туган танылган шәхесләрҮзгәртү
- Руслан Әхмәтов (1940-2005) — кино һәм театр артисты, Россиянең атказанган артисты (2003).
- Равил Исьянов — татар чыгышлы Америка кино артисты.
- Владимир Васильев — Россия Дәүләт думасы депутаты.
- Максим Шакиров (1967, Ногинск) — спортчы (альпинизм), «Красная звезда» гәҗите корреспонденты (1999).
- Габдрахман Кадыйров (1941, Шатур—1993, Сочи) — спортчы (спидвей, мотоузыш), 6 тапкыр дөнья чемпионы.
- Дмитрий Живов (1896, Селиваниха—1938) — фирка эшлеклесе.
- Михаил Касьянов (1957, Солнцево) — РФ хөкүмәте рәисе (2000-2004), ПАРНАС фиркасе рәисе (2015 елдан).
- Нина Дорошина (1934, Лосиноостров — 2018, Мәскәү), кино һәм театр актрисасы, театр педагогы, РСФСР халык артисты.
Шулай ук карагызҮзгәртү
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2012-10-18, retrieved 2013-01-09
- ↑ 2,0 2,1 http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls
- ↑ http://web.archive.org/web/20120619102950/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/vvp/vrp98-10.xls