Wikipedia

Зимбабве

(Zimbabwe битеннән юнәлтелде)

Зимба́бве (ингл. Republic of Zimbabwe [zɪmˈbɑːbweɪ], 1980 елга кадәр Көньяк Роде́зия) — Көньяк Африкада, Виктория шарлавыгы һәм Замбези белән Лимпопо елгалары арасында урнашкан дәүләт. Көньяктан КАҖ, көнбатышта Ботсвана, төньякта Замбия һәм көнчыгышта Мозамбик белән чиктәш.

Зимбабве
Lua хатасы: expandTemplate: template "lang-sn" does not exist.
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 18 апрель 1980
Рәсми исем Zimbabwe, Zimbabwe һәм République du Zimbabwe[1]
Кыскача исем 🇿🇼
Катнашучы Киву низагы[d]
Гомер озынлыгы 61,163 ел[2]
... хөрмәтенә аталган Зур Зимбабве
Демоним zimbabwei, Zimbabwean, Zimbabweans, Zimbabweano, Zimbabiyänan, زيمبابوي, زيمبابوية, زيمبابويون, זימבבואי, זימבבואית, zimbabwieni, zimbabwian, zimbabwiană, জিম্বাবুয়ীয়, Zimbabwéen[1], Zimbabwéenne[1], zimbabwese, zimbabwesi, zimbabuès, zimbabuesa, zimbabuean, zimbabuanu, zimbabuana, Simbabwaner, Simbabwanerin, zinbauezo, zinbauezi, zinbaueza, zinbaueze, زيمبابوي, زيمبابوية, زيمبابويين, زيمبابويات, Zimbabvejec, Zimbabvejka һәм Siombábach[3]
Рәсми тел инглиз теле[4], шона теле[4], төньяк ндебеле теле[d][4], чева теле[4], Barwe[d][4], Kalanga[d][4], койсан телләре[d][4], ндау теле[4], тсонга теле[4], Зимбабве ишарә теле[d][4], сесото теле[4], читонга теле[4], тсвана теле[4], венда теле[d][4], коса теле[4] һәм Nambya[d][4]
Гимн Зимбабве гимны[d]
Мәдәният Зимбабве мәдәнияте[d]
Шигарь тексты Unity, Freedom, Work, Unitat, llibertat, treball һәм Undeb, Rhyddid, Gwaith
Дөнья кисәге Африка[5]
Дәүләт  Зимбабве
Башкала Һараре[d]
Сәгать поясы UTC+02:00 һәм Африка/Хараре[d][6]
Иң көнчыгыш ноктасы 19°46′35″ к. к. 33°03′45″ кч. о.
Иң төньяк ноктасы 15°36′41″ к. к. 29°49′25″ кч. о.
Иң көньяк ноктасы 22°25′15″ к. к. 31°18′33″ кч. о.
Иң көнбатыш ноктасы 17°54′34″ к. к. 25°14′14″ кч. о.
Геомәгълүматлар Data:Zimbabwe.map
Иң югары ноктасы Иньянгани[d]
Иң түбән ноктасы Рунде елгасы[d]
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Зимбабве президенты[d]
Ил башлыгы Эммерсон Мнангагва[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Зимбабве президенты[d]
Хөкүмәт башлыгы Эммерсон Мнангагва[d]
Канунбирү органы Парламент Зимбабве[d]
Үзәк банкы Зимбабве резерв банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Германия, Австралия, Замбия, Исраил, Сербия, Ангола, Намибия, Пакьстан, Көньяк Африка Җөмһүрияте, Кытай Җөмһүрияте, Кытай, Греция, Россия, Гөрҗистан, Кения һәм Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7]
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d], ЮНАМИД[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Интерпол[8][9], ХКТО[d][10][11], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[12], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], Африка көньягын үстерү җәмгыяте[d], Бөтендөнья почта берлеге[13][14], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][15], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d][16], Бөтендөнья метеорология оешмасы[17], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[18] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][19]
Никахка керү яше 18 яшь
Мәҗбүри белем алуның минималь яше 6 яшь
Мәҗбүри белем алуның максималь яше 16 яшь
Халык саны 15 178 979 (2022)[20]
Ир-ат халкы 7 231 989[21], 7 385 220[21], 7 543 690[21] һәм 7 705 601[21]
Хатын-кыз халкы 8 122 618[21], 8 284 447[21], 8 449 834[21] һәм 8 614 935[21]
Административ бүленеше Маникаленд[d], Үзәк Машоналенд[d], Көнчыгыш Машоналенд[d], Көнбатыш Машоналенд[d], Төньяк Матабелеленд[d], Көньяк Матабелеленд[d], Мидлендс[d], Булавайо[d], Хараре[d] һәм Масвинго[d]
Су өслеге өлеше 1 ± 0,01 процент[22][23]
Акча берәмлеге АКШ доллары, стерлинг фунты, Австралия доллары[d], евро, Көньяк Африка ранды[d], япон иенасы, юән, Һиндстан рупиясе[d] һәм доллар Зимбабве[d]
Номиналь тулаем эчке продукт 28 371 238 666 $[24] һәм 20 678 055 598 $[24]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,593[25]
Inequality-adjusted Human Development Index 0,458[26]
Эшсезлек дәрәҗәсе 5 ± 1 процент[27]
Нәрсә белән чиктәш Замбия, Мозамбик, Көньяк Африка Җөмһүрияте һәм Ботсвана
Автомобил хәрәкәте ягы сул[d]
Челтәр көчәнеше 220 вольт[28]
Электр аергычы төре D төре[d][28] һәм BS 1363[d][28]
Алыштырган Көньяк Родезия[d]
Кулланылган тел инглиз теле[29], инглиз теле[29], шона теле, Маньйика теле, Тсва теле, Зимбабве ишарә теле[d], Nambya[d], нсенга теле, кунда теле, төньяк ндебеле теле[d], ндау теле, венда теле[d], силози теле, Kalanga[d], читонга теле, Barwe[d] һәм Dombe[d]
Кайда өйрәнелә Zimbabwean studies[d]
Мәйдан 390 757 км²[30]
Рәсми веб-сайт zim.gov.zw/index.php/
Һәштәге Zimbabwe
Югары дәрәҗәле Интернет домены .zw
Харита сурәте
Тематик география Зимбабве географиясе[d]
Тимер юл хәрәкәте ягы сул[d]
Феноменның икътисады Зимбабве икътисады[d]
Феноменның демографиясе Зимбабве халкы[d]
Мәктәптә укымаган балалар саны 1 123 710[31]
Джини коэффициенты 50,3[32]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 15 процент
Тулаем туулар коэффициенты 3,923[33]
Шәһәр халкы 4 945 719[21], 5 052 214[21], 5 166 388[21] һәм 5 287 038[21]
Авыл халкы 10 408 889[21], 10 617 452[21], 10 827 136[21] һәм 11 033 499[21]
Уку-язу нисбәте 89 процент[34]
Демократия индексы 3,16[35]
BTI Governance Index 2[36], 1,85[36], 1,5[36], 2,17[36], 3,21[36], 2,71[36], 2,37[36], 3,19[36] һәм 2,72[37]
BTI Status Index 3,38[36], 3,39[36][37], 3,01[36], 3,57[36], 3,91[36], 3,83[36], 3,33[36] һәм 3,68[36]
Туым күрсәткече 31,518[21], 31,009[21], 30,537[21] һәм 30,086[21]
Үлем күрсәткече 8,043[21], 8,132[21], 9,057[21] һәм 8,943[21]
Happy Planet Index score 28,6[38]
Илнең мобиль коды 648
Илнең телефон коды +263
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 9-9-9[d], 994[d][39], 995[d][39] һәм 993[d][39]
Номер тамгасы коды ZW
Диңгездәге идентификацияләү номеры 679
Монда җирләнгәннәр төркеме Төркем:Зимбабведа җирләнгәннәр[d]
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Зимбабведа төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Зимбабве Викиҗыентыкта

Ил атамасы шул территорияләрдә урнашкан беренче дәүләткә мөнәсәбәт булуын күрсәтә — Мономотапа мәмләкәтеАның төп халкы гокомерелар булган, бүген шона халкының борынгы бабалары.

Гринвич вакыты белән аермасы — 2 сәгать.

География

үзгәртү

Зимбабве территориясенең күпчелек өлеше 1000—1500 м биеклектә урнаша. Илнең иң югары ноктасы — Иньянгани тавы (2592 м).

Эре хайваннардан Зимбабведа һаман филләр, антилопалар, зебралар, жирафлар, арысланнар, крокодиллар күп. Мөгезборыннар, гепардлар, питоннар саны әз. Ил территориясеннең 10 %ын тыюлыклар һәм милли парклар алалар.

Халык

үзгәртү

2010 елның июленә Зимбабвенең халык саны 11,7 млн дип саналды.

Дин

үзгәртү
 
Квекве(ингл.)татар. шәһәре мәчете

Ил халкының 84,1 % ы ― христианнар (ш. и. 69,2 % ы ― протестантлар, 14,9 % ы ― башка христианнар), 10,2 % ы ― бернинди дә дин тотмаучылар яки атеистлар, 4,5 % ы ― җирле традицион диннәргә ышанучылар, 1,2 % ы ― башка диннәр вәкилләре (ш. и. ислам (0,9 %), буддизм (<0,1 %), индуизм (< 0,1%) һәм яһүдиләр (<0,1 %))[40].

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  3. ↑ The National Terminology Database for Irish — 2006.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 6 // Конституция Зимбабве
  5. ↑ https://www.workwithdata.com/place/zimbabwe
  6. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
  7. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  8. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  9. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Africa/ZIMBABWE
  10. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
  11. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/zimbabwe
  12. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  13. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  14. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=332
  15. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  16. ↑ http://icdo.org/who-we-are/members/observer-states.html
  17. ↑ https://public.wmo.int/en/members/zimbabwe
  18. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  19. ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  20. ↑ җанисәп
  21. ↑ 21,00 21,01 21,02 21,03 21,04 21,05 21,06 21,07 21,08 21,09 21,10 21,11 21,12 21,13 21,14 21,15 21,16 21,17 21,18 21,19 21,20 21,21 21,22 21,23 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
  22. ↑ Central Intelligence Agency The World Factbook — Washington, D.C.: Central Intelligence Agency, U.S. Government Printing Office, 1981. — ISSN 0277-1527; 1553-8133
  23. ↑ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html
  24. ↑ 24,0 24,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
  25. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  26. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  27. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  29. ↑ 29,0 29,1 Crystal D. English as a Global Language — 2 — Cambridge University Press, 2012. — 224 p. — ISBN 978-1-107-61180-1, 978-0-511-07862-0, 978-0-521-82347-0, 978-0-521-53032-3
  30. ↑ Central Intelligence Agency The World Factbook — Washington, D.C.: Central Intelligence Agency, U.S. Government Printing Office, 1981. — ISSN 0277-1527; 1553-8133
  31. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  32. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
  33. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  34. ↑ Zimbabwe — Бөтендөнья банкы.
  35. ↑ 2020 Democracy Index
  36. ↑ 36,00 36,01 36,02 36,03 36,04 36,05 36,06 36,07 36,08 36,09 36,10 36,11 36,12 36,13 36,14 36,15 https://www.bti-project.org
  37. ↑ 37,0 37,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/ZWE
  38. ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=ZWE
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
  40. ↑ Zimbabwe (en-US), U.S. Department of State. «"An estimated 1 percent of the total population is Muslim."»

Сылтамалар

үзгәртү

Шулай ук карагыз

үзгәртү
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Зимбабве&oldid=4248533