1937 ел
(1937 битеннән юнәлтелде)
1937 (бер мең тугыз йөз утыз җиденче) ел — кәбисә булмаган ел, милади тәкъвим буенча җомга көнне башлана. Бу безнең эраның 1937 елы, II меңьеллыкның 937 елы, XX гасырның 37 елы, XX гасырның 4 унъеллыгының 7 елы, 1930 елларның 8 елы. 1937 елдан бирле 87 ел үтте.
Еллар |
---|
1933 · 1934 · 1935 · 1936 — 1937 — 1938 · 1939 · 1940 · 1941 |
Унъеллык |
1910-еллар · 1920-еллар — 1930-еллар — 1940-еллар · 1950-еллар |
Гасырлар |
XIX гасыр — XX гасыр — XXI гасыр |
Вакыйгалар
үзгәртү- 6 гыйнвар — ССРБ-ның икенче Бөтенсоюз җанисәбе уза.
- 21 март — ССРБ-да фәнни дәрәҗәләр һәм исемнәр кертелә.
- 1 апрель — Бирма Һиндстаннан аерыла.
- 23 июнь — татар телен дәүләт теле иткән икенче БАССР конституциясе кабул ителә.
- 30 июль — гадәттән тыш НКВД «өчлекләр»енә халык дошманнарына үлем карарларын чыгару вәкаләте бирелә.
- 21 сентябрь — Джон Толкинның «Хоббит, яки бару һәм кайту» романы чыга.
Туулар
үзгәртүШулай ук карагыз: Төркем:1937 елда туганнар
- 1 гыйнвар — Ягъсуф Шәфыйков, язучы.
- 20 гыйнвар — Минтимер Шәймиев, Татарстанның беренче президенты.
- 20 гыйнвар — Ревдар Садыйков, балет артисты, Тукай бүләге иясе.
- 20 февраль — Нурхәтим Бикколов, рәссам.
- 28 февраль — Ибраһим Биектаулы, татар шагыйре Ижау.
- 14 март — Равил Фәхретдинов, галим.
- 23 март — Васил Гайфуллин, галим, ректор, ТР мәгариф министры (1990-1997).
- 24 март — Вагыйз Фәтхуллин, техник фәннәр кандидаты, профессор, татар телендә техник белем бирү оештыручыларының берсе.
- 24 март — Нурмөхәммәт Хисамов, академик, татар галиме.
- 10 апрель — Белла Әхмәдуллина, Россия шагыйрәсе, язучы һәм тәрҗемәче.
- 18 апрель — Светлана Немоляева, РСФСР халык артисты.
- 22 апрель — Габделәхәт Чинкин, күренекле биолог-галим.
- 22 апрель — Джек Николсон, АКШ киноактёры, кинорежисёр, сценарист.
- 7 май — Рәмзи Вәлиев, тарихчы.
- 1 июнь — Фарсил Зыятдинов, язучы, икътисадчы.
- 2 июнь — Нурдия Җүрәева, ТДОһБТның баш хормейстеры.
- 13 июнь — Ренат Еникиев, татар композиторы.
- 25 июнь — Флүс Газизов, химик-технолог, фән докторы (Стәрлетамак).
- 30 июнь — Гайнан Сәетхуҗин, велоузышчы, «Тынычлык велоярышлары»нда җиңүче (1962).
- 7 июль — Булат Мансуров, режиссер, артист, сценарист.
- 8 июль — Альберт Фәтхи, борынгы татар әдәбияты белгече.
- 11 июль — Дилә Булгакова, татар шагыйрәсе (Уфа).
- 20 июль — Марат Хөснетдинов, ССРБ, РФ министры урынбасары.
- 27 июль — Галимҗан Хөсәенов, футболчы, ССРБ чемпионы (1937-2010).
- 31 июль — Эдита Пьеха, эстрада җырчысы, ССРБ халык артисты (1988).
- 15 август — Рөстәм Мингалим, татар драматургы.
- 12 сентябрь — Назыйм Ханзафаров, Татарстан Дәүләт гербы идеясе авторы, филология фәннәре докторы.
- 24 сентябрь — Үмәр Мәүлиханов, данлыклы спортсмен-кылыччы, Олимпия чемпионы (Мәскәү).
- 29 сентябрь — Рәшит Зәкиев, «Чаян» журналы баш мөхәррире.
- 17 октябрь — Гегель Гәрәев, химия фәннәре докторы.
- 23 октябрь — Дания Гыймранова, театр белгече һәм тәнкыйтьче.
- 12 ноябрь — Зиннур Насыйбуллин, шагыйрь.
- 16 ноябрь — Кояш Тимбикова, шагыйрә.
- 16 ноябрь — Булат Габитов, кинематографист, режиссер.
- 17 декабрь — Альберт Хәсәнов, язучы.
- 20 декабрь — Фәтхулла Абдуллин, татар язучысы, публицист, драматург (Түбән Кама).
- Дамир Асылов, татар журналисты (Бөгелмә).
- 27 декабрь – Ибраһим Гафуров, үзбәк язучысы.
Вафатлар
үзгәртүШулай ук карагыз: Төркем:1937 елда вафатлар
- Ярлы Кәрим, татар шагыйре.
- 16 май — Яков Шкетан, мари журналисты, язучысы һәм драматургы.
- 19 июнь — Джеймс Барри, инглиз язучысы, драматург.
- 30 июнь — Виктор Несмелов, фәлсәфәче, илаһиятчы, профессор.
- 20 июль — Гульельмо Маркони, итальян радиотехнигы, радионы уйлап табучы.
- 3 август — Нигъмәт Хәким, лингвист, фольклорчы, «Идегәй» дастанын теркәүче.
- 3 август — Муса Йосыпов, революционер, журналист.
- 3 август — Сафа Борһан, журналист.
- 14 август — Хөсәен Тарпищев, сәясәтче, ТАССР финанс халык комиссары.
- 16 август — Сәлах Атнагулов, мөхәррир, «троцкийчы».
- 19 август — Газыйм Касыймов, ТАССР һәм БАССР дәүләт эшлеклесе.
- 23 август — Альбер Руссель, француз композиторы.
- 23 август — Муллаян Халиков, БАССР Халык Комиссарлары Советы рәисе.
- 4 сентябрь — Андрей (Ухтомский), Уфа епискобы.
- 21 сентябрь — Бернат Мункачи, венгр тел белгече, этнограф, әдәбият белгече һәм фольклорчы.
- 27 сентябрь — Фатих Кәрими, күренекле татар язучысы, нашир, журналист, җәмәгать эшлеклесе.
- 27 сентябрь — Афзал Таһиров, татар язучысы, драматург, дәүләт һәм җәмәгать эшлеклесе.
- 27 сентябрь — Хаҗи Габидуллин, ТАССР дәүләт эшлеклесе, тарихчы-профессор.
- 27 сентябрь — Хафиз Кушаев, Башкортстан АССР-ның дәүләт һәм җәмәгать эшлеклесе.
- 3 октябрь — Нәҗип Хәлфин, сәяси эшлекле, журналист, педагог, географ, юрист-галим.
- 13 октябрь — Бәкер Чобан-задә, кырымтатар шагыйре, төрки телләр белгече, шагыйрь.
- 19 октябрь — Эрнест Резерфорд, британ физигы, химия буенча Нобель премиясе лауреаты.
- 27 октябрь — Измаил Фирдәвес, кырымтатар сәясәтчесе, ТАССР һәм Кырым АССР хөкүмәтләре әгъзасы.
- 27 октябрь — Сәгыйть Сүнчәләй, татар шагыйре, тәрҗемәче һәм җәмәгать эшлеклесе.
- 27 октябрь — Ариф Енбаев, сәясәтче, революционер.
- 27 октябрь — Кәшшаф Мохтаров, ТАССР халык комиссарлары шурасы рәисе, «солтангалиевче».
- 27 октябрь — Ильяс Алкин, хәрби һәм милли хәрәкәт эшлеклесе.
- 30 октябрь — Хөсәен Мәүлүтев (1893-1937), инкыйлабчы.
- 1 ноябрь — Кузебай Герд, күренекле удмурт шагыйре.
- 4 ноябрь — Мәхмүт Галәү, татар әдәбиятында тарихи роман жанрына нигез салучыларның берсе, драматург, журналист, публицист, тәрҗемәче.
- 11 ноябрь — Сергей Чавайн, мари язучысы һәм драматургы.
- 13 ноябрь — Хафиз Палютин, дәүләт эшлеклесе, ТАССР юстиция халык комиссары.
- 27 ноябрь — Азиз Ялымов, инженер, революционер.
- 3 декабрь — Шамил Усманов, татар язучысы, драматург.
- 23 декабрь — Мөхлисә Бубый, җәмәгать эшлеклесе, дин әһеле, татар кызлары өчен беренче мәдрәсә оештыручы.
- 25 декабрь — Кадыйр Хәеров, мәдәният эшлеклесе, Мәскәүдәге үзәк татар мәдәнияте йорты директоры.
- 26 декабрь — Яков Турхан, чуаш шагыйре, рухани.
- 26 декабрь — Мөхәммәтсафа Баязитов, мөселман дин эшлеклесе, Ырынбур мөселман диния нәзарәтенең 6 нчы мөфтие (1915-1917).
- Хөснулла Баһаветдин, Хөснулла ахун — татар дин әһеле, мөгаллим.