Wikipedia

Словакия

(Slovakiä битеннән юнәлтелде)

Словакия Җөмһүрияте (словакча Slovensko һәм Slovenská republika) – Үзәк Европaда урнашкан, диңгезгә чыкмаган дәүләт. Башкаласы — Братислава шәһәре. Төньяк-көнбатышта Чехᴎя белән, төньякта Πольша белән, көнчыгышта Украина белән, көньякта Маҗарстан белән, ә көньяк-көнбатышта исә Австрия белән чиктәш.

Словакия
словак. Slovenská republika[1]
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 1 гыйнвар 1993[1]
Сурәт
Рәсми исем Slovenská republika[1]
Кыскача исем Slovensko[1]
Гомер озынлыгы 76,56341 ел[2]
Демоним slowakisch, Slowake, Slowake, Slowaak, szlovák, Slovak, Slovakiano, slovako, Slovakiyänan, سلوفاكي, سلوفاكية, سلوفاكيون, словаки, словак, словачка, словак, словачка, словаки, סלובקי, סלובקית, slovaci, slovac, slovacă, স্লোভাক, slovacco, slovacca, slovacchi, slovacche, slovensce, eslovacu, eslovaca, Słowak, Słowaczka, eslovaco, Slovaque[3], славакі, славак, славачка, slovaca, slovache, slovachi, slovaco, صلوڤاكي, صلوڤاكية, صلوڤاكيين, صلوڤاكيات һәм Slóvacach[4]
Рәсми тел словак теле
Гимн Словакия гимны
Мәдәният Словакия мәдәнияте[d]
Шигарь тексты Travel in Slovakia - Good idea һәм Teithiwch Slofacia - Syniad gwych!
Дөнья кисәге Европа[5]
Дәүләт  Словакия
Башкала Братислава[1]
Сәгать поясы UTC+01:00 һәм UTC+02:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Морава[d], Дунай, Ипель[d], Тиса[d], Попрад[d], Дунаец[d], Орава сусаклагычы[d], Białka[d] һәм Ваг[d]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Үзәк Яурупа
Географик үзәк 48°40′00″ т. к. 19°30′00″ кч. о.
Иң көнчыгыш ноктасы 49°05′15″ т. к. 22°33′32″ кч. о.
Иң төньяк ноктасы 49°37′ т. к. 19°28′ кч. о.
Иң көньяк ноктасы 47°44′02″ т. к. 18°17′18″ кч. о.
Иң көнбатыш ноктасы 48°22′50″ т. к. 16°50′01″ кч. о.
Геомәгълүматлар Data:Slovakia.map
Иң югары ноктасы Герлаховский Штит[d]
Иң түбән ноктасы Бодрог[d]
Идарә итү формасы парламент республикасы[d]
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Словакия президенты[d]
Ил башлыгы Петер Пеллегрини
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Словакия премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы Роберт Фицо[d][6]
Башкарма хакимият Словакия хөкүмәте[d]
Канунбирү органы Словакия милли советы[d]
Үзәк банкы Словакия милли банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Италия, Германия, Беларусь, Украина, Чехия, Словения, Бөекбритания, Болгария, Маҗарстан, Австрия, Лихтенштейн, Изге тәхет[d], Польша, Дания, Косово Җөмһүрияте, Мальта, Кытай Җөмһүрияте, Америка Кушма Штатлары, Россия, Сербия, Бангладеш, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7], Кытай һәм Чили
Әгъзалык Аурупа Берлеге, Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Төньяк Атлантик килешү оешмасы, Халыкара икътисадый хезмәттәшлек һәм үсеш оешмасы, Бөтендөнья сәүдә оешмасы[8], ОБСЕ, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Австралия группасы[d], Евроконтроль[d], Ачык күкләр буенча килешү[d], Интерпол[9][10], Атом-төш чималны сатучылар төркеме[d][11], ХКТО[d][12][13], Movement Coordination Centre Europe[d][14][15], Халыкара энергетика агентлыгы[d][16], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[17], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], Бөтендөнья почта берлеге[18][19], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][20], Visa Waiver Program[d][21], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d][22], Бөтендөнья метеорология оешмасы[23], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[24], Вышеград төркеме[d], Шенген зонасы[d][25], Халыкара миграция сәясәтен яхшырту үзәге[d], Бөтендөнья таможня оешмасы[d][26] һәм Холокостны истә тоту һәм өйрәнү буенча халыкара оешмасы[d][27]
Рәсми бәйрәм Раштуа
Балигълык яше 18 яшь
Никахка керү яше 18 яшь
Халык саны 5 449 270 (1 гыйнвар 2021)[28]
Ир-ат халкы 2 663 171[29], 2 665 719[29], 2 659 702[29] һәм 2 654 098[29]
Хатын-кыз халкы 2 790 976[29], 2 793 108[29], 2 787 545[29] һәм 2 777 654[29]
Административ бүленеше Братиславский край[d], Трнавский край[d], Нитранский край[d], Тренчинский край[d], Жилина төбәге[d], Банска-Бистрицкий край[d], Кошицкий край[d] һәм Прешовский край[d]
Акча берәмлеге евро
Номиналь тулаем эчке продукт 118 656 591 909 $[30] һәм 115 468 803 972 $[30]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,848[31]
Inequality-adjusted Human Development Index 0,803[32]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече 9,3
Эшсезлек дәрәҗәсе 5,761[29], 6,719[29], 6,894[29] һәм 6,143[29]
Нәрсә белән чиктәш Польша[1], Украина[1], Маҗарстан[1], Австрия[1] һәм Чехия[1]
Аның белән шул ук территорияне били Словакия[d]
Автомобил хәрәкәте ягы уң[d][33]
Челтәр көчәнеше 230 вольт[34]
Электр аергычы төре Europlug[d][34] һәм CEE 7/5[d][34]
Әүвәлгесе Чех һәм Словак федератив республикасы[d] һәм Словак республикасы (1990-1992)[d]
Алыштырган Чех һәм Словак федератив республикасы[d] һәм Словак республикасы (1990-1992)[d]
Кулланылган тел словак ишарә теле[d], поляк теле, словак теле, украин теле, русин теле һәм маҗар теле
Мәйдан 49 035 км²
Рәсми веб-сайт slovakia.com
Һәштәге Slovakia
Югары дәрәҗәле Интернет домены .sk
Харита сурәте
Тематик география Словакия географиясе
Көппенның климат классификациясе җылы җәйле дымлы континенталь климат[d][35]
Тимер юл хәрәкәте ягы уң[d] һәм сул[d][36]
Ачык мәгълүматлар порталы Open Data Portal Slovakia[d]
Феноменның икътисады Словакия икътисады[d]
Феноменның демографиясе Словакия халкы[d]
Кышкы күренеше
Джини коэффициенты 23,2[37]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 20 процент һәм 10 процент
Тулаем туулар коэффициенты 1,34[38]
Шәһәр халкы 2 930 459[29], 2 934 665[29], 2 931 708[29] һәм 2 928 203[29]
Авыл халкы 2 523 688[29], 2 524 162[29], 2 515 539[29] һәм 2 503 549[29]
Демократия индексы 6,97[39]
BTI Governance Index 7,38[40], 7,2[40], 7,03[40], 6,8[40], 7,09[40], 6,96[40], 6,7[40], 6,36[40] һәм 6,53[41]
BTI Status Index 9,06[40], 9,14[40], 8,88[40], 8,79[40], 8,75[40], 8,59[40], 8,72[40] һәм 8,77[41]
Туым күрсәткече 10,5[29], 10,4[29], 10,4[29] һәм 9,7[29]
Үлем күрсәткече 9,8[29], 10,8[29], 13,5[29] һәм 11[29]
Happy Planet Index score 46,6[42]
Илнең мобиль коды 231
Илнең телефон коды +421
Халыкара префикс 0
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 112[d], 150[d][43], 155[d][43] һәм 158[d][43]
Илнең GS1 коды 858
Номер тамгасы коды SK
Диңгездәге идентификацияләү номеры 267
Шәрәфле ватандашлар төркеме Төркем:Словакия шәһәрләре шәрәфле ватандашлары[d]
Монда җирләнгәннәр төркеме Төркем:Словакиядә җирләнгәннәр[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Словакиядә төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Словакия Викиҗыентыкта

Тарих

үзгәртү

2004 елдан Словакия НАТО әгъзасы, 2004 елдан ул Европa Союзына керә. Словакиянең территориясы 49 000 дүрткел километр (19 000 дүрткел милә) били һәм күбесенчә таулы урын. Халык саны 5 миллионнан артык һәм күбесенчә словаклардан тора. Аның башкаласы һәм иң зур шәһәре Братислава. Рәсми тел булып, славән телләр гаиләсе әгъзасы словак теле тора.
Славәннар хәзерге Словакия территориясенә 5-енче һәм 6-ынчы гасырда килгәннәр. 7-енче гасырда алар Само Империясен барлыкка китерүдә әһәмиятле роль уйнаган һәм 9-ынчы гасырда Нитра Кенәзлеген нигезләгәннәр. 10-ынчы гасырда территория Венгрия Патшалыгына кертелгән, шул ук вакытта ул үзе Габсбурглар Империясе һәм Австро-Маҗарстан Империясе өлеше булган. Беренче бөтендөнья сугышыннан һәм Австро-Маҗарстан Империясен таркатудан соң, словаклар һәм чехлар Чехословакияне нигезләгәннәр. Аерым Словак Җөмһүрияте (1939-1945) Икенче Бөтендөнья Сугышы вакытында булган һәм Нацистлар Германиясенең клиент дәүләте булган. 1945 елда Чехословакия коммунистлар хөкемдарлыгы астында Сәвит иярчене буларак кабат торгызылган. Словакия 1993-енче елның 1 январенда Чехословакияне имин рәвештә таркатудан соң бәйсез дәүләт була.

Дин

үзгәртү

Словакия Конституциясе дин тоту иреген гарантияли. Күрше Чихᴎя белән чагыштырганда, Словакия шактый дини ил (халыкның 77% ы). Ил халкының 13,7 % ы үзләрен атеист (агностик) дип саный.

Словакиядә төп дин — христианлык. Дин тотучыларның күбесе (62 %) — католиклар. Шулай ук грекокатоликлар да бар (4,1 %). Тарафдарлары саны буенча икенче дини төркем — протестантлар (10,8 %), лүтераннар (нигездә, словаклар) һәм реформатлар (нигездә, маҗарлар). Православие (0,9 %), нигездә, руслар арасында илнең төньяк-көнчыгышында таралган. Словакиядә 50 000 православие дине вәкиле яши һәм 125 гыйбадәтханә һәм 105 православие мәхәлләсе урнашкан.

Ил халкының 1,1 % ы башка конфессияләргә карый. Сугышка хәтле булган 120 000 яһүдтән 2 300 е калган.

Словакиядә 4 меңнән 5 меңгә кадәр мөселман яши. Мөселманнарның төгәл санын билгеләү мөмкин түгел, чөнки ислам — дәүләт тарафыннан танылган һәм теркәлгән дин түгел. Шуңа күрә илдә бер генә рәсми ачылган мәчет тә юк[44][45].

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Брокгауз энциклопедиясе
  2. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  3. ↑ http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  4. ↑ The National Terminology Database for Irish — 2006.
  5. ↑ https://www.workwithdata.com/place/slovak-republic
  6. ↑ Slovakia swears in a new Cabinet led by a populist ex-premier who opposes support for Ukraine — 2023.
  7. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  8. ↑ https://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/slovak_republic_e.htm
  9. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  10. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Europe/SLOVAKIA
  11. ↑ http://www.nuclearsuppliersgroup.org/en/participants1 — Атом-төш чималны сатучылар төркеме.
  12. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
  13. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/slovakia
  14. ↑ http://mcce-mil.com/wp-content/uploads/glance/MCCE-AT-A-Glance-September-2017.pdf
  15. ↑ http://mcce-mil.com/wp-content/uploads/glance/MCCE-AT-A-Glance-September-2017.pdf — Movement Coordination Centre Europe.
  16. ↑ https://www.iea.org/countries/membercountries/ — Халыкара энергетика агентлыгы.
  17. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  18. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  19. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=267
  20. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  21. ↑ https://www.dhs.gov/visa-waiver-program-requirements
  22. ↑ http://icdo.org/who-we-are/members/observer-states.html
  23. ↑ https://public.wmo.int/en/members/slovakia
  24. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  25. ↑ https://www.touteleurope.eu/pays/slovaquie/
  26. ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  27. ↑ https://holocaustremembrance.com/countries/slovakia
  28. ↑ Počet obyvateľov podľa pohlavia v SR k 1. 1. 2021 — Bratislava: ŠÚ SR.
  29. ↑ 29,00 29,01 29,02 29,03 29,04 29,05 29,06 29,07 29,08 29,09 29,10 29,11 29,12 29,13 29,14 29,15 29,16 29,17 29,18 29,19 29,20 29,21 29,22 29,23 29,24 29,25 29,26 29,27 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
  30. ↑ 30,0 30,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
  31. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  32. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  33. ↑ http://chartsbin.com/view/edr
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  35. ↑ https://climate-data.org/europe/slovakia-188/
  36. ↑ https://www.forschungsinformationssystem.de/servlet/is/325069/
  37. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
  38. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  39. ↑ Индекс демократии — Economist Intelligence Unit.
  40. ↑ 40,00 40,01 40,02 40,03 40,04 40,05 40,06 40,07 40,08 40,09 40,10 40,11 40,12 40,13 40,14 https://www.bti-project.org
  41. ↑ 41,0 41,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/SVK
  42. ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=SVK
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
  44. ↑ Словакия — единственная страна в ЕС, где нет ни одной мечети. sedmitza.ru, 1.11.2013
  45. ↑ Lukáš Onderčanín. Muslim community believes, even without mosque. spectator.sme.sk(ингл.)

Сылтамалар

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Словакия&oldid=4354444