Мамадыш (лат. тат. Mamadış, рус. Мамадыш) — Россия байрагы Россия Федерациясендәге Татарстан Республикасының Мамадыш районы үзәге, Казаннан 167 км көнчыгышта урнашкан. Кама алды төбәгендә, Нократ елгасының (Чулманның кушылдыгы) уң ярына, Ушмы елгасы койган урында, Казан-Екатеринбург линиясендәге Кукмара тимер юл станциясеннән 80 км көньяк-көнчыгышта урнашкан. Нократ елгасында пристань.

Мамадыш
рус. Мамадыш
Илтамга
Нигезләнү датасы 1391
Сурәт
Дәүләт  Россия
Нәрсәнең башкаласы Мамадыш районы, Мамадыш шәһәр җирлеге[d][1], Мамадыш өязе һәм Мамадыш кантуны
Административ-территориаль берәмлек Мамадыш шәһәр җирлеге[d][1]
Сәгать поясы UTC+03:00
Халык саны 15 726 (2021)[2]
Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек 60 метр
Мәйдан 15 км²
Почта индексы 422190
Җирле телефон коды 85563
Карта
 Мамадыш Викиҗыентыкта

Халык саны: 14 432 кеше (2010).[3]

* Туган якны өйрәнү музее

Татар авылы буларак барлыкка килә. Аның урынына беренче күчеп утыручының исемен йөртә. ХVII гасырдан анда руслар күченеп утыра башлый. Изге Троица храмы җиткерелгәч, Троицкое авылы дип атала. 1781 елдан Мамадыш – өяз шәһәре. Район 1930 елда оештырыла.

1921 елның ахырында Мамадышта эшләп килгән педагогия курслары ябыла. Сәбәбе: укыту өчен әсбаплар, кабинетлар, мастерскойлар һәм иң мөһиме — педагоглар җитешмәү. Күп кенә фәннәр бөтенләй укытылмый. Курсларны Алабугадагы шундый ук курсларга кушалар.

1840[4] 1866[5] 1897[6] 1913[7] 1939[7] 1959[8] 1970[9] 1979[10] 1989[11] 2002[12] 2010[3]
3 655 3 619 4 195 ~5 900 ~7 700 9 023 9 663 10 326 11 835 13 509 14 432

Төп милләтләр:

Сәнәгать

үзгәртү
  • "Мамадышнефтепродукт" ҖЧҖ
  • шәһәр электр челтәрләре
  • "Мамадыш агач эшкәртү комбинаты" ААҖ
  • "Мамадыш спирт заводы"
  • "Мамадыш сыр-май комбинаты"
  • "Мамадыш ашлык кабул итү предприятиесе" ААҖ
  • "Мамадыш балык заводы" ААҖ
  • Мамадыш урман хуҗалыгы

Авыл хуҗалыгы

үзгәртү

Бодай, арыш, арпа, солы, борчак, бәрәңге, җитен үстерелә. Терлекчелекнең төп юнәлешләре-сөтчелек, дуңгызчылык, җәнлекчелек.

Авыл хуҗалыгына хезмәт күрсәтүче ширкәтләр: "Агрохимсервис".

Матбугат

үзгәртү

"Нократ" ("Вятка") матбугат-мәгълүмат дәүләт учреждениесе.

Мәдәният

үзгәртү

Монда туганнар

үзгәртү
туу Исем әлма-матер һөнәр төре эш урыны Викиҗыентыктагы төркем үлем датасы
1854-11-01 Виктор Ивановски Казан (Идел буе) федераль университеты социолог
хокук белгече
университет профессоры
Казан (Идел буе) федераль университеты 1926-08-18
1855-04-19 Пётр Фигнер Тау институты metallurgist 1916-04-13
1858 Евгения Фигнер сәясәтче 1931-11-19
1878-04-13 Леонид Сапожников Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе галим Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе
Омск дәүләт аграр үнивирситите
1937
1899-06-16
1899-06
Иван Жуков хәрби хезмәткәр 1952-11
1900-02-09 Николай Машкин МДУның җәмгыять фәннәре факультеты антик дәвер тарихчысы
университет профессоры
Мәскәү дәүләт университеты 1950-09-15
1928
1928-04-29
Галина Ибраһимова Казан дәүләт медицина университеты табиб 2016-03-11
1957-03-27 Александр Добрынин музыкачы
җырчы
шагыйрь
1988-04-27 Ирек Мәгасумов Irek Magasumov
1995-01-16 Олег Сорокин Moscow Higher Military Command School офицер 2022-03-26


Искәрмәләр

үзгәртү
  1. 1,0 1,1 ОКТМО
  2. Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
  3. 3,0 3,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-05-25 
  4. Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
  5. Казан губернасы торак урыннары исемлеге, 1866
  6. Населенныя мѣста Россійской Имперіи въ 500 и болѣе жителей. Санктъ-Петербургъ, 1905.
  7. 7,0 7,1 http://tatarile.org/maglumat/%D0%BC%D3%99%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D3%99/%D0%B1%D1%83%D0%B0-1
  8. 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  9. 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  10. 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  11. 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
  12. 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны

Сылтамалар

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү