Фәһим Фәсхетдинов
Фәһим Фәсхетдинов, Фәһим Нуретдин улы Фәсхетдинов (Фагим Нурутдинович Фасхутдинов; 1944 елның 25 гыйнвары, СССР, РСФСР, ТАССР, Кайбыч районы, Аюкөйдергән ― 2015 ел [1], РФ, ТР, Казан) ― сынчы, график, бизәүче, Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе (1996). Татарстан һәм Россия (1992) Рәссамнар берлекләре әгъзасы.
| Фәһим Фәсхетдинов | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Фәһим Нуретдин улы Фәсхетдинов |
| Туган | 25 гыйнвар 1944 СССР, РСФСР, ТАССР, Кайбыч районы, Аюкөйдергән |
| Үлгән | 2015 РФ, ТР, Казан |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы |  СССР РФ |
| Һөнәре | сынчы-рәссам |
| Балалар | Луиза, рәссам |
| Бүләк һәм премияләре |  |
Тәрҗемәи хәле
үзгәртү1944 елның 25 гыйнварында Татарстан АССР Кайбыч (1944 елның 19 февраленнән Подберезье, 1964 елның 4 мартыннан Апас) районы Чирмешән авыл советына караучы Аюкөйдергән авылында туган[2]. Хәзерге Апас районы Чирмешән авылы урта мәктәбен тәмамлаганнан соң, туган авылында клуб мөдире, комсомол оешмасы секретаре булып эшләгән. Армия хезмәтен ГДРда узган, анда беренче тапкыр рәсем сәнгатенә һәвәслеген күрсәткән. 1968 елда Алабугада урнашкан Республика мәдәни-агарту училищесын (2013 елдан көллият) тәмамлаган[3]. 1968―1971 елларда район мәдәният бүлегендә рәссам-бизәүче булып эшләгән, 1971―1973 елларда районның күп кенә торак пунктларында оригиналь һәйкәлләр һәм обелисклар төзү һәм бизәү буенча заказлар үтәгән. Переславль-Залесскийда (Ярославль өлкәсе) танылган скульпторларда стажировка үткән. Республика Сәнгать фондында эшли башлаган, ТР Рәссамнар берлеге әгъзасы булган.
Иҗаты
үзгәртү Тышкы рәсемнәр
| |
|---|---|
|
«Хатын-кызга ― анага һәйкәл». Апас штб. |
Скульптор буларак, Ф. Фәсхетдинов татар сәнгатенең һәм әдәбиятының күренекле вәкилләре бюстларының тулы бер галереясын тудырган: Кол Гали (гипс, 32x14x18), Дәрдмәнд (шамот[d]), Габдулла Тукай (керамика[d], 29x28x22, 1986)[4], Фатих Әмирхан, Фәтхи Бурнаш, Муса Җәлил, Нәкый Исәнбәт, һади Такташ, Кәрим Тинчурин, Шамил Усманов, Мирхәйдәр Фәйзи һ. б.)[5].
Апас шәһәр тибындагы бистәсендә «Хатын-кызга-анага һәйкәл«» авторы (2000 ел)[6]. Монумент 2000 елда скульптор Ф. Фәсхетдинов проекты буенча куелган. 2007 елда һәйкәл янында Апас районының атаклы хатын-кызларының исемнәре мәңгеләштерелгән дивар торгызылган[6].
Рәссам-плакатчы буларак, Ф. Фәсхетдинов ― көнүзәк, истә калырлык плакатлар сериясе булдырган. «Онытма» триптихы (1994) авторы[6].
Иҗади эшләре ТР Милли китапханәсендә («Татар мәдәниятенең бөек эшлеклеләре» скульптура портретлары галереясендә), ТР Милли музеенда саклана, Г. Камал исемендәге театр, Татар дәүләт филармониясе, «Казан» ММҮ диварларын бизи. Сибгат Хәким музеенда аның шагыйрьгә бүләк ителгән эшләре — Һади Такташ бюстлары саклана[5].
Бүләкләре, мактаулы исемнәре
үзгәртү- 1978 ― Бөтенсоюз плакат конкурсы ― лауреат
- 1996 ― Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе
Гаиләсе
үзгәртүКызы Луиза (1968), рәссам-этнодизайнер, ТР атказанган сәнгать эшлеклесе.
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Г. Ш. Җомаголова. Татарстанның 2024 елга истәлекле даталар һәм вакыйгалар календаре. Татарстан Республикасы Милли китапханәсе
- ↑ Известные люди, уроженцы село Аюкудерган. История села Аюкудерган
- ↑ Фагим Нурутдинович Фасхутдинов (родился в 25.01.1944). Артхив(рус.)
- ↑ Кривошеева Т. Н. Диссертация на тему «Особенности развития скульптуры Татарстана: истоки, становление, продолжение традиций». М., 2010.
- ↑ 5,0 5,1 Музейный час. 2024, Атнинский район. culture.ru
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Памятник Женщине-матери. Апастово. Апастовский район
Сылтамалар
үзгәртү- Фасхутдинов Фагим Нуретдинович. МБУК «Апастовский краеведческий музей» Апастовского МР РТ(рус.)