Арча

Татарстандагы шәһәр, Арча районының үзəгe
Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.

Арча (лат. тат. Arça, рус. Арск) — Татарстандагы шәһәр, Арча районының үзəгe.

Арча
Карта
Ил Россия
Республика Татарстан
Муниципаль район Арча районы
Координатлар 56°5'26"тн, 49°52'35"кнч
Башлык Ильшат Нуриев
Нигезләнгән XIII гасыр
Мәркәз биеклеге 97 м
Рәсми тел русча, татарча
Халык саны 18 114 кеше
Милли состав татарлар, руслар, арлар һ.б
Дини состав Ислам, Христианлык һ.б.
Сәгать кушагы UTC+3
Телефон коды 84366
почта индекслары 84366

Халык саны — 20 046 мең кеше (2016).

География үзгәртү

Казансу елгасында урнашкан, Казаннан төньяк-көнчыгышка таба 65 км ераклыкта тора. КазанИжау тимер юлының станциясе.

Тарих үзгәртү

Риваять буенча, Арча XIII гасырда Батый хан тарафыннан нигезләнә. Рус елъязмаларында Арча турында беренче мәртәбә 1497 елда мәгълүмат очрый.

1552 елда руслар тарафыннан алына, 1606 елдан — рус ныгытмасы. 1781 елданКазан калгайлыгы Арча өязе үзәге, 1796 елданөяз үзәге булмаган шәһәр.

1856 елда Арча шәһәрендә 2 чиркәү, 265 йорт һәм 30 лавка (кибет) булган.

1926 елда Арча шәһәр статусын югалта.

19201930 елларда — ТАССРның Арча кантоны үзәге, 1930 елдан Арча районы үзәге булып тора.

2008 елда Арчага шәһәр статусы кайтарыла.

Халык үзгәртү

1840[1] 1866[2] 1897[3] 1926[4] 1939[4] 1959[5] 1970[6] 1979[7] 1989[8] 2002[9] 2010[10]
1 551 1 338 1 228 ~2 600 ~5 200 7 519 9 329 11 376 13 938 17 211 18 114

Төп милләтләр:

Икътисад үзгәртү

Кирпеч заводы, крахмал заводы, бәрәңге киптерү заводы, асфальт заводы, төзү материаллар комбинаты, мех фабрикасы, сөт комбинаты.

2006 елда «Милли аяк киеме» ААҖ ябылган.

Мәгариф үзгәртү

Мәдәният үзгәртү

Шәхесләр үзгәртү

Галерея үзгәртү

Моны да карагыз үзгәртү

Искәрмәләр үзгәртү

  1. Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  2. Казан губернасы торак урыннары исемлеге, 1866
  3. Населенныя мѣста Россійской Имперіи въ 500 и болѣе жителей. Санктъ-Петербургъ, 1905.
  4. 4,0 4,1 http://www.mojgorod.ru/r_tatarstan/arsk/index.html
  5. 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  6. 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  7. 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  8. 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  9. 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  10. архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-05-25