Клайпеда
Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.
Кла́йпеда (литв. Klaipėda , алман. Memel) — Литваның халык саны буенча өченче шәһәр, Клайпеда өязе һәм Клайпеда районының административ үзәге; Литваның иң эре порты.
| Клайпеда | |
|---|---|
  | |
 | |
| Ил | Литва |
| Регион | Клайпеда өязе |
| Район | Клайпеда районы |
| Координатлар | 55°42'45"N, 21°8'6"E |
| Башлык | Vytautas Grubliauskas[d] |
| Беренче телгә алу | 1252 |
| Мәйдан | 98 км² |
| Климат | уртача |
| Халык саны | 162 360 кеше |
| Сәгать кушагы | UTC+2 |
| Телефон коды | (+370) 46 |
| почта индекслары | 91001, 92001, 91007, 93001, 92011, 92015, 94001, 93007, 92007, 95001, 94007, 95006 |
| Рәсми сайт | klaipeda.lt/klaipeda/index.jsp |
| Кардәш шәһәрләр | Маннһейм[1][2], Лиепая[3][4], Дебрецен[5], Кудзи[6], Карлскруна[d][7][8], Лүбек[9], Кливленд[10], Череповец, Гдынә[11][12], Көге[d], Калининград[13], Котка[14][15], Норт-Тайнсайд[d][16], Могилёв[17][18], Щецин[19], Лейпциг, Одесса[20][21], Чиңдау, Мерида, Засниц[22][23], Яңа Орлеан[24] һәм Ахмета[d][25] |
ГеографияҮзгәртү
Клайпеда Литваның көнбатышында, Балтыйк диңгезе ярында урнашкан.
КлиматҮзгәртү
- Уртача еллык температура — +7,8 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 4,5 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 81%
| Клайпеда климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 9,5 | 15,4 | 18,6 | 26,6 | 30,4 | 32,7 | 33,5 | 32,7 | 30,4 | 22,1 | 15,4 | 11,5 | 33,5 |
| Уртача максимум, °C | 0,9 | 0,9 | 4,1 | 10,1 | 15,7 | 18,3 | 21,3 | 21,4 | 17,0 | 11,7 | 5,9 | 2,4 | 10,8 |
| Уртача температура, °C | −1,2 | −1,3 | 1,3 | 6,1 | 11,3 | 14,5 | 17,8 | 17,7 | 13,6 | 9,0 | 3,9 | 0,4 | 7,8 |
| Уртача минимум, °C | −3,4 | −3,6 | −1,1 | 2,8 | 7,4 | 11,2 | 14,3 | 14,4 | 10,3 | 6,3 | 1,6 | −1,6 | 4,9 |
| Абсолют минимум, °C | −32 | −33,4 | −22,8 | −12,8 | −5,2 | −2,8 | 5,2 | 2,9 | −3,3 | −7,5 | −14,6 | −24,1 | −33,4 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 64 | 41 | 45 | 35 | 38 | 66 | 69 | 86 | 79 | 98 | 98 | 74 | 792 |
| Чыганак: Погода и климат | |||||||||||||
ТарихҮзгәртү
Клайпеда, XX гасыр башы
Клайпеда 1252 елда Ливония ордены рыцарьлары тарафыннан Мемель исеме астында нигезлнгән. 1384 елда Тевтон ордены составына күчкән.
1525—1618 елларда — Пруссия һерцоглыгы, 1618—1629 елларда Бранденбург-Пруссия, 1629—35 елларда — Швеция, 1701 елдан — Пруссия корольлеге составында булган.
1871 елдан барлыкка килгән Алман империясенең иң төньяк шәһәре булып тораган.
Версаль килешүе буенча, 1919 елда Клайпеда Антанта протектораты астында кала. 1923 елда Литва тарафыннан басып алына. 1939 елда Өченче рейх Литвага Клайпеданы кайтару таләбе белән ультиматум куйган; Литва шул ультиматумны кабул итәргә мәҗбүр булган.
1945 елның 28 гыйнварында Кызыл Армия тарафыннан алына; шәһәр ССРБның Литва ССРы составына кертелә.
ХалыкҮзгәртү
| 1959[26] | 1970[27] | 1979[28] | 1989[29] | 2001[30] | 2011[31] |
|---|---|---|---|---|---|
| 89 923 | 140 012 | 175 834 | 204 248 | 192 954 | 162 360 |
Милли состав (2011): литвалылар — 73,9%, руслар — 19,6%, украиннар — 1,9%, белоруслар — 1,7%.
Кардәш шәһәрләрҮзгәртү
Гдыня, Польша
Дебрецен, Маҗарстан
Калининград, Россия
Карлскруна, Швеция
Көге, Дания
Котка, Финляндия
Кудзи, Япония
Лейпциг, Алмания
Лиепая, Латвия- Лүбек, Алмания
- Маннһейм, Алмания
- Калып:Байрак/Беларус Могилёв, Беларус
Норт-Тайнсайд, Англия
Әдис, Украина- Рүген, Алмания
Чиңдау, Кытай- Череповец, Россия
- Щецин, Польша
Кливленд, США
ГалереяҮзгәртү
ИскәрмәләрҮзгәртү
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/manheimas-mannheim-vokietija/3516
- ↑ https://www.mannheim.de/de/stadt-gestalten/europa-und-internationales/partner-und-freundesstaedte/klaipeda
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/liepoja-liepaja-latvija/3514
- ↑ https://www.liepaja.lv/sadraudzibas-pilsetas/
- ↑ http://portal.debrecen.hu/varosunk/testvervarosok/klaipeda_testvervarosok.html
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/kudzi-kuji-japonija/3513
- ↑ https://www.karlskrona.se/kommun-och-politik/sa-arbetar-vi-med/internationellt-arbete/vanorter-och-natverk/
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/karlskrona-svedija/3510
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/liubekas-lbeck-vokietija/3515
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/klyvlendas-cleveland-jav/3511
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/gdyne-gdynia-lenkija/3508
- ↑ https://www.gdynia.pl/bip/miasta-siostrzane,1760/klajpeda,341503
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/kaliningradas-rusija/3509
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/kotka-suomija/3512
- ↑ http://www.kotka.fi/tietoa_kotkasta/kansainvalinen_toiminta
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/siaures-tainsaidas-north-tyneside-jungtine-karalyste/3521
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/mogiliovas-baltarusija/3517
- ↑ https://www.klaipeda.lt/en/municipality/foreign-relations/305
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/scecinas-lenkija/3520
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/odesa-ukraina/3518
- ↑ https://omr.gov.ua/ua/international/goroda-partneri/klaypeda-litva/
- ↑ https://www.klaipeda.lt/lt/meras/miestai-partneriai/riugenas-zasnicas-vokietija/3519
- ↑ https://www.sassnitz.de/seite/204148/klaip%C3%A9da.html
- ↑ https://nola.gov/mayor/news/archive/2018/20180105-pr-mayor-landrieu,-orleans,-france-mayor/
- ↑ https://akhmeta.gov.ge/en/node/348
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php
- ↑ http://web.stat.gov.lt/uploads/docs/Urban_areas_population_ethnicity_2001.xls(үле сылтама)
- ↑ архив күчермәсе, archived from the original on 2013-09-22, retrieved 2013-09-11