Киев
(Kıyiv битеннән юнәлтелде)
Киев (укр. Київ - Кыйив) — Украинаның башкаласы, Киев өлкәсенең административ үзәге (аның эченә керми). Герой шәһәр. Шәһәр Днепр елгасында урнашкан. Мәйданы — 835,6 км², халкы — 2799,9 мең кеше (2011 елның 1 апреленә).
.jpeg)
Тарих
үзгәртү
- 864 елны Аскольд белән Дир Киевны басып алалар.
- 10 гасырда Киев Русе дәүләте барлыкка килгән. 988 елда праваслау динен кабул иткән.
- 1132-1134 елдан соң Киев Русе күп кенәзлекләргә таркалган. 1132 елда Полоцк, 1134 елда Новгород шәһәре Киев кенәзенең хакимиятен танырга туктаганнар, «разодралась вся земля русская» (Новгород кулъязмасы). Аерым рус кенәзлекләре үз кенәзе белән идарә ителгән, кайчакта рус кенәзлекләре арасында үзара сугышлар булганнар.
- 1240 елда Бату хан Киев шәһәрен басып җимергән. Алтын Урда ханнары Владимир кенәзләренә ярлык бирә башлаган. Шулай итеп, Киев шәһәре башкала вазифасын югалткан.
- 1941 елның 19 сентябрь — Икенче бөтендөнья сугышы барышында Киев алман гаскәрләре тарафыннан алына.
География
үзгәртүШәһәр Көнчыгыш-Европа тигезлегендә, Днепр елгасы өстендә урнаша. Шулай ук Днепр елгасының кушылдыклары: Десна, Дарница, Лыбедь, Горенка, Любка, һәм тагын якынча 20 елга һәм гөрләвек ага.
| Киевтан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Калып:Байрак/БелоРоссияПинск ~ 360 км. Калып:Байрак/БелоРоссияМинск ~ 430 км.  Варшава ~ 680 км. |
Калып:Байрак/БелоРоссияҺомел ~ 225 км. Смоленск ~ 500 км. Санкт-Петербург ~ 1050 км. |
 Чернигов ~ 125 км. Брянск ~ 410 км. Мәскәү ~ 750 км. |
|||||||
| Житомир ~ 135 км. Ровно ~ 305 км. Луцк ~ 370 км. |
 |
Сумы ~ 315 км. Харковь ~ 405 км. Белгород ~ 435 км. |
|||||||
| Винница ~ 200 км. Хмельницкий ~ 275 км. Ивано-Франковск ~ 450 км. |
 Кишенәү ~ 395 км. Николаев ~ 400 км. Әдис ~ 435 км. |
Кременчуг ~ 260 км. Днепр ~ 390 км. Запорожье~ 440 км |
|||||||
Климат
үзгәртү- Уртача еллык температура — +8,4 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 2,5 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 74%
| Киев климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 11,1 | 17,3 | 22,4 | 30,2 | 33,6 | 35,0 | 39,4 | 39,9 | 33,8 | 27,9 | 23,2 | 14,7 | 39,9 |
| Уртача максимум, °C | −0,9 | 0,0 | 5,6 | 14,0 | 20,7 | 23,5 | 25,6 | 24,9 | 19,0 | 12,5 | 4,9 | 0,0 | 12,5 |
| Уртача температура, °C | −3,5 | −3 | 1,8 | 9,3 | 15,5 | 18,5 | 20,5 | 19,7 | 14,2 | 8,4 | 1,9 | −2,3 | 8,4 |
| Уртача минимум, °C | −5,8 | −5,7 | −1,4 | 5,1 | 10,8 | 14,2 | 16,1 | 15,2 | 10,2 | 4,9 | 0,0 | −4,6 | 4,9 |
| Абсолют минимум, °C | −31,1 | −32,2 | −24,9 | −10,4 | −2,4 | 2,4 | 5,8 | 3,3 | −2,9 | −17,8 | −21,9 | −30 | −32,2 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 36 | 39 | 36 | 46 | 57 | 82 | 72 | 61 | 58 | 40 | 48 | 44 | 619 |
Административ бүленеш
үзгәртү
Киев 10 районына бүленә:
- Голосеево районы
- Дарница районы
- Днепр районы
- Десна районы
- Соломенка районы
- Святошино районы
- Оболонь районы
- Подол районы
- Печерск районы
- Шевченко районы
Киевта туганнар
үзгәртү- Галина Сачек (Яруллина) (1915), балет артисты, татар композиторы Ф. Яруллинның хатыны.
- Нәҗип Хәмитов (1963), язучы, фәлсәфә фәннәре докторы, профессор.
- Николай Носов (1908-1976), рус совет балалар язучысы.
- Сергей Кузьмин (1955), вице-адмирал, РФ Каһарманы.
- Клара Новикова (1946), юмор остасы, РФ халык артисты.
- Лев Карпов (1879—1921), инкыйлабчы, химик-технолог, РСФСР химия сәнәгатенә нигез салучыларның берсе, Бондюг химия заводы директоры (1915-1918 елларда).
- Сергей Михнов (1860―1924), медицина фәннәре докторы (1889), ординар профессор (1905).
- Андрей Михнов (1983), һөнәри хоккейчы (һөҗүмче).
- Александр Аринин (1955), тарихчы һәм сәясәтче, тарих фәннәре кандидаты, сәяси фәннәр докторы, доцент.
- Лев Каминский (1889―1962), медицина фәннәре докторы (1940), профессор (1941), медицина хезмәте полковнигы (1943).
Галерея
үзгәртү
.jpg){kind=link}
Моны да карагыз
үзгәртүСылтамалар
үзгәртү- ↑ Верховна Рада України. Адміністративно-територіальний устрій
- ↑ 2,0 2,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ Київський міський голова — Киевская городская государственная администрация.
- ↑ https://web.archive.org/web/20240528114922/https://www.lhc-s.org/member_cities/
- ↑ https://web.archive.org/web/20240528143447/https://www.ovpm.org/members/cities/
- ↑ Государственная служба статистики Украины Чисельність наявного населення Українина 1 січня 2022 — Киев: Государственная служба статистики Украины.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 http://www.shevkyivlib.org.ua/diznaysya/traditsiyi-i-svyata/117-mista-pobratimi-zagalny-spisok.html
- ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf
- ↑ https://www.muenchen.de/rathaus/Stadtpolitik/Partnerstaedte/Kiew.html
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 https://kievcity.gov.ua/news/205.html
- ↑ http://www.ivilnius.lt/pazink/apie-vilniu/miestai-partneriai
- ↑ https://www.edinburghlive.co.uk/news/edinburgh-news/edinburghs-ten-sisters-remarkable-cities-18177349
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
- ↑ http://azerbaijans.com/content_1719_az.html
- ↑ https://baku-ih.gov.az/az/page/26.html
- ↑ http://www.bratislava-city.sk/bratislava-twin-towns
- ↑ https://www.beograd.rs/index.php?lang=cir&kat=beoinfo&sub=1225698%3f
- ↑ http://www.chicagosistercities.com/sister-cities/kyiv-ukraine/
- ↑ http://www.krakow.pl/otwarty_na_swiat/2531,miasto,1,0,otwarty_na_swiat.html
- ↑ https://www.comune.fi.it/pagina/firenze-internazionale/gemellaggi-e-patti-di-amicizia
- ↑ https://www.city.kyoto.lg.jp/sogo/page/0000117802.html
- ↑ http://mail.camara.rj.gov.br/APL/Legislativos/contlei.nsf/50ad008247b8f030032579ea0073d588/3f4147a57ed8aa3483257e8800663664?OpenDocument
- ↑ https://tbilisi.gov.ge/img/original/2018/6/12/tbilisiinfigures.pdf
- ↑ Ystävyyskaupungit — Тампере.
- ↑ https://www.leipzig.de/buergerservice-und-verwaltung/partnerstaedte/kiew/
- ↑ https://www.berlin.de/rbmskzl/aktuelles/pressemitteilungen/2023/pressemitteilung.1366074.php
- ↑ https://www.berlin.de/rbmskzl/politik/senatskanzlei/internationales/staedtepartnerschaften/#headline_1_9
- ↑ https://n1info.ba/english/news/sarajevo-and-kyiv-sign-agreement-on-establishing-friendly-relations/
- ↑ https://web.archive.org/web/20150918152231/http://atu.gki.com.ua/atu/26
- ↑ Tripadvisor — 2000.
- ↑ برودرومو إ. Wikitravel — 2003.
- ↑ Интерфейс программирования приложения YouTube
Шулай ук карагыз
үзгәртү
 |
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|