Көлмәмәт бистәсе

Викибирелмәләрнең буш элементы

Көлмәмәт бистәсе соңрак Архангел бистәсе (tat.lat. Kölmämät bistäse(үле сылтама), русча Кульмаметово, Архангельская слобода) - Казан шәһәрендә тарихи бистә. XIV гасырда мәшһүр болгар рухание Көлмәмәт имамы тарафыннан нигезләнгән бистә.

Кабан бәк

Борынгы болгар-татар риваятьләре буенча, Амир Тимер Болгар шәһәренә һөҗүм иткәннән соң (1390 елларда) Болгар әмиренең Абдаллаһ улы - Кабан бәк һәм аның җитәкчесендәге болгарлар Казан янына күчә. Казан янында күл буенда Кабан бәк яңа кирмәнне нигезли. Кабан бәк истәлегенә бу күл - Кабан күле дип исемләнә.

Көлмәмәт бистәсе салыну

Кабан бәк белән килгән көрәштәше - Көлмәмәт имам Кабан күле янында яңа бистәне нигезли. Көлмәмәт имам җитәкчесендәге болгарлар агач мәчет төзиләр. Хәзер борынгы Көлмәмәт агач мәчете урынында таш Кабан арты мәчете урнашкан. Ул иске Көлмәмәт агач мәчете урынында 1923 елда ачылган.

Архангел бистәсе

Казан ханлыгы буйсындырылганнан соң Көлмәмәт бистәсе Архангел бистәсенә әверелә. Бүгенге Эсперанто һәм Һади Такташ урамнары кисешендә Архангел Микаил Чиркәвен руслар төзиләр. Бу чиркәвенең исеме сәбәпле Көлмәмәт бистәсен руслар Архангел бистәсе дип исемлиләр. Шушы бистәсендә кирпеч, таш, тәгәрмәч, арба осталары торганнар. Архангел зираты килеп чыга. Бистәнең чикләре Әмәт бистәсенә кадәр киңәйтелә.

Көлмәмәт бистәсендәге мәшһүр урыннар

Кабан арты мәчете
1829 елда мәшһүр галим Карл Фукс нияте буенча Казан Университетының ректораты Булычев сәүдәгәреннән Казан күле буендагы җирен сатып ала һәм беренче Зоо-ботаник бакчасын нигезли.
1910 елның 8 сентябрендә Казан очучысы Александр Андрей улы Васильев "Блерио-ХГ" очкычында Казан тарихында беренче очышны ясый.
1918 елда беренче очыш урынында Казан ипподромы урнаштырыла.
Архангел зиратында Бөек Ватан сугышында һәләк булган күп гаскәри күмелгән.

Көлмәмәт бистәсе совет заманында

Совет заманында дингә каршы көрәше нәтиҗәсендә бөтенесе чиркәүләре ябыла яки җимерелә, Архангел чиркәве шул исәптә, Кабан арты мәчете ябыла. Мәчет эчендә балалар бакчасы, ДОСААФ һәм бүтән оешма урнашкан була. 1991 елда Кабан арты мәчете мөселманнарга кире кайтарыла. Изге Рух Чиркәвендә Совет заманында Әкият Курчак театры урнаша. 2012 елда бинасы Изге Рух Чиркәвенә кире кайтарыла. Әкият Курчак театры өчен яңа матур бина Постау бистәсендә ачыла.

Көлмәмәт бистәсе бүген

Көлмәмәт бистәсе бүгенге Һади Такташ урамы, Павлюхин урамы, Салимҗанов урамы, Эсперанто урамы, Ротор урамына кадәр мәйданында урнашкан була. Совет заманында бу бистә Вахитов һәм Идел буе районына керә.

Шулай ук карагыз

Чыганаклар

Көлмәмәт бистәсе
Мәрҗани Ш. Мөстәфадел-әхбар фи әхвали Казан вә Болгар. Казан, 1989; Усманов М.А. Татарские исторические источники XVII-XVIII вв. Казан, 1972.
Идел Болгар иле
Повесть временных лет. М.-Л., 1950. Ч. 1-2; Полное собрание русских летописей. М., 1949. Т. 2; М., 1962. Т. 1, вып. 2.
Волжская Булгария и Русь. Казань, 1986.
Татар иле 2016 елның 5 март көнендә архивланган.