Сөембикә (опера, 2018)
«Сөембикә» — 2 күренештән торучы татар операсы. Композитор Резеда Ахиярова, либретто авторы — шагыйрь Ренат Харис. Премьерасы 2018 елның 26—27 сентябрендә Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт опера һәм балет театрында уза. Татар һәм рус телләрендә башкарыла[1].
| Сөембикә | |
|---|---|
 Гөлнара Гатина — Сөембикә | |
| Көйязар | Резеда Әхиярова |
| Тел | татар теле һәм рус теле |
| Куючы дирижёр | Ренат Салаватов |
| Беренче куелыш | 26 сентябрь 2018 |
| Беренче куелыш җире | Муса Җәлил исемендәге Татар академия дәүләт опера һәм балет театры |
Вакыйгалар өч шәһәрдә бара. Беренче вакыйга - Казанда, аннары Сөембикәне Мәскәүгә җибәрәләр. Соңгы вакыйга Сөембикә ахыргы көннәрен яшәгән Касыйм шәһәрендә бара[2].
Операны әзерләүчеләр
үзгәртү- Дирижер-куючы — Ренат Салаватов
- Куючы режиссер — Юрий Александров (Петербург)
- Рәссам-куючы (декорацияләр) — Виктор Герасименко (Мәскәү)
- Костюмнар буенча рәссам — Виктория Хархалуп (Мәскәү)
- Балетмейстер — Давид Авдыш (Мәскәү)
- Җаваплы концертмейстер — Алсу Барышникова
Төп партияләр
үзгәртү- Сөембикә (драматик сопрано) — Гөлнара Гатина һәм Зоя Церерина
- Явыз Иван — Әхмәт Әхәди (Мариин театры, Петербург), Нуржан Бажекенов (Казакъ опера һәм балет театры, Алматы), Ярамир Низаметдинов
- Анастасья — Дарья Рябинко (Красноярск), Юлия Шаварина (Мәскәү)
- Шаһ Гали — Илһам Вәлиев (Уфа) һәм Филүс Каһиров
- Кошчак — Марат Мөхәммәтҗанов (Мәскәү) һәм Артур Исламов
- Бибарс — Айдар Нургаянов, Сервер Кадыйров.
- Кенәз — Юрий Ившин, Ирек Фәттахов, Мөнир Якупов.
|
Тарихи вакыйгаларга нигезләнсә дә, персонажлары тарихи шәхесләр булса да, «Сөембикә» операсы документаль әсәр түгел. Без, авторлар, бу әсәр белән тамашачыны теләсә нинди чорда да үзгәрешсез кала торган, адәми затны кеше дәрәҗәсенә күтәргән, һәркемнең дә йөрәгендә яшәгән саф хисләр, катлаулы кичерешләр, мәңге ару-талуны белмәс бәхеткә омтылышлар һәм язмыш белән көрәшү мохите аша үткәрергә теләдек. «Сөембикә» — горур хис әсәре. Ренат Харис, либретто авторы
|
|
Искәрмәләр
үзгәртүӘдәбият
үзгәртү- Ландыш Әбүдарова. Дала кызы кайта Казанга. «Сөембикә», 2018 ел, № 9. ISSN 0869-1398
Сылтамалар
үзгәртү- «Сөембикә» операсы Татар дәүләт опера һәм балет театры сайтында 2018 елның 12 сентябрь көнендә архивланган.
- Резеда Ахиярова: «Сююмбике — это наш символ неповиновения». 2023 елның 30 июль көнендә архивланган. realnoevremya.ru, 31.03.2018
- "Сөембикә" операсы: "Җәлил театры Мәскәүгә реверанс ясады". Азатлык радиосы, 27.09.2018