Җаек (шәһәр)

(Җаек шәһәре битеннән юнәлтелде)

Җаек (каз. Oral, Орал, рус. Уральск) — Көнбатыш Казакъстанның Европа өлешендә, Җаек елгасы янында урнашкан шәһәр. Җаек (Уральск, Орал) Көнбатыш Казакъстан өлкәсенең административ үзәге, Каспий буе түбәнлегенең төньяк өлешендә урнашкан. Гомуми мәйданы, тирә-яктагы шәһәр администрациясенә буйсынучы авыл территорияләрен кертеп, якынча 700 квадрат чакрым.

Җаек
каз. Орал
Илтамга
Нигезләнү датасы 1584
Сурәт
Рәсми исем Уральск һәм Яицкий городок[1]
Дәүләт  Казакъстан
Нәрсәнең башкаласы Көнбатыш Казакъстан өлкәсе
Административ-территориаль берәмлек Уральская городская администрация[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Äkim of Oral[d]
Халык саны 167 352 (17 гыйнвар 1979)[2],
199 835 (12 гыйнвар 1989)[2],
194 905 (14 февраль 1999)[2],
202 161 (25 февраль 2009)[2],
235 764 (1 гыйнвар 2021)[2],
36 466 (28 гыйнвар 1897),
67 575 (17 гыйнвар 1939),
103 914 (15 гыйнвар 1959),
134 162 (15 гыйнвар 1970),
237 134 (2022),
230 775 (2015),
234 155 (2020)
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 35 ± 1 метр
Кардәш шәһәр Атырау, Плоешт, Искешәһәр, Острава, Ырынбур һәм Ростов-на-Дону
Мәйдан 700 000 000 квадрат метр
Почта индексы 090000–090013
Рәсми веб-сайт uralsk.gov.kz
Эмблема/тамгасы сурәте
Номер тамгасы коды L һәм 07
Монда җирләнгәннәр төркеме [d]
Карта
 Җаек Викиҗыентыкта

Халык саны — 216 467 [3] кеше (2010). Шәһәрдә яшел утыртулар мәйданы 6000 гектар тирәсе. Торак фонды — 4 млн м²

География

үзгәртү

Җаек Урал елгасының урта агымында, уң ярыңда һәм Чаган елгасының түбән агымы, сул ярында урнашкан. Чаганның уң кушылдыгы Деркул елгасы шәһәр һәм Деркул поселогы яныннан үтә. Иң зур биеклек — Свистун-гора тавы.

Климат

үзгәртү
  • Уртача еллык температура — +6,2 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 2,9 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 70%
Җаек климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 6,6 5,6 21,6 31,1 35,4 40,6 41,6 40,7 38,8 28,0 18,0 8,7 41,6
Уртача максимум, °C −6,5 −6,2 0,4 14,1 22,7 28,1 29,9 28,2 21,6 12,0 1,5 −4,7 11,8
Уртача температура, °C −10,4 −10,6 −4,1 7,9 15,7 21,0 22,9 20,9 14,4 6,3 −2 −8,2 6,2
Уртача минимум, °C −14,2 −14,8 −8,2 2,4 8,8 14,0 16,0 14,1 8,2 1,9 −5,1 −11,7 1,0
Абсолют минимум, °C −43,1 −40,5 −35,2 −24,3 −6,8 −1,1 4,3 0,4 −7,6 −19,2 −32,6 −39,2 −43,1
Явым-төшем нормасы, мм 28 20 23 21 29 32 43 26 28 40 29 29 348
Чыганак: Погода и Климат
1959[4] 1970[5] 1979[6] 1989[7] 1999[8] 2009[9] 2020[10]
103 914 134 162 167 352 199 835 221 855 247 236 234 155

Татарлар саны кими 2020 елда 4940 кеше тәшкил иткән.

2010[9] 2020[10]
Казакълар 54.64% 68,74% үсә
Урыслар 38.14% 26,72% кими
Украиннар 2.40% 1,03% үсә
Татарлар 2.05% 1,57% кими
Әзербайҗаннар 0,41%
Кореялар 0,21%
Алманнар 0,21%
Белоруслар 0,20%
Үзбәкләр 0,14%
Чиченнар 0,11%
Әрмән 0,11%
Башкорт 0,05%
Бүтән 0,50 %

Атаклы кешеләр

үзгәртү

Җаекта туган, яшәгән яки шәһәр аша үткән шәхесләр:

Казакълар

үзгәртү

Татарлар

үзгәртү
 
Габдулла Тукай музее

Мәдәният

үзгәртү
Ислам

Музейлар

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү