Габдрахман Мангушев
Габдрахман Мангушев, Габдрахман (Абдрахман) Габделкәрим улы Мангушев, рус. Мангушев Габдрахман Габделькаримович (1887-1919) — татар драма актёры, журналист, драматург. Татар театрына нигез салучыларның берсе. «Сәйяр» (1910-1915), «Ширкәт» (1910-1917) труппаларында уйнаган артист.
Габдрахман Мангушев | |
---|---|
Туган телдә исем | Габдрахман Габделкәрим улы Мангушев |
Туган | 1887 Ырынбур |
Үлгән | 27 октябрь 1919 Ырынбур |
Милләт | татар |
Ватандашлыгы | Русия империясе→ РСФСР |
Һөнәре | актер, журналист, драматург |
Тәрҗемәи хәле
үзгәртү1887 елда Ырынбурда туган. Ата-анасы чыгышы белән Сембер губернасы Сөнгәләй өязе (хәзерге Сембер өлкәсе Барыш районы) Зөябаш (Иске Тимошкино) авылыннан (хәзер шәһәр тибындагы бистә).
1907 елдан сәхнәдә. Үзешчән театр төркеме белән («Мосафир артистлар җәмгыяте») Мәкәрҗә ярминкәсе, Казанның Шәрык клубы сәхнәсенә чыга.
1910 елда Уфага килгән «Сәйяр» труппасында эшли башлый.
1915 елда В. Мортазин оештырган «Ширкәт» труппасына (Ырынбур) күчә.
1918-1919 елларда «Кызыл Армия» газетасының җаваплы сәркатибе.
Ватандашлар сугышы вакытында Ырынбур тирәсендә Кызыл гаскәр сугышчыларына[1] тамашалар күрсәтеп йөрүче фронт театр труппасын оештыра[2]. Сугыш вакытында алган авырудан 1919 елда вафат була (1920 елда Габдулла Кариев та вафат була).
Уйнаган рольләре
үзгәртүМахсус театр белеме булмаса да, талантлы җитәкчеләр һәм рус театрының тормышчан мәктәбе үрнәгендә иҗади яктан үсә, һөнәри зур артист булып өлгерә[3]. Көлкеле һәм драматик рольләрне бердәй уңышлы уйнаган. Сәхнәдә темпераментлы булуы, мили төсмерле каһарманнар образларын тулы ачуы белән аерылып торган.
- Фәтхрахман — «Уйнаш» (Галиәсгар Камал)
- Мансур — «Бәхетсез егет» (Галиәсгар Камал)
- Бәдри — «Галиябану» (Мирхәйдәр Фәйзи)
- Юныс хаҗи — «Хаҗи әфәнде өйләнә» (Шәриф Камал)
- Рәхимҗан — «Яшьләр» (Фатих Әмирхан)
- Перчихин — «Мещаннар» (Максим Горький)
- Миллер — «Нәфрәт һәм мәхәббәт» (Фридрих Шиллер)һ.б.[4]
Язган пьесалары
үзгәртүЧыганаклар
үзгәртү- Татарский энциклопедический словарь. Казань: Институт татарской энциклопедии АН РТ, 1999. ISBN 0-9530650-3-0
Әдәбият
үзгәртү- Г. Камал театры артистлары. Библиографик белешмәлек (төзүче И. Илялова). Казан: ТКН, 1996, 2005.ISBN 5-298-00708-2
Сылтамалар
үзгәртүМоны да карагыз
үзгәртүИскәрмәләр
үзгәртү- ↑ Зәки Вәлиди сугышчыларына дигән версия дә бар
- ↑ БСЭ
- ↑ Татарстан Республикасы башкаласы(үле сылтама)
- ↑ Театр белешмәлегендә 2015 елның 1 апрель көнендә архивланган.(рус.)