Атырау (каз. Атырау, искечә — Гурьев) — Казакъстан Республикасы шәһәре, Атырау өлкәсенең административ үзәге.

Атырау
Flag of Atyrau, Kazakhstan.svg
Coat of arms of Atyrau.svg
Ил Казакъстан
Өлкә Атырау өлкәсе
Координатлар 47°7'N, 51°53'E
Нигезләнгән 1650 ел
Элеккеге исемнәр Яицкий городок,
Нижний Яицкий городок,
Усть-Яицкий городок, Гурьев.
Климат кискен-континенталь
Халык саны 165 387 кеше
Сәгать кушагы UTC+5
Телефон коды 7122
Почта индексы 060001-060011
Кардәш шәһәрләр Әстерхан, Актау, Җаек, Актүбә, Сыктывкар, Ашдод[d][1][2] һәм Әбердин

Халык саны — 165 387 кеше (2009).[3]

ГеографияҮзгәртү

Шәһәр Җаек елгасы тамагы янында урнашкан.

КлиматҮзгәртү

  • Уртача еллык температура — +9,9 °C
  • Уртача еллык җил тизлеге — 4,1 м/с
  • Уртача еллык һава дымлылыгы — 63%
Атырау (Гурьев) климаты
Күрсәткеч Гый Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Ел
Абсолют максимум, °C 10,5 15,0 26,3 32,5 37,6 41,9 42,7 41,6 40,1 29,6 19,9 11,8 42,7
Уртача максимум, °C −2,8 −1,8 5,8 17,2 24,5 30,8 33,4 31,6 24,6 15,3 5,1 −1,1 15,2
Уртача температура, °C −6,4 −6,3 0,8 11,2 18,4 24,5 26,8 24,8 18,0 9,7 1,3 −4,3 9,9
Уртача минимум, °C −9,4 −9,9 −3,1 6,1 12,8 18,4 20,5 18,5 12,3 5,0 −1,7 −7 5,2
Абсолют минимум, °C −37,9 −37,4 −32,3 −12,3 −2,3 2,3 8,1 4,8 −5,7 −15,7 −29,8 −35,8 −37,9
Явым-төшем нормасы, мм 14 11 15 16 23 18 10 12 8 16 18 14 175
Чыганак: Погода и климат

ТарихҮзгәртү

1640 елда сәүдәгәр Гурий Назаров тарафыннан ныгытма буларак нигезләнә.

1667-68 елларда Степан Разинның баш күтәрүчеләре тарафыннан алына. XVII—XIX гасырларда Җаек шәһәрчеге (Яицкий городок), Түбән Җаек шәһәрчеге (Нижний Яицкий городок), Җаек тамагы шәһәрчеге (Усть-Яицкий городок), Гурьев шәһәрчеге (Гурьевский городок) исемнәрен йөрткән.

1885 елдан шәһәр һәм Җаек өлкәсенең Гурьев өязе үзәге статусын ала. 1938 елдан Гурьев өлкәсе үзәге булып тора.

1991 елда шәһәргә Атырау исеме кушыла.

ХалыкҮзгәртү

1840[4] 1959[5] 1970[6] 1979[7] 1989[8] 1999[9] 2009[9]
1 020 78 143 114 277 130 916 149 261 143 184 165 387

ИкътисадҮзгәртү

  • Атырау нефть эшкәртү заводы

ШәхесләрҮзгәртү

Кардәш шәһәрләрҮзгәртү

ГалереяҮзгәртү

ИскәрмәләрҮзгәртү