Мамадыш
Мамадыш (лат. тат. Mamadış, рус. Мамадыш) — 
Россия Федерациясендәге 
Татарстан Республикасының Мамадыш районы үзәге, Казаннан 167 км көнчыгышта урнашкан. Кама алды төбәгендә, Нократ елгасының (Чулманның кушылдыгы) уң ярына, Ушмы елгасы койган урында, Казан-Екатеринбург линиясендәге Кукмара тимер юл станциясеннән 80 км көньяк-көнчыгышта урнашкан. Нократ елгасында пристань.
| Мамадыш | |
| рус. Мамадыш | |
| Илтамга | |
_(1781).png) | |
| Нигезләнү датасы | 1391 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Россия |
| Нәрсәнең башкаласы | Мамадыш районы, Мамадыш шәһәр җирлеге[d][1], Мамадыш өязе һәм Мамадыш кантуны |
| Административ-территориаль берәмлек | Мамадыш шәһәр җирлеге[d][1] |
| Сәгать поясы | UTC+03:00 |
| Халык саны | 15 726 (2021)[2] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 60 метр |
| Мәйдан | 15 км² |
| Почта индексы | 422190 |
| Җирле телефон коды | 85563 |
 | |
 Мамадыш Викиҗыентыкта | |
Халык саны: 14 432 кеше (2010).[3]
Тарих
үзгәртүТатар авылы буларак барлыкка килә. Аның урынына беренче күчеп утыручының исемен йөртә. ХVII гасырдан анда руслар күченеп утыра башлый. Изге Троица храмы җиткерелгәч, Троицкое авылы дип атала. 1781 елдан Мамадыш – өяз шәһәре. Район 1930 елда оештырыла.
1921 елның ахырында Мамадышта эшләп килгән педагогия курслары ябыла. Сәбәбе: укыту өчен әсбаплар, кабинетлар, мастерскойлар һәм иң мөһиме — педагоглар җитешмәү. Күп кенә фәннәр бөтенләй укытылмый. Курсларны Алабугадагы шундый ук курсларга кушалар.
Халык
үзгәртү| 1840[4] | 1866[5] | 1897[6] | 1913[7] | 1939[7] | 1959[8] | 1970[9] | 1979[10] | 1989[11] | 2002[12] | 2010[3] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3 655 | 3 619 | 4 195 | ~5 900 | ~7 700 | 9 023 | 9 663 | 10 326 | 11 835 | 13 509 | 14 432 |
Төп милләтләр:
Сәнәгать
үзгәртү- "Мамадышнефтепродукт" ҖЧҖ
- шәһәр электр челтәрләре
- "Мамадыш агач эшкәртү комбинаты" ААҖ
- "Мамадыш спирт заводы"
- "Мамадыш сыр-май комбинаты"
- "Мамадыш ашлык кабул итү предприятиесе" ААҖ
- "Мамадыш балык заводы" ААҖ
- Мамадыш урман хуҗалыгы
Авыл хуҗалыгы
үзгәртүБодай, арыш, арпа, солы, борчак, бәрәңге, җитен үстерелә. Терлекчелекнең төп юнәлешләре-сөтчелек, дуңгызчылык, җәнлекчелек.
Авыл хуҗалыгына хезмәт күрсәтүче ширкәтләр: "Агрохимсервис".
Матбугат
үзгәртү"Нократ" ("Вятка") матбугат-мәгълүмат дәүләт учреждениесе.
Мәдәният
үзгәртүМонда туганнар
үзгәртү- Шулай ук карагыз: Төркем:Мамадышта туганнар.
- Галина Ибраһимова (1928), ССРБ халык табибы.
- Ирек Мәгасумов (1988), подполковник (2022), Россия Федерациясе Каһарманы (2023).
- Олег Сорокин (1995–2022), өлкән лейтенант, Россия Федерациясе Герое (2023, үлгәннән соң).
| Түбәндәге төзмә кешеләр һәм роботлар аңларлык күп телле халыкара Викимәгълүмат белем базасында теркәлгән мәгълүматка нигезләнә һәм тулы түгел. Бәйле шәхес турында белем блокларын тутыру һәм соңыннан уң яктагы яңартка басу белән аны баетуда ярдәм итә аласыз. |
| туу | Исем | әлма-матер | һөнәр төре | эш урыны | Викиҗыентыктагы төркем | үлем датасы |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1854-11-01 | Виктор Ивановски | Казан (Идел буе) федераль университеты | социолог хокук белгече университет профессоры |
Казан (Идел буе) федераль университеты | 1926-08-18 | |
| 1855-04-19 | Пётр Фигнер | Тау институты | metallurgist | 1916-04-13 | ||
| 1858 | Евгения Фигнер | сәясәтче | 1931-11-19 | |||
| 1878-04-13 | Леонид Сапожников | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе | галим | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе Омск дәүләт аграр үнивирситите |
1937 | |
| 1899-06-16 1899-06 |
Иван Жуков | хәрби хезмәткәр | 1952-11 | |||
| 1900-02-09 | Николай Машкин | МДУның җәмгыять фәннәре факультеты | антик дәвер тарихчысы университет профессоры |
Мәскәү дәүләт университеты | 1950-09-15 | |
| 1928 1928-04-29 |
Галина Ибраһимова | Казан дәүләт медицина университеты | табиб | 2016-03-11 | ||
| 1957-03-27 | Александр Добрынин | музыкачы җырчы шагыйрь |
||||
| 1988-04-27 | Ирек Мәгасумов | Irek Magasumov | ||||
| 1995-01-16 | Олег Сорокин | Moscow Higher Military Command School | офицер | 2022-03-26 |
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 ОКТМО
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
- ↑ 3,0 3,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-05-25
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ Казан губернасы торак урыннары исемлеге, 1866
- ↑ Населенныя мѣста Россійской Имперіи въ 500 и болѣе жителей. Санктъ-Петербургъ, 1905.
- ↑ 7,0 7,1 http://tatarile.org/maglumat/%D0%BC%D3%99%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D3%99/%D0%B1%D1%83%D0%B0-1
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
Сылтамалар
үзгәртү- http://www.tatmedia.com/tat/region/153 2009 елның 23 май көнендә архивланган.
- Рәсми сайт