Wikipedia

Ставрополь крае

РФ субъекты

Ставрополь крае (рус. Ставропольский край) — Россия Федерациясенең Европа өлеше субекты. Төньяк Кавказ федераль округына керә.

Ставрополь крае
рус. Ставропольский край
Байрак[d]Илтамга[d] һәм Илтамга
Нигезләнү датасы 13 февраль 1924[1]
Сурәт
Рәсми исем Ставропольский край
... хөрмәтенә аталган Серго Орджоникидзе
Рәсми тел рус теле
Дөнья кисәге Европа
Дәүләт  Россия[2]
Башкала Старапул
Административ-территориаль берәмлек Россия[3]
Сәгать поясы MSD һәм Европа/Мәскәү[d][4]
Геомәгълүматлар Data:Russia/Stavropol Krai.map
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Губернатор Ставропольского края[d]
Хөкүмәт башлыгы Владимир Владимиров
Канунбирү органы Дума Ставропольского края[d]
Халык саны 2 886 108 (2024)
Административ бүленеше Александровский район[d][5], Андроповский район[d][5], Апанасенковский район[d][5], Арзгирский район[d][5], Благодарненский городской округ[d][5], Будённовский район[d][5], Георгиевский городской округ[d][5], Грачёвский район[d][5], Изобильненский район[d][5], Ипатовский муниципальный округ[d][5], Кировский городской округ[d][5], Кочубеевский район[d][5], Красногвардейский район[d][5], Курский район[d][5], Левокумский район[d][5], Нефтекумский городской округ[d][5], Новоалександровский городской округ[d][5], Новоселицкий район[d][5], Петровский район[d][5], Предгорный район[d][5], Советский район[d][5], Степновский район[d][5], Труновский район[d][5], Туркменский район[d][5], Шпак районы[d][5], Город Лермонтов[d][5], Город Невинномысск[d][5], Город Ставрополь[d][5], Город-курорт Ессентуки[d][5], Город-курорт Железноводск[d][5], Город-курорт Кисловодск[d][5], Городской округ город Георгиевск[d][5], Минераловодский район[d][5] һәм Муниципальное образование город-курорт Пятигорск[d][5]
Нәрсә белән чиктәш Краснодар крае, Ростов өлкәсе, Калмыкия, Дагстан, Чечня, Төньяк Осетия, Кабарда-Балкария һәм Карачай-Чиркәсия
Кулланылган тел ойрат теле[d], агул теле, абазин теле һәм калмык теле
Мәйдан 66 160 км²
Рәсми веб-сайт stavkray.ru​(рус.)
Харита сурәте
Һәйкәлләр исемлеге список памятников культурного наследия Ставропольского края[d]
Җирле телефон коды 865 һәм 879
Номер тамгасы коды 26 һәм 126
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Карта
 Ставрополь крае Викиҗыентыкта

Административ үзәге — Ставрополь шәһәре.

География

үзгәртү

Ставрополь крае Кавказ алдының үзәк өлешен, Каспий буе түбәнлегенең көнбатыш өлешен һәм Зур Кавказның төньяк битүләрен алып тора. Көнбатышта Кубан елгасының киң террасалары җәелгән. Тигезлек территориясенең зур өлешен платосыман Ставрополь калулыгы алып тора.

Төп елгалары: Кубань (югары агымы) һәм аның кушлыдыклары (Теберда, Кече һәм Зур Зеленчук), Кума, Калаус, Егорлык. Берничә зур күл бар.

Табигый газ чыганаклар бар. Көнчыгыш өлешендә нефть, тауларда бакыр һәм кургашын, тутыя, полиметалл чыганаклар, ташкүмер, барит, утка чыдамлы балчык, доломит, мәрмәр, шифалы пычрак, төрле минераль һәм термаль чыганаклар бар.

Тигезлекнең климаты — континенталь дала климаты. Гыйнварның уртача температурасы -3,4°…-4,9°, июльнеке +22°…+25°. Еллык явым 300–600 мм, вегетация дәвере 207—220 көн.

Туфраклары нигездә кара туфрак һәм кәстәнә. Урманнар күбесенчә таулы урыннарда. Киң яфраклы, югарырак ылыслы урманнар, аннан югары субальп болыннары бар.

Кыргый хайваннардан, далада кимерүчеләр, керпе, төлке, бүре, ләтчә, сайгак, Кума елгасы буендагы камышлыкларда кыргый мәче, кабан, Маныч үзәнендәге күл һәм сазлыкларда су кошлары, тауларда болан, коралай, көрән аю, селәүсен, алтай тиене яши. Кошлар күп. Тау кәҗәсе, тур очрый.

Халык

үзгәртү
1959[6] 1970[7] 1979[8] 1989[9] 2002[10] 2010[11]
1 882 911 2 305 780 2 539 219 2 857 188 2 735 139 2 786 281

Торак пунктлар

үзгәртү
Ставрополь ↗419 816[12]
Пятигорск ↗145 952[12]
Кисловодск ↗129 949[12]
Невинномысск ↘117 638[12]
Ессентуки ↗103 093[12]
Михайловск ↗79 607[12]
Минеральные Воды ↘76 205[12]
Георгиевск ↗71 017[12]
Будённовск ↘63 644[12]
Изобильный ↘39 022[12]


Светлоград ↘38 099[12]
Горячеводский ↘36 801[12]
Зеленокумск ↘35 625[12]
Благодарный ↘31 959[12]
Иноземцево ↘28 071[12]
Александровское ↘27 471[13]
Новоалександровск ↘26 876[12]
Новопавловск ↘26 293[12]
Кочубеевское ↘26 070[12]
Нефтекумск ↘25 566[12]


Административ бүленеш

үзгәртү

Ставрополь крае 26 муниципаль районга һәм 9 шәһәр округына бүленә.

Икътисад

үзгәртү

Төп сәнәгать мәркәзләре: Ставрополь, Невинномысск, Пятигорск, Нефтекумск, Будённовск, Георгиевск, Лермонтов.

Ставрополь крае — эре авыл хуҗалыгы районы. Бодай, көнбагыш, шикәр чөгендеге һ. б. игелә. Мәйвачылык, йөземчелек үсеш алган. Нәзек йонлы сарыкчылык, ит-сөт терлекчелеге бар. Зур Ставрополь, Невинномысск һ.б. каналлар, сугару системалары бар.

Затеречный — Грозный нефтьүткәрегече, Ставрополь — Украина — Мәскәү — Санкт-Петербург газүткәргечләре бар. Тимер юллар озынлыгы 944 км. Каты өслекле автомобиль юллары озынлыгы 17 059 км.[14] Минеральные Воды һәм Ставрополь халыкара аэропортлары бар.

Крайда туган танылган шәхесләр

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ http://nozdr.ru/data/media/biblio/enc/bse/БСЭ,%203-е%20изд,%20(1969-1981)%2030%20томов/БСЭ%20т.24%20(1976)%20кн.1.%20Собаки%20-Струна.pdf
  2. ↑ Шахрай С. М., Алексеев С. С., Собчак А. А. et al. Конституция Российской Федерации // Российская газета — Россия: 1993. — ISSN 1606-5484; 1560-0823
  3. ↑ ОКТМО
  4. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 5,22 5,23 5,24 5,25 5,26 5,27 5,28 5,29 5,30 5,31 5,32 5,33 ОКТМО. 185/2016. Северо-Кавказский ФО
  6. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg1.php
  7. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php
  8. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php
  9. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
  10. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php
  11. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus10_reg2.php
  12. ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 12,11 12,12 12,13 12,14 12,15 12,16 12,17 12,18 Оценка численности постоянного населения муниципалитетов Ставропольского края на 1 января 2014 года. әлеге чыганактан 2014-04-02 архивланды. 2014-04-02 тикшерелгән.
  13. ↑ Общая численность населения (в т.ч. мужчин, женщин) по муниципалитетам и населённым пунктам Ставропольского края. Итоги Всероссийская перепись населения 2010 года
  14. ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2021-05-16, retrieved 2021-08-11 
Бу — мәкалә төпчеге.
Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп,   Википедия проектына ярдәм итә аласыз.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Ставрополь_крае&oldid=3819168