Ирек Мәгасумов
Ирек Мәгасумов, Ирек Илдус улы Мәгасумов (Ирек Ильдусович Магасумов; 1988 елның 27 апреле, СССР, РСФСР, ТАССР, Мамадыш) ― Россия Федерациясе Кораллы Көчләре хәрбие, подполковник (2022), Россия Федерациясе Каһарманы (2023; 26.06.2024 хәрби суд карары нигезендә дәрәҗәсеннән мәхрүм ителгән)[1]. Россиянең Украинадагы махсус хәрби операциясендә катнашучы.
| Ирек Мәгасумов | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Ирек Илдус улы Мәгасумов |
| Туган | 27 апрель 1988 (36 яшь) СССР, РСФСР, ТАССР, Мамадыш |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы |  СССР→ РФ |
| Һөнәре | хәрби |
| Җефет | Анна |
| Балалар | кызы Эмилия |
| Ата-ана |
|
| Бүләк һәм премияләре |  (суд карары нигезендә исемнән мәхрүм ителгән)   |
| Хәрби дәрәҗә | подполковник[d] |
Тәрҗемәи хәле
үзгәртү1988 елның 27 апрелендә Мамадышта туган. Ирек ― гаиләдә бердәнбер бала. Яшүсмер чагында (2002 елда) әтисе Илдус каты авырудан вафат булган, әнисе һәм бабасы тәрбиясендә үскән. Әнисе Нәзирә Габделбәр кызы балалар сәнгать мәктәбендә техник хезмәткәр булып эшли, мәктәп территориясен чәчәкләр белән бизи.
Ирек Илдус улы Мамадышның 1нче урта мәктәбен тәмамлаган (башта татар классында, соңгы ике классны биредә рус классында укыган). Алга таба хәрби училищега керү өчен спорт белән ныклап шөгыльләнә (авыр атлетика, йөгерү, волейбол). Мәктәптән соң Казан танк училищесына укырга кергән.[2] Анда бер ел укыгач, Советлар Союзы Маршалы К. К. Рокоссовский исемендәге Ерак Көнчыгыш югары гомуми гаскәр команда училищесына[d] (ДВОКУ, Амур өлкәсе Благовещенск шәһәре) күчә һәм әлеге хәрби уку йортын кызыл диплом белән тәмамлый. Ирек Мәгасумов Кемерово өлкәсенә, Юрга шәһәренә, 74нче бригадага[d] (хәрби часть 21005) хезмәт итәргә җибәрелә.[3][4] 2021 елда майор ярты елга Воронежга хәрби өйрәнүләргә китә.
Беренче көннәреннән үк (2021 елның 24 февраленнән) Россиянең Украина җирендәге махсус хәрби операциясендә катнаша. 12 июньдә чираттагы хәрби дәрәҗәне ― подполковник дәрәҗәсен ала. [5]
2022 елның июлендә тәмамланган «Лисичанск казанын томалау» операциясендә «Центр» («Отважные») группировкасы (командующий генерал-полковник Александр Лапин) составында нефть заводын һәм Белогоровка штб алу өчен барган сугышларда катнаша. [6]
РФ Президентының 2023 елның 13 июлендәге Указы белән махсус операция барышында күрсәткән батырлыгы өчен Россия Федерациясе Каһарманы исеме бирелгән.[7]
- Хөрмәтләү
Мамадышта Герой исеме алган якташлары хөрмәтенә урамга исем бирергә, ул укыган 1нче мәктәп янында (Азин урамы, 10)[8] бюст һәм мемориаль такта урнаштырырга планлаштыралар. Әнисе Нәзирә Габделбәр кызы «Фидакарь хезмәт өчен» медале белән бүләкләнә. [9]
Бүләкләре, мактаулы исемнәре
үзгәртү- Өч Батырлык ордены[d] ― күрсәткән батырлыгы һәм профессиональлеге өчен
- 2023 ― Россия Федерациясе Каһарманы[10]
- медальләр
Гаиләсе
үзгәртүКемерово өлкәсе Юрга шәһәрендә өйләнгән. Хатыны Анна, кызы Эмилия. Кемерово өлкәсендә яшиләр.
Кеше үтерүдә гаепләнү
үзгәртү2023 елның 11 августында Луганскида Россия гражданкасы булган 18 яшьлек кыз пуля ярасыннан «ашыгыч ярдәм» машинасында вафат була. Бу вакыйгада Ирек Мәгасумовны гаеплиләр. Тикшерү версиясе буенча, подполковник Мәгасумов аны очраклы рәвештә исерек хәлдә атып үтергән[11]. 2023 елның августында аны кулга алалар һәм тикшерү изоляторына (СИЗО) җибәрәләр. «Россия Герое» статусы мондый очракларда мөһим роль уйнамый[12]. 2024 елның 23 апрелендә Луганск Халык Республикасы хәрби судында Герой эше буенча суд процессы башланган. Гаепләнүче үз гаебен катгый рәвештә кире кага[13].
2024 елның 26 маенда Луганск Халык Республикасы Хәрби суды Ирек Мәгасумовны 11 елга катгый режимлы колониягә озату һәм Россия Герое исеменнән мәхрүм итү турында хөкем карары чыгарган. Хәрби дәрәҗәсен (подполковник) һәм Батырлык орденын калдырганнар[1][14].
Ул төрмәдә озак утырмаган, бер ел тикшерү һәм суд узгач, янә Украинага сугышка киткән, элек үзе хезмәт иткән хәрби бүлекчәгә батальон җитәкчесе булып кайткан[15].
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Елена Фенина. Суд отправил Героя России из Татарстана Ирека Магасумова в колонию на 11 лет. Татар-информ, 26.06.2024
- ↑ Альфред Мухаметрахимов. «Как не запомнить такого человека»: мамадышцы о Герое России Иреке Магасумове. БИЗНЕС Online, 5.08.2023(рус.)
- ↑ В/Ч 21005 Юрга – 74-ая ОМСБр, archived from the original on 2023-08-10, retrieved 2023-08-08
- ↑ Александр Левчук. Военнослужащий из Кузбасса получил от Путина звание. ngs42.ru, 3.08.2023(рус.)
- ↑ Светлана Ханова. Мама подполковника Ирека Магасумова: «Сын не разрешает мне плакать». «Нократ», 18.10.2022
- ↑ Военные рассказали, как замыкался "лисичанский котел". РИА Новости, 05.07.2022(рус.)
- ↑ Военный из Кузбасса стал Героем России за мужество, проявленное в ходе СВО. АиФ Кузбасс, 03.08.2023(рус.)
- ↑ МБОУ "СОШ №1 г.Мамадыш" 2021 елның 22 сентябрь көнендә архивланган.
- ↑ О Герое России Иреке Магасумове. Типичный Чистополь Вконтакте, 5.08.2023
- ↑ Путин лично наградил участника спецоперации из Татарстана Ирека Магасумова. Татар-информ, 2.08.2023
- ↑ Глава Кузбасса попросил Бастрыкина взять на контроль дело Героя России об убийстве девушки.
- ↑ «Ул – безнең өчен барыбер герой»: Кеше үтерүдә гаепләнгән Ирек Мәгъсүмов эше ничек бара? Интертат, 10.10.201
- ↑ Елена Фенина. В Луганске стартовал суд над Героем России из Мамадыша Иреком Магасумовым. Татар-информ, 23.04.2024
- ↑ Елена Фенина. «Пистолеттан Паша аткан»: элек Россия Герое булган Ирек Мәгъсүмовның язмышы хәл ителде. Татар-информ, 1.07.2024
- ↑ Станислав Шемелов. Вернулся командиром, провел допрос пленного: как Магасумов засветился на фронте после приговора. Бизнес-Онлайн, 5.08.2024
Сылтамалар
үзгәртү- Вячеслав Чешский. История 35-летнего Героя России, в честь которого назовут улицу в Мамадыше, Республики Татарстан. aftershock.news, 6.08.2023(рус.)