Планк даими зурлыгы

Планк даими зурлыгы (тәэсир кванты) (tat.lat. Plank daimi zurlığı(үле сылтама))— квант теориясенең төп константасы, электромагнит нурланыш энергиясенең кванты аның ешлыгы белән бәйли, гомуми очракта: тирбәнү системасы энергиясенең кванты аның ешлыгы белән бәйли.

Квант механикасы

$\Delta x\cdot \Delta p_{x}\geqslant {\frac {\hbar }{2}}$

Билгесезлек принцибы

Математик нигезләр

Нигез Классик механика · Планк даими зурлыгы · Интерференция · Гамильтониан (квант механикасы) Фундаменталь төшенчәләр Квант халәте · Дулкынча функция · Квант кушуы · Квант буталчылыгы · Катнаш халәт · Үлчәнеш · Билгесезлек · Паули мәсләге · Дуализм · Декогеренция · Эренфест теоремасы · Туннель эффекты· Джозефсон эффекты Тәҗрибәләр Дэвиссон — Джермер тәҗрибәсе · Поппер тәҗрибәсе · Штерн — Герлах тәҗрибәсе · Юнг тәҗрибәсе · Белл тигезсезлекләрен тикшерү · Фотоэффект · Комптон эффекты Тәгъбирләр Шрөдингер мәсләге · Һейзенберг мәсләге · Үзара тәэсир итешү мәсләге · Матрицалы квант механикасы · Хәрәкәт юллары буенча интеграллар · Фейнман диаграммалары Тигезләмәләр Шрөдингер тигезләмәсе · Паули тигезләмәсе · Клейн — Гордон тигезләмәсе · Дирак тигезләмәсе · фон Нейман тигезләмәсе · Блох тигезләмәсе · Линдблад тигезләмәсе · Һейзенберг тигезләмәсе Аңлатмалар Копенгаген аңлатмасы · Яшерелгән параметрлар теориясе · Күпгаләм аңлатмасы Теория үсеше Кырның квант теориясе · Квант электродинамикасы · Глэшоу — Вайнберг — Салам теориясе · Квант хромодинамикасы · Стандарт моделе · Квант гравитациясе Катлаулы темалар Кырның квант теориясе · Квант гравитациясе · Барлык теориясе Билгеле галимнәр Планк · Эйнштейн · Шрөдингер · Һейзенберг · Йордан · Бор · Паули · Дирак · Фок · Борн · де Бройль · Ландау · Фейнман · Бом · Эверетт

Шулай ук карагыз: Портал:Физика

Шушы константаны җылылык нурланышына багышланган мәкаләдә 1900 елда алман галиме Макс Планк тәкъдим итә.

Планк даими зурлыгы:

$~h=6{,}626\ 069\ 57(29)\times 10^{-34}$ Дж·c

$~h=6{,}626\ 069\ 57(29)\times 10^{-27}$ эрг·c.

$~h=4{,}135\ 667\ 516(91)\times 10^{-15}$ эВ·c

Шулай ук $~\hbar \equiv {\frac {h}{2\pi }}$ даими зурлыгы кулланыла:

$~\hbar =1,054\ 571\ 726(47)\times 10^{-34}$ Дж·c

$~\hbar =1,054\ 571\ 726(47)\times 10^{-27}$ эрг·c,

$~\hbar =6,582\ 119\ 28(15)\times 10^{-16}$ эВ·c

Кайчакта аны кыскарган Планк даими зурлыгы яки Дирак даими зурлыгы исемли.

Физик мәгънә

Квант механикасында имульс - дулкынча вектор, тәэсир - дулкын фазасы, энергия - ешлык кулланыла. Планк даими зурлыгы аларның бәйләнеш константасы булып тора:

$\mathbf {p} =\hbar \mathbf {k}$ (импульс)

$(|\mathbf {p} |=2\pi \hbar /\lambda )$

биредә k - дулкынча вектор

$E=\hbar \omega$ (энергия)

биредә $\omega$ - әйләнү ешлыгы

$S=\hbar \phi$ (тәэсир)

биредә $\phi$ - фаза

Теоретик физикада кайчакта $\hbar =1$ кулланыла, бу очракта:

$\mathbf {p} =\mathbf {k}$ $(|\mathbf {p} |=2\pi /\lambda )$

$~E=\omega$

$~S=\phi$

$(\hbar =1)$.

Квант механикасы кулланышы чикләре

Әгәр $~{\frac {S}{\hbar }}\gg 1$ (биредә $~S$ — система тәэсире), һәм $~{\frac {M}{\hbar }}\gg 1$ ($~M$ — импульс моменты) булса, система халәте классик механика белән тасвирланып була.

Моны да карагыз

• Билгесезлек принцибы
• Паули мәсләге
• Бозе — Эйнштейн бүленеше
• Ферми — Дирак бүленеше

Әдәбият

• John D. Barrow. The Constants of Nature; From Alpha to Omega — The Numbers that Encode the Deepest Secrets of the Universe. — Pantheon Books, 2002. — ISBN 0-37-542221-8
• Steiner R. History and progress on accurate measurements of the Planck constant // Reports on Progress in Physics. — 2013. — Vol. 76. — P. 016101.