Мамадыш
Мамадыш (лат. тат. Mamadış, рус. Мамадыш) — 
Русия Федерациясендәге 
Татарстан Республикасының Мамадыш районы үзәге, Казаннан 167 км көнчыгышта урнашкан. Кама алды төбәгендә, Нократ елгасының (Чулманның кушылдыгы) уң ярына, Ушмы елгасы койган урында, Казан-Екатеринбург линиясендәге Кукмара тимер юл станциясеннән 80 км көньяк-көнчыгышта урнашкан. Нократ елгасында пристань.
| Мамадыш | |
|---|---|
_(1781).png) | |
 | |
| Ил | Россия |
| Республика | Татарстан |
| Муниципаль район | Мамадыш районы |
| Координатлар | 55°42'57.6"N, 51°24'36.0"E |
| Нигезләнгән | 1391 |
| Мәркәз биеклеге | 80 м |
| Рәсми тел | [[рус теле, татар теле]] |
| Халык саны | 14 432 кеше |
| Милли состав | татарлар, руслар һ.б |
| Дини состав | Ислам, христианлык һ.б. |
| Сәгать кушагы | UTC+3 |
| Телефон коды | +7 85563 |
| Рәсми сайт | mamadysh.ru/ |
Халык саны: 14 432 кеше (2010).[1]
ТарихҮзгәртү
Татар авылы буларак барлыкка килә. Аның урынына беренче күчеп утыручының исемен йөртә. ХVII гасырдан анда руслар күченеп утыра башлый. Изге Троица храмы җиткерелгәч, Троицкое авылы дип атала. 1781 елдан Мамадыш – өяз шәһәре. Район 1930 елда оештырыла.
1921 елның ахырында Мамадышта эшләп килгән педагогия курслары ябыла. Сәбәбе: укыту өчен әсбаплар, кабинетлар, мастерскойлар һәм иң мөһиме — педагоглар җитешмәү. Күп кенә фәннәр бөтенләй укытылмый. Курсларны Алабугадагы шундый ук курсларга кушалар.
ХалыкҮзгәртү
| 1840[2] | 1866[3] | 1897[4] | 1913[5] | 1939[5] | 1959[6] | 1970[7] | 1979[8] | 1989[9] | 2002[10] | 2010[1] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3 655 | 3 619 | 4 195 | ~5 900 | ~7 700 | 9 023 | 9 663 | 10 326 | 11 835 | 13 509 | 14 432 |
Төп милләтләр:
СәнәгатьҮзгәртү
- "Мамадышнефтепродукт" ҖЧҖ
- шәһәр электр челтәрләре
- "Мамадыш агач эшкәртү комбинаты" ААҖ
- "Мамадыш спирт заводы"
- "Мамадыш сыр-май комбинаты"
- "Мамадыш ашлык кабул итү предприятиесе" ААҖ
- "Мамадыш балык заводы" ААҖ
- Мамадыш урман хуҗалыгы
Авыл хуҗалыгыҮзгәртү
Бодай, арыш, арпа, солы, борчак, бәрәңге, җитен үстерелә. Терлекчелекнең төп юнәлешләре-сөтчелек, дуңгызчылык, җәнлекчелек.
Авыл хуҗалыгына хезмәт күрсәтүче ширкәтләр: "Агрохимсервис".
МатбугатҮзгәртү
"Нократ" ("Вятка") матбугат-мәгълүмат дәүләт учреждениесе.
ШәхесләрҮзгәртү
- Галина Ибраһимова (1928), ССРБ халык табибы.
- Олег Сорокин (1995–2022), өлкән лейтенант, Россия Федерациясе Герое (2023, үлгәннән соң).
МәдәниятҮзгәртү
СылтамаларҮзгәртү
- http://www.tatmedia.com/tat/region/153 2009 елның 23 май көнендә архивланган.
- Рәсми сайт
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-05-25
- ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи, 1840
- ↑ Казан губернасы торак урыннары исемлеге, 1866
- ↑ Населенныя мѣста Россійской Имперіи въ 500 и болѣе жителей. Санктъ-Петербургъ, 1905.
- ↑ 5,0 5,1 http://tatarile.org/maglumat/%D0%BC%D3%99%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D3%99/%D0%B1%D1%83%D0%B0-1
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны