Атырау
Атырау (каз. Атырау, искечә — Гурьев) — Казакъстан Республикасы шәһәре, Атырау өлкәсенең административ үзәге.
Атырау | |
---|---|
![]() | |
Ил | Казакъстан |
Өлкә | Атырау өлкәсе |
Координатлар | 47°7'N, 51°53'E |
Нигезләнгән | 1650 ел |
Элеккеге исемнәр | Яицкий городок, Нижний Яицкий городок, Усть-Яицкий городок, Гурьев. |
Климат | кискен-континенталь |
Халык саны | 165 387 кеше |
Сәгать кушагы | UTC+5 |
Телефон коды | 7122 |
Почта индексы | 060001-060011 |
Кардәш шәһәрләр | Әстерхан, Актау, Җаек, Актүбә, Сыктывкар, Ашдод[d][1][2] һәм Әбердин |
Халык саны — 165 387 кеше (2009).[3]
ГеографияҮзгәртү
Шәһәр Җаек елгасы тамагы янында урнашкан.
КлиматҮзгәртү
- Уртача еллык температура — +9,9 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 4,1 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 63%
Атырау (Гурьев) климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
Абсолют максимум, °C | 10,5 | 15,0 | 26,3 | 32,5 | 37,6 | 41,9 | 42,7 | 41,6 | 40,1 | 29,6 | 19,9 | 11,8 | 42,7 |
Уртача максимум, °C | −2,8 | −1,8 | 5,8 | 17,2 | 24,5 | 30,8 | 33,4 | 31,6 | 24,6 | 15,3 | 5,1 | −1,1 | 15,2 |
Уртача температура, °C | −6,4 | −6,3 | 0,8 | 11,2 | 18,4 | 24,5 | 26,8 | 24,8 | 18,0 | 9,7 | 1,3 | −4,3 | 9,9 |
Уртача минимум, °C | −9,4 | −9,9 | −3,1 | 6,1 | 12,8 | 18,4 | 20,5 | 18,5 | 12,3 | 5,0 | −1,7 | −7 | 5,2 |
Абсолют минимум, °C | −37,9 | −37,4 | −32,3 | −12,3 | −2,3 | 2,3 | 8,1 | 4,8 | −5,7 | −15,7 | −29,8 | −35,8 | −37,9 |
Явым-төшем нормасы, мм | 14 | 11 | 15 | 16 | 23 | 18 | 10 | 12 | 8 | 16 | 18 | 14 | 175 |
Чыганак: Погода и климат |
ТарихҮзгәртү
1640 елда сәүдәгәр Гурий Назаров тарафыннан ныгытма буларак нигезләнә.
1667-68 елларда Степан Разинның баш күтәрүчеләре тарафыннан алына. XVII—XIX гасырларда Җаек шәһәрчеге (Яицкий городок), Түбән Җаек шәһәрчеге (Нижний Яицкий городок), Җаек тамагы шәһәрчеге (Усть-Яицкий городок), Гурьев шәһәрчеге (Гурьевский городок) исемнәрен йөрткән.
1885 елдан шәһәр һәм Җаек өлкәсенең Гурьев өязе үзәге статусын ала. 1938 елдан Гурьев өлкәсе үзәге булып тора.
1991 елда шәһәргә Атырау исеме кушыла.
ХалыкҮзгәртү
1840[4] | 1959[5] | 1970[6] | 1979[7] | 1989[8] | 1999[9] | 2009[9] |
---|---|---|---|---|---|---|
1 020 | 78 143 | 114 277 | 130 916 | 149 261 | 143 184 | 165 387 |
ИкътисадҮзгәртү
- Атырау нефть эшкәртү заводы
ШәхесләрҮзгәртү
- Рәхимҗан Отарбаев (1956—2018), язучы, Атырау шәһәренең шәрәфле ватандашы (2011).
Кардәш шәһәрләрҮзгәртү
ГалереяҮзгәртү
- Manjali mosque atyrau.JPG
Мәчет
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ https://www.ashdodnet.com/article/49257
- ↑ http://www.mitsva.kz/events/2006/atyr0205/index_e.shtml
- ↑ Население Республики Казакъстан. Итоги Национальной переписи населения Республики Казакъстан 2009 года.РАЗмЕщЕНИЕ НАСЕЛЕНИя ПО НАСЕЛЕННым ПУНКТАм (PDF), archived from the original (PDF) on 2013-02-27, retrieved 2013-08-06
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg1.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
- ↑ 9,0 9,1 Перепись населения Республики Казахстан 2009 года. Население Республики Казахстан (том 1) (PDF), archived from the original (PDF) on 2013-02-27, retrieved 2013-08-06