Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.

Кол Гали́ (قل علی, Qol Ğəli, якынча 1183 ел1236 ел һәм 1241 еллар арасында) – күренекле татар-болгар шагыйре, урта гасырлар татар әдәбиятына нигез салучы. Аның иң мәшһүр әсәре – «Кыйссаи Йосыф (قصه یوسف)» поэмасы.

Кол Гали قل علی
Gali monument.jpg
Туган телдә исем Кол Гали قل علی
Туган якынча 1183 ел
Идел буе Болгары
Үлгән 1236 ел һәм 1241 еллар арасында
Биләр
Ватандашлыгы Bolgar tamgase.jpg Идел буе Болгары
Һөнәре шагыйрь, мулла

Commons-logo.svg Кол Гали قل علی Викиҗыентыкта

БиографияҮзгәртү

Якынча 1183 елда Идел буе Болгар илендә туган. Бер юрама буенча ул Зәй елгасы буенда урнашкан кечкенә шәһәрдә туа.

Болгар Мәдрәсәсендә белем ала, соңрак мәгариф үзәге (элек Әбү Рәйхан әл-Бируни яшәгән һәм укыткан) Хәрәзм шәһәренең мәдрәсәсендә белем алуын дәвам итә. Озак еллар дәвамында мөселман мәданият мәркәзләре буенча сәяхәт итә. Гомеренең күп елларын Биләрдә, Болгарда, Алабугада, Нур-Суварда һәм Кашанәдә уздыра.

 
Сембернең Татар мәдәни үзәге каршындагы мәйданда Кол Галигә һәйкәл

Якынча 1212 елда яза башлап 1233 елда үзенең мәңгелек Кыйссаи Йосыф поэмасын язып бетерә.

Кол Гали 1236 елда Биләрдә монголлар штурмында вафат була. Әмма шагыйрь үлемнән котылган һәм 1241 елда үз үлеме белән үлгән дигән фикер дә бар.

МирасҮзгәртү

«Кыйссаи Йосыф» поэмасында Йосыф пәйгамбәр тормышы турында язылган. Поэма Утыз Имәни тарафыннан 1839 елда бастырылган.

Кызыклы фактларҮзгәртү

Безнең көннәргә кадәр Кол Гали биографиясе бик каты бозылган һәм буталган рәвештә килгән. Мәсәлән:

Моны да карагызҮзгәртү

СылтамаларҮзгәртү