Чулман проспекты (Яр Чаллы)
Чулман проспекты (рус. проспект Чулман) — Татарстанның Яр Чаллы шәһәрендә урнашкан урам. Яшьлек проспекты белән киселештән башланып, Нариманов урамы белән киселештә тәмамлана.
 | |
 | |
| Озынлык | 7 ± 0,1 km һәм 8,3 km[1] |
|---|---|
| Район | Автозавод районы һәм Үзәк район |
| Почта индексы | 423816, 423822, 423823, 423831, 423832 һәм 42382 |
| Кисеп үтә |
Нариманов урамы[d], Марат Йосыпов урамы[d], Сергей Мәкъсүтев урамы[d], Илдар Мәннанов урамы, Академик Королөв урамы[d], Халыклар Дуслыгы проспекты[d], Рәис Беляев проспекты[d], Хәсән Туфан проспекты, Пушкин урамы[d], Бердах бульвары, Вахитов проспекты, Томази Кереселидзе бульвары (Яр Чаллы), Автозавод проспекты[d], Йорт салучылар бульвары[d], Татарстан урамы, Яр буе урамы[d], Баравис бүлвары[d], Иван Можаров тыкрыгы[d] һәм Яшьлек проспекты[d] |
Тарих үзгәртү
Чулман проспектының төзелеше яңа шәһәр — 1970 елларда төзелгән торак массивлар белән бер үк вакытта алып барыла. Совет Социалистик Республикалары [совет] чоры дәвамында проспект «Ленинград» исемен йөртә, әмма 1990 еллар башында топонимика, архитектура һәм сәнгать буенча шәһәр комиссиясе үтенече буенча Чулман проспекты дип үзгәртелә.
Урнашу һәм төзекләндерү үзгәртү
Чулман проспекты академик Королев урамы киселешеннән башлана һәм ул Яшьлек проспекты (Яр Чаллы) белән кисешү белән тәмамлана. Проспект эре сәнәгать предприятиеләреннән еракта, елганың яр буе линиясе һәм урман-парк зонасы буенда урнашкан, шуңа бәйле рәвештә, проспектта уңайлы дип атарга була. Проспектның озынлыгы 7,0 км тәшкил итә. Проспект янындагы территориянең бер өлешенә плитка салынган һәм велосипед юлы белән җиһазландырылган[2].
Яңа шәһәрнең башка өч төп проспектыннан аермалы буларак, (Мәскәү проспекты, Тынычлык проспекты һәм Сөембикә проспекты) — Чулман проспектында җәяүлеләр өчен җир асты юллары юк. Проспектта хәрәкәт интенсивлыгы 830 авт/сәгать тәшкил итә[3].
Проспектта урнашкан объектлар үзгәртү
Дини объектлар үзгәртү
Яр Чаллыдагы иң борынгы корылма булып тора (1872 ел), ул танылган Алабуга сәүдәгәрләр династиясе вәкиле акчасына төзелә башлый. Соңгы унъеллыкларда собор эшли башлый, һәм бары тик беренче яртысында гына [1990 еллар), реконструкциядән соң, яңадан гамәлдәге чиркәү статусына ия була[4].
Шәһәрдә иң зур мөселман дини корылмасы, ул 48 нче комплекста урнашкан, 1990 ел ларда төзелгән. Проектны архитектор В. Л. Манукян әзерләгән. Мәчет төньяк яктан төзелгән манаралы, кат заллары һәм ир-атлар һәм хатын-кызлар өчен аерым керү юллары булган гөмбәзләр төренә керә[5]. Тышкы кыяфәтендә Көнчыгыш мөселман, болгар һәм татарларның традицион мәдәни архитектурасы мотивларының ярашуы белән постмодерн трактлауында матур композициялы мәчет заманча мөселман дини корылмасыннан гыйбарәт[5].
Спорт объектлары үзгәртү
Ипподром Яр Чаллыда бердәнбер ярышлар һәм кышкы трек автомобиль узышлары үткәрү урыны булып тора.
«Планета-фитнес» Шәһәрдә иң зур спорт-сәламәтләндерү клубы, аңа бассейн, тренажер залы, кардиозал, аэробика залы, көнчыгыш көрәшләр залы керә[6].
Сәүдә объектлары үзгәртү
«Алан» базары Шәһәрнең өч иң эре азык-төлек базарларының берсе. 1990 еллар уртасында барлыкка килә.2011—2012 елларда тулысынча реконструкцияләнә. «Сити Молл» сәүдә-күңел ачу комплексы Чулман һәм Хәсән Туфан проспектлары киселешендә урнашкан. Комплексның гомуми мәйданы 15.850 квадрат метр тәшкил итә һәм күп санда кибетләрне, шулай ук боз шугалагын да кертеп, күңел ачу зонасын үз эченә ала[7] METRO сәүдә үзәге 2006 елда Германияның и7 эре Metro AG сәүдә компаниясе тарафыннан ачылган. Сәүдә үзәгенең гомуми мәйданы якынча 8 мең метр тәшкил итә[8].
Бүтәннәр үзгәртү
Тантаналар сарае"(ЗАГС) Яңа ике катлы шәһәр ЗАГСы 2008 елда ачыла һәм «Яр буе» паркы янында Чулман проспекты һәм Пушкин урамы киселешендә урнашкан. ЗАГСның беренче катында балалар тууны тантаналы теркәү өчен зал, архив, лекция залы урнашкан. Икенче катта кияү һәм кәләш өчен уңайлы бүлмә, никахны теркәү өчен зал, көтү залы, теркәү өчен зал бар[9]. .
Урам белән бәйле шәхесләр үзгәртү
Искәрмәләр үзгәртү
- ↑ 1,0 1,1 http://chelny.ginfo.ru/ulicy/prospekt_chulman/
- ↑ Реконструкция пешеходных тротуаров продолжается. www.nabchelny.ru (2011-06-10). әлеге чыганактан 2012-11-01 архивланды. 2012-09-23 тикшерелгән.
- ↑ http://chelny.ginfo.ru/ulicy/prospekt_chulman/
- ↑ История Свято-Вознесенского собора. www.prihod.eparhia.ru. әлеге чыганактан 2012-11-01 архивланды. 2012-09-02 тикшерелгән.
- ↑ 5,0 5,1 Описание главных городских мечетей на сайте Мухтасибата города Набережные Челны. www.islamtatar.ru. әлеге чыганактан 2012-08-22 архивланды. 2012-09-28 тикшерелгән.
- ↑ Описание залов клуба «Планета-фитнес». www.fitness-tatarstan.ru. әлеге чыганактан 2012-11-03 архивланды. 2012-09-22 тикшерелгән.
- ↑ «Сити Молл» открыл двери. www.nabchelny.ru. әлеге чыганактан 2012-11-01 архивланды. 2012-09-22 тикшерелгән.
- ↑ В Набережных Челнах открылся гипермаркет МЕТРО. www.g9e.ru. әлеге чыганактан 2013-04-17 архивланды. 2012-09-23 тикшерелгән.
- ↑ Новый ЗАГС в Челнах откроется в конце ноября 2008 года. www.info.tatcenter.ru (2008-04-03). әлеге чыганактан 2016-03-05 архивланды. 2012-09-22 тикшерелгән.