Бишкәк
(Фрунзе битеннән юнәлтелде)
Бишкәк (кырг. Бишкек) — Кыргызстанның башкаласы һәм иң зур шәһәре. Аерым идарә берәмлеге һәм республика карамагындагы шәһәр булып тора. Элек Пишпәк һәм Фрунзе (Михаил Фрунзе хөрмәтенә) исемләрен йөрткән.
| Бишкәк | |
| кырг. Бишкек | |
| Байрак | Илтамга |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 1825 |
|---|---|
 | |
| Рәсми исем | Бишкек |
| ... хөрмәтенә аталган | Михаил Фрунзе |
| Демоним | Bichkékien[1] һәм Bichkékienne[1] |
| Дәүләт |
 Кыргызстан[2] |
| Нәрсәнең башкаласы | Кыргызстан, Кыргыз Совет Социалистик Җөмһүрияте, Кыргыз Автономияле Совет Социалистик Республикасы, Чуйский кантон[d], Киргизская автономная область[d], Каракыргыз айрат өлкәсе[d], Фрунзенский европейский кантон[d] һәм Пишпекский уезд[d] |
| Административ-территориаль берәмлек | Кыргызстан |
| Сәгать поясы | UTC+06:00 |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Ала-Арча[d] |
| Анклав буларак әлеге территориягә керә | Чөй өлкәсе |
| Геомәгълүматлар | Data:Kyrgyzstan/Bishkek.map |
| Хөкүмәт башлыгы | Суракматов, Азиз Эмильбекович[d] |
| Халык саны | 1 120 827 (2022)[3] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 750 метр |
| Кардәш шәһәр | Амман, Әнкара, Колорадо-Сприңс, Измир[4], Торонто, Алматы, Астана, Киев[5][6], Минск һәм Санкт-Петербург[7] |
| Нәрсә белән чиктәш | Чөй өлкәсе |
| Кулланылган тел | Дунган теле |
| Бүләкләр |
 |
| Мәйдан | 127 км²[8] |
| Почта индексы | 720000–720085 |
| Рәсми веб-сайт | meria.kg |
 | |
 | |
| Феноменның икътисады | economy of Bishkek[d] |
| Беренче язма телгә алу | 1760 |
| Җирле телефон коды | 312 |
| Номер тамгасы коды | B, E һәм 01 |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
| Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
 | |
 Бишкәк Викиҗыентыкта | |
География үзгәртү
Шәһәр Кыргызстанның төньягында, Чуй үзәнлегендә, Тянь-Шань таулары алдында, Кыргыз тау сыртыннан 40 км төньяктарак, Казакъстан чигеннән 25 км ераклыкта урнашкан. Шәһәрнең мәйданы 169,6 км² тәшкил итә.
Климат үзгәртү
- Уртача еллык температура — 11,3 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 1,7 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 60%
| Бишкәк климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 19,2 | 25,3 | 30,5 | 34,7 | 35,6 | 40,9 | 42,8 | 39,5 | 36,8 | 34,1 | 27,9 | 23,3 | 42,8 |
| Уртача максимум, °C | 3,2 | 4,9 | 11,2 | 18,5 | 23,6 | 29,0 | 31,7 | 30,9 | 25,5 | 17,8 | 11,0 | 5,0 | 17,7 |
| Уртача температура, °C | −2,6 | −0,8 | 5,3 | 12,3 | 17,4 | 22,4 | 24,9 | 23,8 | 18,5 | 11,0 | 4,7 | −0,9 | 11,3 |
| Уртача минимум, °C | −7,1 | −5,2 | 0,4 | 6,4 | 11,1 | 15,6 | 17,9 | 16,4 | 11,3 | 5,0 | −0,1 | −5,1 | 5,6 |
| Абсолют минимум, °C | −31,9 | −34 | −21,8 | −12,3 | −5,5 | 2,4 | 7,4 | 5,1 | −2,8 | −11,2 | −32,2 | −29,1 | −34 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 26 | 31 | 47 | 76 | 64 | 35 | 19 | 12 | 17 | 43 | 44 | 28 | 442 |
| Чыганак: Погода и климат | |||||||||||||
Халык үзгәртү
| 1897[9] | 1939[10] | 1959[11] | 1970[12] | 1979[13] | 1989[14] | 1999[15] | 2009[16] | 2015 | 2017[17] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 6615 | ↗92 783 | ↗223 831 | ↗430 618 | ↗532 931 | ↗610 630 | ↗750 327 | ↗821 915 | ↗937 400 | ↗965 900 |
| 2022[3] | |||||||||
| ↗1 120 827 |
Идарә төзелеше үзгәртү
Шәһәр 4 районга бүленә:
- Октябрь районы — 242 382 (2009)
- Беренче Май районы — 175 894 (2009)
- Свердлов районы — 231 801 (2009)
- Ленин районы1 — 201 626 (2009)
- Чон-Арык шәһәр тибындагы поселогы — 9 724 (2009)
- Урта-Сай авылы — 4 100 (2009)
1 Ленин районы карамагындагы Чон-Арык поселок советына Чон-Арык шәһәр тибындагы поселогы, Урта-Сай авылы һәм Манас поселогының өлеше (Авиагородок) керә.
Дин үзгәртү
Ислам үзгәртү
Шәһәрдә туган танылган шәхесләр үзгәртү
- Әскәр Айтматов, Кыргыз Республикасы тышкы эшләр министры (2002-2005).
- Лариса Исакова, ТДОһБ баш балетмаейстеры.
- Алия Шаһиева (1997), рәссам, графист, иллюстратор.
Татар, башкортлар үзгәртү
- Люция Каламкарова (1937), санитария гигиеначысы.
- Рөстәм Нигъмәтуллин (1969), ТР беренче вице-премьеры (2017 елдан).
- Газим Шәфыйков (1939-2009, Уфа) - язучы, тәрҗемәче, Салават Юлаев премиясе лауреаты (1992).
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ archINFORM — 1994.
- ↑ 3,0 3,1 https://citypopulation.de/en/kyrgyzstan/admin/11__biškek_šaary/
- ↑ https://www.izmir.bel.tr/tr/KardesKentler/62
- ↑ https://old.kyivcity.gov.ua/files/2018/2/15/Mista-pobratymy.pdf
- ↑ https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
- ↑ https://kvs.gov.spb.ru/en/agreements/
- ↑ http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2015/Table08.xls
- ↑ Рәсәй империясе җанисәбе (1897)
- ↑ СССР җанисәбе (1939)
- ↑ СССР җанисәбе (1959)
- ↑ СССР җанисәбе (1970)
- ↑ ССҖБ җанисәбе (1979)
- ↑ СССР җанисәбе (1989)
- ↑ Кыргызстан җанисәбе (1999)
- ↑ Кыргызстан җанисәбе (2009)
- ↑ http://www.stat.kg/ru/statistics/download/operational/718/
 |
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|