Wikipedia

Екатеринбург

Свердловск өлкәсенең административ үзәге, халык буенча Россиядә дүртенче шәһәр
(Yekaterinburg битеннән юнәлтелде)

Екатеринбург (тат. يكاتيرينبور, Екатеринбург[7], Кәтринбур[8], Кәтримбур[9] 1924 — 1991 елларда Свердловск; себ.тат. Цыбар-тора) — Свердловск өлкәсенең административ үзәге, халык буенча Россиядә дүртенче шәһәр.

Екатеринбург
рус. Екатеринбург
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 1723
Сурәт
Рәсми исем Екатеринбург
Кушамат/тәхәллүс Ёбург
ХФӘ билгесе [jɪkətʲɪrʲɪnˈburk]
Әһәмиятле кеше Василий Никитич Татищев[d] һәм Георг Вильгельм де Геннин[d]
... хөрмәтенә аталган Екатерина I
Демоним Ékaterinbourgeois[1], Iekaterinbourgeois[1], Ékaterinbourgeoise[1] һәм Iekaterinbourgeoise[1]
Рәсми тел рус теле
Дөнья кисәге Азия
Дәүләт  Россия[2]
Нәрсәнең башкаласы Свердловск өлкәсе, Урал федераль округы, Уральская республика[d], Екатиринбур шәһәре муниципаль берәмлеге[3], Урал өлкәсе, Екатиринбур өязе, Свердлау бүлгесе, Екатеринбургская область[d], Екатиринбур губернасы[d] һәм Уральская область[d]
Административ-территориаль берәмлек Екатиринбур шәһәре муниципаль берәмлеге
Сәгать поясы UTC+05:00
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Исәт
Хөкүмәт башлыгы Алексей Орлов
Канунбирү органы Екатеринбургская городская дума[d]
Халык саны 1 468 833 (2018)[4][5]
Административ бүленеше Екатиринбурның Ленин районы, Екатиринбурның Югары Исәт районы, Екатиринбурның Тимер юл районы, Екатиринбурның Орҗоникидзе районы, Екатиринбурның Киров районы, Екатиринбурның Октябрь районы һәм Екатиринбурның Чкалов районы
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 237 метр
Кардәш шәһәр Сан-Хосе, Ферентино, Филибә[d][6], Вупперталь, Плзен, Җенова, Гуаңҗу, Инчон, Гөтеборг, Бишкәк, Birminghem, Торино һәм Хошимин
Нәрсә белән чиктәш Первоуральск шәһәр бүлгесе, Дегтярск шәһәр бүлгесе, Среднеуральск шәһәр бүлгесе, Югары Пышма шәһәр бүлгесе, Биризау, Берёзовский шәһәр бүлгесе, Белоярский шәһәр бүлгесе, Сысәрт шәһәр бүлгесе, Полевской шәһәр бүлгесе һәм Рәүде шәһәр бүлгесе
Бүләкләр
Ленин ордены
Мәйдан 468 км²
Почта индексы 620000–620999
Рәсми веб-сайт ekburg.ru​(рус.)
Харита сурәте
Төнге күренеше
Көппенның климат классификациясе континентальный климат[d]
Һәйкәлләр исемлеге Список памятников культурного наследия Екатеринбурга (центр)[d], Список памятников культурного наследия Екатеринбурга (пригороды)[d], Список памятников культурного наследия Екатеринбурга (окраины)[d] һәм Культурное наследие России/Свердловская область/Екатеринбург (утраченное)[d]
Феноменның икътисады экономика Екатеринбурга[d]
Һавадан күренеш
Җирле телефон коды 343
Номер тамгасы коды 66, 96 һәм 196
Шәрәфле ватандашлар төркеме [d]
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Объектның күренешләре өчен төркем [d]
Карта
 Екатеринбург Викиҗыентыкта

2020 елның 2 июленнән — «Хезмәт даны шәһәре»[10].

География

үзгәртү

Урынлаштыру

үзгәртү

Екатеринбург Ауразиянең үзәк өлешендә, Урал тауларының көнчыгыш битләвендә, Исәт елгасының ике ярында, Мәскәүдән 1667 километр көнчыгыштарак урнашкан.

Екатеринбургдан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча)
  Киров ~ 833 км
  Пермь ~ 356 км		   Серов ~ 356 км
  Түбән Тагил ~ 140 км		   Тубыл ~ 571 км.
  Казан ~ 908 км
  Ижау ~ 618 км
 
Җилләр розасы
   Төмән ~ 325 км
  Уфа ~ 520 км
  Ырынбур ~ 892 км		   Чиләбе ~ 225 км
  Магнитогорски ~ 461 км		   Курган ~ 381 км
  Омск ~ 954 км

Сәгать поясы

үзгәртү
 

Екатеринбург халыкара стандарт буенча Yekaterinburg Time Zone (YEKT) сәгать поясында урнаша. Бу сан, UTC системасы буенча исәпләгәндә, +6:00 гә тигез.

Климат

үзгәртү
  • Уртача еллык температура — +3 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 2,9 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 71%
Екатеринбург климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 5,6 9,4 17,3 28,8 33,4 35,6 38,8 37,2 31,9 24,7 13,5 8,6 38,8
Уртача максимум, °C −9,1 −6,8 1 9,8 17,4 23 24,4 21,1 14,5 6,8 −2,8 −7,9 7,6
Уртача температура, °C −12,6 −11,1 −3,8 4,3 11,3 17,1 19 15,9 9,8 3,4 −5,8 −11 3
Уртача минимум, °C −15,7 −14,5 −7,6 0 6,2 12,1 14,4 11,9 6,4 −0,7 −8,3 −13,7 −0,7
Абсолют минимум, °C −44,6 −42,4 −39,2 −21,8 −13,5 −2,3 1,5 −1 −9 −26,6 −39,2 −46,7 −46,7
Явым-төшем нормасы, мм 26 20 20 28 50 74 89 72 58 39 33 28 537

Халык

үзгәртү
1840[11] 1856[12] 1897[12] 1913[12] 1926[12] 1931[12] 1939[12] 1959[13] 1970[14] 1979[15] 1989[16] 2002[17] 2010[18]
15 779 ~16 900 ~43 200 ~53 500 ~134 800 ~223 800 ~423 000 778 602 1 025 045 1 211 172 1 364 621 1 293 537 1 350 136

Милли состав

үзгәртү
Милләт 2002[19] 2010[20]
руслар 87,4% 89,1%
татарлар 3,8% 3,7%
украиннар 1,5% 1,1%
башкортлар 1,1% 1,0%

Екатеринбург агломерациясе

үзгәртү

Екатеринбург агломерациясе — халык саны буенча Россиянең дүртенче агломерациясе. Халык саны — 2,2 млн кешедән артык. Агломерациянең беренче поясына Югары Пышма, Среднеуральск, Березов, Әрәмәле шәһәрләре, икенче поясына Первоуральск, Ревда, Полевской, Сысерть, Новоуральск шәһәрләре керә.

Эчке бүленеш

үзгәртү
 
  1. Югары Исәт районы
  2. Тимер юл районы
  3. Орджоникидзе районы
  4. Киров районы
  5. Октябрь районы
  6. Чкалов районы
  7. Ленин районы

Шәһәрдә туган күренекле кешеләр

үзгәртү

Татар матбугаты

үзгәртү

Дин

үзгәртү
Православие
РПЧ Екатеринбург митрополиясе
Ислам
РФ МДН составындагы Свердловск өлкәсе мөселманнары Диния нәзарәте (Урал мөхтәсибәте)
Бакыр мәчет яки Имам әл-Бохари исемендәге мәчет (Югары Пышма)
ҮДН составындагы Свердловск өлкәсе мөселманнарының төбәк Диния нәзарәте (Урал мөфтияте)
Рамазан мәчете
Урал мөселманнары Диния нәзарәте (Урал мөфтияте)
Мәүлид мәчете (Екатеринбург)
РМ ДҖ составындагы Свердловск өлкәсе мөселманнарының Диния нәзарәте (Үзәк мөфтият)
«Изге кәлимәт» гыйбадәт йорты
Әрмән Апостол чиркәве
Методистлар чиркәве
Яһүд дине

Моны да карагыз

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ archINFORM — 1994.
  3. ↑ ОКТМО
  4. ↑ https://web.archive.org/web/20180726010024/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2018/bul_dr/mun_obr2018.rar
  5. ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
  6. ↑ https://www.plovdiv.bg/en/about-plovdiv/побратимени-градове/
  7. ↑ http://etomesto.com/map-kazan_tassr-1921/?x=52.994278&y=56.523365
  8. ↑ http://kazanutlary.ru/j-archive/journal-materials/1985-11/imnnr-tamyr-ygnd
  9. ↑ http://www.xn--80aaa0anjn0apj6g.xn--p1ai/j-archive/journal-materials/1973-9/agymsularga-karap-1667988250
  10. ↑ Указ о присвоении почётного звания Российской Федерации «Город трудовой доблести»
  11. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 http://www.mojgorod.ru/samarsk_obl/samara/index.html
  13. ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  14. ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  15. ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  16. ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  17. ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  18. ↑ Чыганакка җибәрү хатасы: Неверный тег <ref>; для сносок gks.ru не указан текст
  19. ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2015-09-15, retrieved 2014-02-14 
  20. ↑ 2010 ел сан алу базасы, archived from the original on 2018-03-27, retrieved 2014-02-14 

Сылтамалар

үзгәртү
  Викиҗыентыктагы медиафайллар?
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Екатеринбург&oldid=4123834