Себер татар теле
тел
Себер татар теле (сыбыртатар тел) — себер татарларының милли теле. Төрки телләрнең кыпчак төркеменә керә. ЮНЕСКО игълан иткәнчә Рәсәйдәге бетү куркынычы янаган телләргә керә[2].
| Себер татар теле, себер теле | |
| Үзисем: |
Сыбыртатар тел, сыбыр тел |
|---|---|
| Илләр: |
Рәсәй, Казакъстан, һ.б. элекке СССР илләре, Төркия. |
| Төбәкләр: |
Себер һ.б. |
| Сөйләшүчеләр саны: | |
| Дәрәҗә: |
95 |
| Халәт: | |
| Классификация | |
| Төркем: |
??? |
| Язу: | |
| Тел кодлары | |
| ГОСТ 7.75–97: |
сиб 594 |
| ISO 639-1: |
— |
| ISO 639-2: |
— |
| ISO 639-3: | |
Кайбер үзенчәлекләре:
- ц-лаштыру: пыцак, бырцак;
- [б], [д], [з] тартык авазларының саңгырау парларына алмашынуы: Пыел урашай полса ярар ите.
- гарәп-фарсы алынмаларында "җ"ның "ч"га алышуы (чан < җан).
Диалектлары
- Тубыл-иртеш:
- төмән сөйләше — Төмән;
- тубыл сөйләше — Тубыл, Вагай, Яркәү районнары;
- көнчыгыш тубыл ассөйләше (тугыз-уват) — Вагай;
- саз сөйләше — Тубыл, Уват районнары ;
- тәвриз (курдак, куртак) сөйләше — Омск өлкәсенең Тәвриз, Усть-Ишим, Знаменское районнары;
- тара сөйләше — Омск өлкәсенең Тара, Большеречье, Колосовка районнары.
- Бараба — Новосибирск өлкәсенең Бараба, Куйбышев, Кыштау, Венгерово, Уба, Чан районнары[3].
- Томск:
- әүште-чат сөйләше — Томск өлкәсенең Томск районы ;
- калмак сөйләше — Кемерово өлкәсенең Юрга районы;
- ор ассөйләше — Новосибирск өлкәсенең Колыван районы .
Шулай ук карагыз
Искәрмәләр
- ↑ Ethnologue report (ингл.)
- ↑ ЮНЕСКО
- ↑ Корусенко С. Н., Кулешова Н. В. Генеалогия и этническая история барабинских и курдакско-саргатских татар. — Новосибирск, 1999. — С.6.
Сылтамалар
- ЮНЕСКО Интерактивный Атлас языков мира, находящихся под угрозой исчезновения. Электронная версия: Siberian Tatar.
- Cтефанова Р. Т., Тюменский юридический институтLanguage and Literature № 12
- Словарь диалектов сибирских татар
- Алишина Как нам сохранить язык сибирских татар?
- Диалектная ономастическая и апеллятивная лексика в основах фамилий сибирских татар
- С. М. Исхакова, Б. Ф. Валеев Проблемы возрождения национального языка сибирских татар
- Н. З. Гаджиева К вопросу о классификации тюркских языков и диалектов
- Н. З. Гаджиева Тюркские языки (Лингвистический энциклопедический словарь. — М., 1990
- Смирнова Е. Ю. (Омск) Магия в традиционном мировоззрении: по материалам традиционной одежды сибирских татар
- Валеев Б. Ф. Об этнической принадлежности сибирских татар
- Сагидуллин М. А. Словарь тугумных наименований (генонимов) сибирских татар
- Сагидуллин М. А. Семантико-грамматические параллели крымскотатарского и сибирскотатарскиого языков
- Научное наследие профессора Г. Х. Ахатова. Archived from the original on 2012-02-04.