Николай Алешков

Николай Алешков, Николай Петр улы Алешков, рус. Алешков Николай Петрович (26.06.1945) — язучы, Россия язучылары берлегенең Татарстан бүлеге рәисе, «Аргамак. Татарстан» журналының баш мөхәррире (2009), Эдуард Касыймов премиясе (1989), Гавриил Державин премиясе (2005) лауреаты. КамАЗ төзелеше алдынгысы (1978). ССРБ язучылар берлеге әгъзасы (1984).

Николай Алешков
Тугач бирелгән исеме:	Николай Петрович Алешков
Туу датасы:	26 июнь 1945(1945-06-26) (79 яшь)
Туу урыны:	ТАССР Чаллы районы Орловка авылы
Милләт:	рус
Ватандашлык:	ССРБ ССРБ→ Россия Россия
Эшчәнлек төре:	язучы, мөхәррир
Иҗат итү еллары:	1970-хәзергәчә
Юнәлеш:	поэзия
Жанр:	шигырь, поэма
Иҗат итү теле:	рус теле
Дебют:	1970
Премияләр:	Державин премиясе (2005)
Бүләкләр:	Казанның 1000 еллыгы истәлегенә медале
Яшәү җире	Чулман проспекты, Чаллы

Тәрҗемәи хәле

Китабы. 2015

1945 елның 26 июнендә ТАССР Чаллы районы Орловка авылында (хәзер Яр Чаллы шәһәре эчендәге бистә) биш балалы гаиләдә дүртенче бала булып туган. Әтисе — авыл тимерчесе Алешков Пётр Фёдорович фин сугышында һәм Бөек Ватан сугышында катнаша. Каты яраланып, 1943 елда Орловкага кайта һәм сугыштан соңгы 6 елда авыл шурасы рәисе булып эшли, соңыннан тимерче хезмәтенә кайта. Әнисе — Алешкова Марина Лаврентьевна, гади крестьянка. Н. Алешков Казан дәүләт университетының журналистика бүлегендә укый башлый (тәмамламый). Мәскәүдә, читтән торып А. М. Горький исемендәге Әдәбият институтын (Николай Сидоренко семинары) тәмамлаган (1982).
3 ел Мәскәү өлкәсендә һава һөҗүменә каршы тору хәрби бүлгесендә хезмәт итә.

Хезмәт юлы

• Армиягә кадәр Чаллы районы газетасында эшли. Казан, Көньяк Урал, Мәскәүдә яшәп, төрле газеталарда эшли.
• 1972 елдан Яр Чаллыда. КамАЗ төзелешендә монтер, электрик, түбә ябучы, йортлар төзү комбинаты диспетчеры, матбугат үзәге җитәкчесе булып эшләгән.
• Әдәби институтны тәмамлагач, Чаллының «Время» газетасында , «Звезда полей» регионара газетасында мөхәррир булып эшли.
• 1976-1986 елларда Чулман буеның рус телендә иҗат итүче яшь язучыларын (Валерий Суров, Руслан Галимов, Георгий Сушко, Евгений Кувайцев, Иван һәм Павел Юлаевлар, Инна Лимонова, Петр Прихожан, Вера Арямнова, Владимир Гофман, Юрий Кучумов һ.б.) берләштергән «Орфей» әдәби берләшмәсенең җитәкчесе.
• Татарстан язучылар берлегенең Чаллы оешмасында әдәби киңәшче .
• Россия язучылары берлеге Татарстан бүлеге нәшриятының баш мөхәррире.
• 2009 елдан «Аргамак. Татарстан» әдәби журналының баш мөхәррире.

Иҗаты

12-13 яшеннән яза башлый. Казан, Мәскәү һәм Чаллыда нәшер ителгән шигырь китаплары авторы. Шигырьләрендә сугыштан соңгы балачагын, Идел һәм Чулман табигатенең матурлыгын тасвирлый.
КамАЗ заводы турында бернинди күләмле әсәр язмаса да, озак еллар аны «КамАЗ шагыйре» дип йөртәләр. Киресенчә, ул табигате буенча, тумышы белән КамАЗны кабул итми, кече Ватаны — туган авылы Орловканың, якташларының язмышлары өчен борчыла, шигырьләрен шуңа багышлый. Аның башлангыч лирикасында авылның киләчәге өчен борчылу, цивилизациянең, техник прогрессның, шәһәрнең авылны, аның йолаларын, гореф-гадәтләрен, матур, чиста табигатен җимерүенә ачыну бар. Иҗаты темасы буенча рус шагыйре Сергей Есенин иҗаты белән якыная.

Бу нишләвең, әйт, елга, Чыпчык тезеннән суың да – Тирән чагың хәтеремдә. Н. Алешков

Соңрак язылган шигырьләрендә шәһәрнең бастырып килүе, аның якташлары язмышын үзгәртүе белән килешү мотивлары бар.

Яр буена туктап, гүя җилкән киергән, Баскычтан ук шәһәр башлана. Н. Алешков

Татар (Хәсән Туфан, Газиз Кашапов, Разил Вәлиев һ.б.), башкорт, чуаш, әрмән шагыйрьләре әсәрләрен рус теленә тәрҗемә итә. Рус шагыйрьләре Михаил Лермонтов, Сергей Есенин, Николай Рубцовка багышланган шигырь юллары бар.

1982 елда Чаллыга килгәч: «Чаллыда кем иң атаклы шагыйрь?» - дип сорадым. Миңа: «Николай Алешков»,- дип әйттеләр. Мин шунда ук аның белән танышырга киттем. Аннан соң 32 ел үткән, ә беренче санлы шагыйрь титулы һаман да аңда Разил Вәлиев

Шигырьләре һәм публицистик әсәрләре, 1970 елдан башлап, «Новый мир», «Волга», «Студенческий меридиан», «Идел», «Аргамак», «Наш современник», «День и Ночь», «Подъём» (Воронеж), «Немига литературная» (Беларус), «Простор» (Казакъстан) журналларында, әдәби әлманахлар: «Поэзия», «Истоки» («Молодая гвардия» нәшрияты), «Сихоте–Олимп» (Ерак Көнчыгыш), «Арина» (Түбән Новгород), «Коростель», атналык газеталар: «Литературная Россия», «Пульс» (Болгария), Татарстан, Орёл, Кострома газеталарында басыла.

Китаплары

Китаплары

Запомни меня счастливым. Казан: ТКН, 1983. Орловское кольцо. Казан: ТКН , 1988. Лимит (Җыентыкта: «Мужской разговор»). Казан: ТКН, 1993. Дальние луга. Яр Чаллы: «Светоч», 1995. Это в Тарловке было. Яр Чаллы: «Светоч», 1996. Вопреки. Яр Чаллы: «Стрежень», 2003. Сын Петра и Мариши. Казан: ТКН, 2005. Ночной разговор: Лимит (1993). Карие очи. Воспоминания о запретной любви (1995). Свет небесный. М.: «Московский писатель», 2007. С любовью и нежностью. Казан: ТКН, 2010. От сердца к сердцу. Казан: ПИК «Идел-Пресс», 2012. Жизнь моя. Казан: ТКН, 2015.

Бүләкләре, мактаулы исемнәре

• 1987 «КамАЗ төзелеше бәрмәчесе»
• 1989 Эдуард Касыймов премиясе
• 2005 «Мәдәният өлкәсендәге казанышлары өчен» медале
• 2005 «Казанның меңьеллыгы истәлегенә» медале
• 2005 Державин премиясе — «Сын Петра и Мариши» автобиографик шигырьләр-поэмалар җыентыгы өчен
• 2009 Александр Прокофьев исемендәге («Ладога») РФ әдәби премиясе (Санкт-Петербург) — «Свет небесный» (2007) китабы өчен.
• «Чаллы шәһәренең мактаулы гражданы»

Сылтамалар

• Н. Алешков Ruspoem.ru әдәби порталында(үле сылтама)
• Россия язучылары берлеге Татарстан бүлеге сайты(рус.)
• Орловка һәм Чаллы малае 2015 елның 19 сентябрь көнендә архивланган.(рус.)
• Литературный путеводитель по г. Набережные Челны
• Н. Алешков «Аргамак. Татарстан» журналы турында