Тынычлык өчен Нобель премиясе
(Тынычлык өчен Нобель бүләге битеннән юнәлтелде)
Тынычлык буенча Нобель премиясе — тынычлык урнаштыру буенча казанышлар өчен ел саен Ослодагы Нобель комитеты тапшыра торган дәрәҗәле бүләк.
Намзәтләрне теркәү кагыйдәләре
үзгәртүНобель фонды уставы нигезендә, намзәтләрне түбәндәге затлар тәкъдим итә ала:
- Норвегия Нобель комитетының элеккеге һәм гамәлдәге әгъзалары һәм Нобель институты тарафыннан билгеләнгән киңәшчеләр;
- төрле илләрнең милли парламентлары һәм хөкүмәтләре әгъзалары, шулай ук Парламентара берлек әгъзалары;
- Гаагадагы Халыкара арбитраж мәхкәмәсе әгъзалары;
- тынычлык мәсьәләләре буенча халыкара даими бюро комиссиясе әгъзалары;
- Халыкара хокук институтының әгъзалары һәм ассоциацияләшкән әгъзалары;
- сәяси фәннәр һәм юриспруденция, тарих һәм фәлсәфә өлкәсендәге университетларның профессорлары;
- Тынычлык буенча Нобель премиясе лауреатлары.
Лауреатлар исемлеге
үзгәртү1900-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1901 ел | Жан Анри Дюнан | «Халыкларның тыныч хезмәттәшлегенә кертем керткән өчен». |
Фредерик Пасси | «Тынычлык урнаштыру буенча күп еллык хезмәтләр өчен». | |
1902 ел | Эли Дюкоммен | «Европаның төрле пацифистик җәмгыятьләренең эшен коодинацияләү максатыннан Халыкара тынычлык бюросына нигез салуда хезмәт өчен рәхмәт йөзеннән ». |
Шарль Альбер Гоба | «Халыкара арбитраж эшендә тырышлык өчен». | |
1903 ел | Уильям Рандал Кример | «Арбитраж юлы белән тынычлык урнаштыруда тырышлыклар өчен». |
1904 ел | Халыкара хокук институты (Гент, Бельгия) | Халыкара хокук институты – халыкара хокук принципларын билгеләгән, аның кодлаштыра башлаган һәм халыкара проблемаларны чишү юлларын тәкъдим иткән иң беренче оешмаларның берсе. |
1905 ел | Берта Зутнер | «Актив пацифистик эшчәнлек өчен». |
1906 ел | Теодор Рузвельт | «Портсмут тынычлык килешүен имзалауга керткән өлеш өчен». |
1907 ел | Луи Рено | «Франциядә халыкара хокукның чын даһие буларак». |
Эрнесто Теодоро Монета | «Тынычлык өчен эшчәнлеге өчен» | |
1908 ел | Клас Понтус Арнолдсон | «Норвегия конфликтын чишүдә керткән өлеш өчен». |
Фредрик Байер | «Региональ хезмәттәшлекне ныгыту максатыннан Скандинавия парламентара берлеген оештыру өчен». | |
1909 ел | Огюст Беернар | «Халыкара арбитраж һәм коралларның киметү өчен көрәштә кылган тырышлыкларга рәхмәт йөзеннән». |
Поль Д’Эстурнель де Констан | «Франция һәм күрше илләр арасында арбитраж турындагы солых төзү өчен. | |
1910 ел | Халыкара тынычлык бюросы | «Коралсызландыру буенча конференцияләр оештыру өчен». |
1910-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1911 ел | Тобиас Ассер | «Халыкара арбитраж өлкәсендә хезмәт өчен». |
Альфред Герман Фрид | «Интернациональ эшчәнлеге өчен». | |
1912 ел | Элиу Рут | «Көнбатыш ярымшарда тынычлык урнаштыру буенча хезмәт өчен» |
1913 ел | Анри Лафонтен | «Европада тынычлык өчен халык көрәшенең чын лидеры буларак». |
1914 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1915 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1916 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1917 ел | Халыкара Кызыл Хач комитеты | «Хәрби әсирләрнең хәлен яхшырту эшчәнлек өчен». |
1918 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1919 ел | Томас Вудро Вильсон | «Хәзерге заман халыкара сәясәтенә кешелекнең нигез канунын керткән өчен». |
1920 ел | Леон Виктор Огюст Буржуа | «Тынычлыкны арбитраж ярдәмендә урнаштыруда тырышлык өчен». |
1920-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1921 ел | Карл Яльмар Брантинг | «Швеция белән Норвегия арасындагы бәхәсне тыныч юл белән чишү һәм Милләтләр Лигасында эшчәнлек өчен». |
Кристиан Ланге | «Арбитражны халыкара конфликтларны чишү юлы буларак пропагандалаган өчен». | |
1922 ел | Фритьоф Нансен | «Авыр хәлдәгеләргә озак еллар ярдәм иткән өчен». |
1923 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1924 | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1925 ел | Джозеф Остин Чемберлен | «Локарн солыхларында керткән өлеше өчен». |
Чарлз Гейтс Дауэс | «Аның исемен йөртүче планга керткән хезмәт өчен». | |
1926 ел | Аристид Бриан | «Озак еллар дошманлыктан соң, Локарн пакты төзегәндә һәм Франция белән Алмания арасында дусларча диалог оештырганда хезмәтләр өчен». |
1927 ел | Фердинанд Эдуард Бюиссон | «Француз һәм алман халыклары арасында дуслыкны кайтаруга юнәлдерелгән эшчәнлек өчен». |
Людвиг Квидде | «Франция белән Алманияның иҗтимагый фикерләрен тыныч мөнәсәбәтләргә әзерләгән өчен». | |
1928 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1929 ел | Фрәңк Биллингс Келлог (1930 елда тапшырыла) | «Париж пактын әзерләү өчен». |
1930 ел | Натан Седерблюм | «Тынычлыкка дини берләшмә аша ирешүдә казанышлар өчен». |
1930-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1931 ел | Джейн Аддамс | «Тынычлык сөюче хатын-кызларның чын делегаты буларак». |
Николас Мюррэй Батлер | «Тынычлык хезмәтендә бетмәс энергия һәм тырышлык өчен». | |
1932 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1933 ел | Ральф Норман Энджелл | «Тынычлыкны пропагандалау өчен». |
1934 ел | Артур Һендерсон | «Халыкара коралсызландыру эшен каты яклаган өчен». |
1935 ел | Карл фон Осецкий | «Алманиядә милитаризм белән көрәш өчен». |
1936 ел | Карлос Сааведра Ламас | «1935 елгы Боливия-Парагвай конфликтында тынычлык урнаштыру ролен үтәгән өчен». |
1937 ел | Роберт Сесил | «Милләтләр Лигасы алдында куйган тырышлыклар өчен». |
1938 ел | Качаклар эшләре буенча Нансен халыкара оешмасы | «Авыр хәлдәгеләргә ярдәм кылуда эшчәнлек өчен». |
1939 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде.(2/3) и Нобелевский фонд (1/3). |
1940 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде.(2/3) и Нобелевский фонд (1/3). |
1940-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1941 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына (2/3) һәм Нобель фондына (1/3). күчерелде. |
1942 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына (2/3) һәм Нобель фондына(1/3). күчерелде |
1943 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына (2/3) һәм Нобель фондына(1/3). күчерелде |
1944 ел | Халыкара Кызыл Хач комитеты (1945 елда тапшырылда.) | «ХКХК үзенең сугыш елларындагы эшчәнлеге белән халыкларның тормышчан кызыксынулары һәм солыхка ихтыяҗларын тиңләштереп, кешелекнең бердәмлегенең төп принципларына мәгънә кайтарды». |
1945 ел | Корделл Халл | «Көнбатыш ярымшарда тынычлык урнаштыруда, сәүдәне ныгытуда һәм БМОны оештыруда булган казанышларын танып, рәхмәт йөзеннән». |
1946 ел | Эмили Грин Болч | «Тынычлык өчен күп еллык, тырыш хезмәте өчен». |
Джон Рэлей Мотт | «Миссионерлык эшчәнлеге өчен». | |
1947 ел | Җәмгыятькә хезмәт итүче Дуслар Шурасы (Квакерлар), Җәмгыятькә хезмәт итүче Дусларның Америка комитеты (Квакерлар) | «Квакерларның дөнья сугышына каршы протесты йөзеннән». |
1948 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына (2/3) һәм Нобель фондына(1/3). күчерелде |
1949 ел | Джон Бойд Орр | «Аның кешелекне хаҗәттән коткару эшендә генә түгел, ә сыйныфлар, милләтләр һәм расалар арасында тыныч кооперация нигезләрен төзү буенча да казанышларын танып, рәхмәт йөзеннән ». |
1950 ел | Ральф Банч | «Төбәкләр арасында хезмәттәшлекне ныгыту максатыннан Скандинав парламентара берлеген төзегән өчен.». |
1950-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1951 ел | Леон Жуо | «Тынычлык урнаштыру казанышлары хөрмәтенә». |
1952 ел | Альберт Швейцер | «Миссионерлык эшчәнлеге өчен». |
1953 ел | Джордж Маршалл | «Европа икътисадын сугыштан соң төзәтү буенча «Маршалл планы»ның инициаторы буларак». |
1954 ел | БМО Югары комиссарының качаклар эшләре буенча хезмәте | «Качакларга армый-талмый һәм еш кына кадерсез ярдәм иткәне һәм качакларның хаҗәтләренә хакимиятләрнең игътибарларын юнәлтә алган өчен». |
1955 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1956 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына (2/3) һәм Нобель фондына(1/3). күчерелде |
1957 ел | Лестер Боулс Пирсон | «Сүәеш кризисын үтеп чыгуда хезмәтләре өчен». |
1958 ел | Жорж Пир | «Качакларга ярдәм өчен». |
1959 ел | Филип Ноэль-Бейкер | «Коралсызландыру буенча күренекле белгеч буларак». |
1960 ел | Альберт Джон Лутули | «Кешеләр һәм халыклар арасында гаделлек урнаштыруда тырышлыклар өчен». |
1960-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1961 ел | Даг Хаммаршельд | «БМОда эшчәнлек өчен». |
1962 ел | Лайнус Карл Полинг | «Атом-төш тәҗрибәләрен тыю турында килешү проекты авторы буларак». |
1963 ел | Халыкара Кызыл Хач комитеты | «Үзенең хезмәт итү дәверенең 100-еллыгы хөрмәтенә». |
Кызыл Хач җәмгыятьләре Лигасы | «ХКХКның 100-еллыгы хөрмәтенә». | |
1964 ел | Мартин Лютер Кинг | «Каратәнлеләрнең тигез хокуклары файдасына эшчәнлек өчен». |
1965 ел | БМОның Балалар фонды (ЮНИСЕФ) | «Халыклар арасында туганлык һәм тынычлыкны ныгытуда казанышлары өчен». |
1966 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына күчерелде. |
1967 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар секциянең махсус фондына (2/3) һәм Нобель фондына(1/3). күчерелде |
1968 ел | Рене Кассен | «Кеше хокукларының гомуми декларациясен кабул итүнең 20-еллыгы хөрмәтенә». |
1969 ел | Халыкара хезмәт оешмасы | «Тынычлык инфраструктурасын төзүдә һәм халыклар арасында туганлыкны ныгытуда эшчәнлек өчен». |
1970 ел | Норман Эрнест Борлоуг | «Азык-төлек проблемасын чишүдә хезмәте һәм «яшел инкыйлабны» башкару өчен». |
1970-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1971 ел | Вилли Брандт | «Көнбатыш һәм Көнчыгыш арасындагы тынгысызлыкны киметү юлында ачык тәкъдимнәр өчен». |
1972 ел | Премия тапшырылмады. | Акчалар Нобель фондына күчерелде. |
1973 ел | Генри Киссинджер | «Вьетнамда солыхка бәйле казанышларын танып, рәхмәт йөзеннән». |
Ле Дых Тхо | «Вьетнамда солыхка бәйле казанышларын танып, рәхмәт йөзеннән». | |
1974 ел | Шон Макбрайд | «Кеше хокукларының халәтен күзәтүнең халыкара механизмнарын оештырган өчен». |
Эйсаку Сато | «Антимилитаризм сәясәте өчен». | |
1975 ел | Андрей Сахаров | «Кешеләр арасында тынычлыкның фундаменталь принципларын яклаган һәм хакимиятнең хокук бозулары һәм кеше хокукларын теләсә нинди рәвештә басуларга каршы көрәш өчен». |
1976 ел | Бетти Уильямс, | «Тынычлык эше буенча казанышларын танып». |
1977 ел | Amnesty International (Халыкара амнистия) | «Кешелек дәрәҗәләрен көчләүдән, җәзалаулардан һәм таркаулыктан яклаган өчен». |
1978 ел | Әнвәр Садат, | «Исраил белән Мисыр арасында төп килешүләрне әзерләгән һәм төзегән өчен». |
1979 ел | Тереза Ана | «Кеше дәрәҗәләренең кагылгысызлыгын яклап, иң мөһим сферада тынычлык урнаштыручы буларак». |
1980 ел | Адольфо Перес Эскивель | «Кеше хокуклары өчен көрәшүче буларак». |
1980-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1981 ел | БМО Югары комиссарының качаклар эшләре буенча Идарәсе | «Качакларга армый-талмый һәм еш кына кадерсез ярдәм иткәне һәм качакларның хаҗәтләренә хакимиятләрнең игътибарларын юнәлтә алган өчен». |
1982 ел | Альва Мюрдаль, | «Коралсызландыру эшендә зур өлеш өчен». |
1983 ел | Лех Валенса | «Кеше хокуклары өчен көрәшүче буларак». |
1984 ел | Десмонд Мпило Туту | «Апартеидка каршы көрәштә күрсәткән батырлык һәм кыюлык өчен». |
1985 ел | Бернард Лаун, Дөнья табиблары атом-төш сугышын булдырмас өчен | «Җәмгыятьнең мәгълүматлы булуы һәм кешелек акылын тынычлык файдасына күндерүе өчен». |
1986 ел | Эли Визель | «Яһүдиләрнең, нацизм корбаннарының җәфа чигүләренә багышланган тематикага тугры булган өчен». |
1987 ел | Оскар Ариас Санчес | «Үзәк Америкада тыныч сөйләшүләр инициаторы буларак». |
1988 ел | БМО Тынычлык урнаштыру көчләре | «Тынычлыкны яклаган өчен». |
1989 ел | 14 нче Далай-лама (Тензин Гьяцо) | «Аерым кешеләр, җәмгыятьләр һәм халыклар арасында мәрхәмәтлелек, мәхәббәт һәм түземлелек турында армый-талмый вәгазьләгән өчен». |
1990 ел | Михаил Горбачев | «Аның бүген халыкара җәмгыятьнең мөһим өлешен характерлаучы тыныч процесста ролен танып, рәхмәт йөзеннән.». |
1990-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
1991 ел | Аун Сан Су Чжи | «Кеше хокукларын яклаучы буларак». |
1992 ел | Ригоберта Менчу | «Кеше хокуклары, бигрәк тә Американың төп халкының хокукларын яклаучы буларак». |
1993 ел | Нельсон Мандела | «Аларның Көньяк Африкада апартеид режимының тыныч юл белән тәмамлануы эше һәм яңа демократиягә нигез әзерләүләре өчен». |
1994 ел | Калып:Байрак/Фәләстыйн Ясир Гарәфәт | «Якын Көнчыгышта тынычлык ирешү буенча тырышлыклар өчен». |
1995 ел | Джозеф Ротблат һәм Фән һәм глобаль проблемалар буенча Пагуош конференцияләре. | «Төш коралының дөнья сәясәтендәге ролен киметүгә юнәлдерелгән эшләр һәм коралларның бу төрен тыю буенча күп еллык тырышлыклар өчен» |
1996 ел | Карлуш Белу | «Аларның Көнчыгыш Тимордагы конфликтны тыныч юл һәм гаделлек белән чишү буенча тырышлыклары өчен» |
1997 ел | Джоди Уильямс һәм Пехотага каршы миналарны тыю өчен халыкара хәрәкәт | «Пехотага каршы миналарны тыю һәм юк итү өстендә эшләгән өчен». |
1998 ел | Джон Хьюм | «Төньяк Ирландиядәге конфликтны тыныч юл белән чишү юлларын эзләгән өчен». |
1999 ел | «Чикләрсез табиблар» | «Гуманитар эшчәнлек һәм табигый, техноген катастрофалар һәм кораллы низаглар вакытында җәрәхәтләнгәннәргә ярдәм иткән өчен» |
2000 ел | Ким Дэ Чжун | «Көньяк һәм Төньяк Кореяларның берләшүе һәм Көньяк Корея һәм гомумән, Көнчыгыш Азиядә демократия һәм кеше хокукларының ныгытылуы эшендә тырыш хезмәт өчен» |
2000-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
2001 ел | БМО һәм Кофи Аннан | Күпкә оешканрак дөнья төзүгә һәм бар дөньяда тынычлыкны ныгытуга өлеш керткән өчен» |
2002 ел | Джимми Картер | «Бар дөньяда конфликтларны тыныч юл белән чишүдә тырышлыклар һәм кеше хокуклары өчен көрәш өчен». |
2003 ел | Ширин Әбади | «Демократия үсеше һәм кеше хокуклары, бигрәк тә Ирандагы балалар һәм хатын-кызлар хокуклары өчен көрәшкә зур өлеш керткән өчен». |
2004 ел | Вангари Маатаи | «Демократия һәм тынычлык үсеше өчен күп еллык кертем өчен». |
2005 ел | МАГАТЭ һәм Мөхәммәд әл-Бәрадәи | «Атом энергиясенең хәрби максатларда кулланылуын тыю һәм аның тыныч максатларда мөмкин кадәр куркынычсыз шартларда кулланылуын оештыруда тырышлыклар өчен». |
2006 ел | Мөхәммәд Юныс һәм Grameen Bank | «Социаль һәм икътисади үсеш нигезләрен төзү буенча тырышлыклар өчен». |
2007 ел | Альберт Гор и КҮБЭХК | «Кеше эшчәнлеге китереп чыгарган климатик үзгәрешләрнең нәтиҗәлрәен өйрәнгән һәм аларны булдырмас өчен тиешле чараларны эшләп чыгарган өчен». |
2008 ел | Мартти Ахтисаари | «Аның берничә континента өч дистә ел эчендә халыкара конфликтларны чишүгә керткән мөһис тырыш өлеше өчен». |
2009 ел | Барак Обама | «Халыкара дипломатия һәм халыклар арасында хезмәттәшлекне ныгытуда экстраординар тырышлыклар өчен». |
2010-еллар
үзгәртүЕл | Исем | Тема |
---|---|---|
2010 ел | Лю Сяобо | «Кытайда кешенең фундаменталь хокуклары өчен озак һәм көчләүсез көрәш өчен» |
2011 ел | Элен Джонсон-Серлиф | "Тынычлык урнаштыру һәм хатын-кызларның иминлеге һәм хокуклары өчен көч кулланмыйча көрәштеләр». |
Лейма Гбови | "Тынычлык урнаштыру һәм хатын-кызларның иминлеге һәм хокуклары өчен көч кулланмыйча көрәштеләр». | |
Тавакуль Карман | "Тынычлык урнаштыру һәм хатын-кызларның иминлеге һәм хокуклары өчен көч кулланмыйча көрәштеләр». | |
2012 ел | Европа берлеге | «60 ел буена Европада кеше хокукларын яклаган һәм континентны берләштерүдә күп еллык роле өчен» |
2013 ел | Химик коралны тыю буенча оешма | «Химик коралны юк итү буенча киң күләмле эш башкарган өчен» |
2014 ел | Мәләлә Юсәфзәи | «Балаларны һәм яшьләрне кысуга каршы һәм баларның белемгә хокукын яклап көрәшүе өчен» |
Кайлаш Сатьяртхи | «Балаларны һәм яшьләрне кысуга каршы һәм баларның белемгә хокукын яклап көрәшүе өчен» | |
2015 ел | Тунистагы милли диалог квартеты | «Туниста плюралистик демократияне төзүдә зур кертем өчен һәм 2011 елгы Ясмин инкыйлабы нәтиҗәләре буенча» |
2016 ел | Хуан Мануэль Сантос | «Илдә ярты гасырдан артык барган ватандашлар сугышын туктатуга керткән көче өчен. Роль: Колумбия президенты» |
2017 ел | Атом-төш коралын тыю буенча халыкара кампания | «Атом-төш коралын һәртөрле куллануның катастрофик нәтиҗәләренә игътибарны юнәлтү буенча керткән көчләре һәм килешүләр юлы белән әлеге төр коралны тыярга омтылышлары өчен» |
2018 ел | Дени Муквеге | «Җенси көчләүне сугышлар һәм кораллы низаглар вакытында корал итеп куллануны тыю тырышлыгы өчен» |
Надия Мурад | «Җенси көчләүне сугышлар һәм кораллы низаглар вакытында корал итеп куллануны тыю тырышлыгы өчен» | |
2019 ел | Абий Әхмәт Али | «Эритрея белән Эфиопия арасында чик буе низагын чишү өчен» |
2020 ел | БМО Бөтендөнья азык-төлек программасы | «ачлыкка каршы көрәш һәм конфликтлы төбәкләрдә тынычлыкка ирешү шартларын яхшыртуга өлеш керткән өчен»[1] |
2021 ел | Мария Ресса / Дмитрий Моратов | Филипинда һәм Россиядә сүз иреген яклау буенча кыю көрәшкән өчен[2] |
2022 ел | Алесь Беляцкий / Мемориал / Гражданнар ирекләре үзәге | [3] |
2023 ел | Нәргиз Мөхәммәди | Иранда хатын-кызларны җәберләүгә каршы көрәшүе һәм кеше хокукларын һәм ирекләрен алга сөрүе өчен[4] |
Читтән торып тапшырылган премияләр
үзгәртүКайбер премияләр читтән торып тапшырылганнар, чөнки лауреатлар я тоткынлыкта булганнар яисә аларның кайбер ирекләре (мәсәлән, күчеш иреге) чикләнгән булган:
Сылтамалар
үзгәртү- Нобель премиясенең рәсми сайты (ингл.)
- Фән һәм техника: Нобель лауреатлары: Тынычлык буенча премия 2022 елның 14 март көнендә архивланган. (рус.)
Калып:Нобель премиясе Калып:Тынычлык буенча Нобель премиясе
Бу бит Татар Википедиясенең сайланган исемлекләр рәтенә керә. |
- ↑ Нобелевскую премию мира получила Всемирная продовольственная программа ООН. 2020 елның 10 октябрь көнендә архивланган.news.mail.ru(рус.)
- ↑ Нобелевская премия мира присуждена сразу двум номинантам — главреду «Новой газеты» Дмитрию Муратову и филиппинской журналистке Марии Рессе. bbc.com, 8.10.2021
- ↑ Jenni Reid. Belarusian campaigner Ales Bialiatski and two human rights groups win 2022 Nobel Peace Prize.
- ↑ Нобелевскую премию мира присудили иранской правозащитнице Наргес Мохаммади. ВФокусе Mail.ru, 6.10.2023