Википедия:Сурәтләү
 |
Бу бит Татар Википедиясе'нең киңәш-кулланмаларына керә. Тасвирланган тәртип буенча эш итү киңәш ителә. Әммә дә ләкин монда язылганы — догма түгел. Саф-сәламәт акылга нигезләнеп атлагыз. Бу битне үзгәрткәнче, сез кертергә уйлаган текст консенсуска туры килгәнен тикшереп алыгыз. Шөбхәләр туган очракта, аларны бәхәс битендә белдерсәгезче.
|
 |
Бу битнең кыскача аңлатмасы / Bu bitneñ qısqaça añlatması: Авторлык хокукы астында сакланган рәсемнәрне йөкләү мәсьәләләренә игътибарлы булыгыз, рәсемнәрнең чыганакларын һәм авторлык хокукы астында нинди яклануы барлыгын тасвирлау битләрендә тулысынча билгеләгез, һәм сурәтләрне башкача да мөмкин кадәр файдалы һәм күп тапкыр кулланылучы итәргә торышыгыз. |
Википедиядә мәкаләләр битләрендә төрле сурәтләр урнаштыру хуплана гына. Мәкаләне рәсем, яки схема белән бизәр өчен, сезгә берникадәр әзерләнү эшләре башкарырга туры киләчәк.
Алдан сурәтләрне барлык Викимедиа проектлары өчен уртак файллар җыентыгы булган Викиҗыентыкта яки Википедиянең татар өлешендә сакларга кирәк. Викиҗыентык отышлырак, чөнки андагы файлларны аерым йөкләмичә барлык тел Википедияләрендә дә кулланып була. Мәкаләләрне тәрҗемә иткәндә бу бик уңай.
Сурәтләрне каян алырга
үзгәртү
Бәлки кирәкле сурәт Википедиянең татар өлешендә инде бардыр да: аларны сез файлның исеме буенча эзләп, яки «Тема буенча сурәтләр» исемлегеннән карап таба аласыз.
Сурәтләрне Викиҗыентыкта эзләп карагыз; уң яктан өстә урнашкан өстәмә эзләү коралларына игътибар итегез.
Сурәтне башка тел Википедиясендә тапсагыз, сезгә аны лицензиясе рөхсәт итсә Викиҗыентыкка, я булмаса татар Википедиясенә күчерергә туры киләчәк. Башка телле Википедияләрдән сурәтләрне күчермичә кулланып булмый.
Әгәр кирәкле сурәт Вики проектларда табылса һәм аның сыйфаты начар булса, сез яхшырак сыйфатлы файл белән аны алмаштыра аласыз. Исемен үзгәртергә кирәкми.
Википедиядә кирәкле сурәт табылмаса:
- Реаль объетның фотосурәтен санлы камера белән ясау отышлырак. Башка камераларны кулланганда эше дә күбрәк, сыйфаты да түбәнрәк булырга мөмкин.
- Сызымларны, схемаларны, диаграммаларны график, яисә башка компьютер программалары кулланып ясап була. Икенче вариант: барын да ипләп кәгазьгә ясау, анан соң сканерлау. Хәтта бик сыйфатсыз сурәтләрне дә кулланып була, тик шул очракта сурәтне яхшылатырга График остаханәнәдә гариза калдырырга кирәк. Мөмкин булса сезгә булышырлар.
- Интернеттан алган, яки китаплардан сканерлап ясалган сурәтләр кулланганда Намуслы куллану шартларын үтәү зарур. Чыгарма булып җәмгыяви милеккә күчкән рәсемнәр һәм сурәтләр репродукцияләре генә тора.
- Әгәр мәкалә сурәтләүгә мохтаҗ икән, ә сез кирәкле лицензияле сурәт тапмасагыз, {{Рәсемнәр юк}} калыбын куеп башка улланучыларның игътибарын җәлеп итә аласыз.
- Башка кулланучыларны фотосурәтләр ясауда сорап була (Википедия:Сурәтләр һәм фотосурәтләр ясауга сораулар) .
Сурәтләргә таләпләр
үзгәртүМәкаләгә урнаштырылган сурәтләр түбәндәге таләпләргә туры килергә тиешләр:
- Автор хокукларын саклау: хокук иясе белән тыелган сурәтләрне беркайчан даВикипедиягә йөкләмәгез.
- Сурәтләрнең дөрес форматын кулланыгыз:
- векторлы сурәтләр өчен SVG форматын кулланыгыз;
- хәрәкәтсез төрле төсләргә бай растрлы сурәтләр (фотосурәтләр, рәсемнәр репродукцияләре) өчен JPEG форматын кулланыгыз;
- хәрәкәтсез төрле төсләр арасында кискен чикләр булган растрлы сурәтләр (схемалар, карталар, скриншотлар, символлар һ.б.) өчен PNG форматын кулланыгыз;
- хәрәкәтле (анимацияләнгән) растрлы сурәтләр өчен GIF форматын кулланыгыз;
- Сезнең сурәтләрегез башка форматларда булса, тиешле форматларга күчерегез.
- Йөкләнә торган сурәтләр максималь зурлыкта булса яхшырак, чөнки алай бастырганда югары сыйфат саклана. Файлларның зурлыгы иң күбе 20 Мбайт була ала.
- Башка тел Википедияләрендә дә кулланып булсын өчен сурәтнең аңлатмасы сурәтнең үзенә язмау яхшырак. Соңыннан сурәткә аңлатма ясау бик җиңел.
- Һәр рәсемнең тасвирлауы белән аерым бите бар. Шул битне тасвир белән тутыру зарур. Шуңа күрә йөкләнәчәк сурәт турында мәгълүматны, бигрәк тә чыганагы һәм лицензиясе турында алдан ук әзерләп куегыз. Әгәр сурәтне башка тел Википедиядән алып йөкләсәгез, сылтама гына кую җитми, барыбер лицензиясе күрсәтелергә тиеш (Википедия:Сүрәтләрне Лицензияләү).
Авторның (фотограф, рәссам) исемен белсәгез, язырга онытмагыз. Рәсемнең тасвиры тулы, ләкин шул ук вакытта кыска булырга тиеш. Ул рәсемне күзәтүгә комачауламаска тиеш.
Файлны Википедиягә йөкләү
үзгәртүВикипедиягә файлларны теркәлгән кулланучылар гына йөкли ала.
Барлык Викимедиа проектларныд да кулланып булсын өчен ирекле лицензияле (җәмгыяви милектә булган, яки сез үзегез ясаган) сурәтләрне Викиҗыентыкка йөкләү яхшырак.
Йөкләү тәртибе кыскача Файлны йөкләү битендә язылган. Википедиянең үзенчәлекләренә игътибар итегез:
- википедия файллар исемендә кечкенә һәм БАШ хәрефләрне аера;
- алмашка югарырак сыйфатлы файл йөкләнсә искесе бетерелми, ә «тарих»та саклана;
- файлның исемен алмаштырыр өчен, файлны яңадан йөкләргә туры киләчәк. Файлның иске версиясе идарәче тарафыннан бетерелергә тиеш.
Файллар йөкләнүе Йөкләү көндәлегендә теркәлеп бара. Алдан йөкләнгән файлларны Сурәтләр исемлегендә, Яңа сурәтләр җыелмасында, Файллар төркемендә карап була.
Сурәтне тасвирлау
үзгәртүФайлны йөкләгәндә, яки йөкләгәч аны тасвирлап махсус калып тутырырга кирәк. Калыптан соң аерым лицензиясен күрсәтергә кирәк.
Төркемнәргә бүлү
үзгәртүЙөкләнгән файлларны махсус төркемнәргә бүлергә кирәк. (Төркем:Темалар буенча сурәтләр).
Файлны мәкаләгә урнаштыру
үзгәртүЗурлыгын үзгәртмичә урнаштыру
үзгәртүФайлны мәкаләгә урнаштырыр өчен аңа [[Файл:Файл исеме]] белән сылтама кую җитә. Әгәр андый исемле файл сурәт Википедиясендә булса ул файл, булмаса – Викиҗыентыктагы файл кулланылачак.
Рәсем бөтен зурлыгына сул яктан урнашачак, ә тексты аста булачак. Әгәр сез файлга сылтама гына куясыгыз килсә «Файл» сүзе алдыннан икенокта куегыз: [[:Файл:Файл исеме]]. Ул сылтамага басу файлның бите ачачак. Мисал өчен басып карагыз: Файл:Broom icon.png.
Баш исем тексты
үзгәртүСурәт кысалары (рамкасы)
үзгәртүСурәтнең чикләре күренсен өчен «border» атрибутын кулланырга кирәк. Ак төскә бай сурәтләрне урнаштырганда бу бик кирәкле әйбер. Мәсәлән, [[Файл:Flag of Naberezhnye Chelny (Tatarstan).png|border|Чаллы шәһәре байрагы]]
.png)
Аңлатмалы текст
үзгәртү Аңлатмалы текст ясар өчен «frame» атрибутын кулланыгыз: [[Файл:Broom icon.png|frame| Аңлатмалы текст]]
Ул рәсемнең чикләрен күрсәтә һәм аны уң якка урнаштыра.
Зурлыкны үзгәртү
үзгәртү
Файл исеме белән аңлатмалы текст арасында куелган «thumb» яки «thumbnail» атрибутлары сурәтнең киңлеген билгеләнгән зурлыкка кадәр тарайталар, рәсемгә чикләр куеп тестка карата уң якка урнаштыралар:
[[Файл:Coat of arms of Tatarstan.svg|thumb|Аңлатмалы текст]]
Сурәтне кирәккән киңлектә булсын өчен киңлеген пикселларда языгыз (САНрх). Артык зур сурәтләр белән мавыкмагыз. Әлеге атрибутны аерым һәм «thumb» атрибуты белән дә кулланып була. Бу очракта «thumb» атрибуты сурәтнең чикләрен күрсәтә һәм аңлатманы күрсәтә:
[[Файл:Coat of arms of Tatarstan.svg|100px|Сурәт өчен текст]]
Яки
[[Файл:Coat of arms of Tatarstan.svg|thumb|100px|Аңлатмалы текст]]
Сурәтне билгеләнгән зурлыктагы дүртпочмакка сыйдырыр өчен зурлыкның киңлеген һәм биеклеген күрсәтегез (мәсәлән, 200x100px). Сурәтнең пропорцияләре сакланачак:
[[Файл:Coat of arms of Tatarstan.svg|thumb|200x100px|Аңлатмалы текст]]
Сурәтләрнең зурлыгын текстның күләменә карап чамалап куегыз. Мәсәлән, озын мәкаләләрдә артык кечкенә сурәтләр текстта «батырга» мөмкин.
Биттә урнаштыру
үзгәртүУң якка урнаштыру
үзгәртү «frame» һәм «thumb» атрибутлары белән беррәттән «right» атрибуты да сурәтләрне уң якка урнаштыра. Мисал:
[[Файл:Coat of arms of Tatarstan.svg|right|100px]]
«frame» һәм «thumb» атрибутларыннан аермалы буларак бу очракта сурәтнең чикләре күрсәтеленми һәм текст курсор белән узганда гына күренә:
[[Файл:Coat of arms of Tatarstan.svg|right|100px|Казан гербы]]
Ике һәм икедән күбрәк сурәтләр урнаштыру
үзгәртү
Ике һәм икедән күбрәк сурәтләрне уң якка бер гоизонталь сызыкка урнаштырыр өчен түбәндәге тегны кулланыгыз: <div class="tright" style="clear:none">файл</div>.
Башлангыч код:
<div class="tright" style="clear:none">[[Файл:Wiki.png|thumb|Файл 1]]</div> <div class="tright" style="clear:none">[[Файл:Wiki.png|thumb|Файл 2]]</div> <div class="tright" style="clear:none">[[Файл:Wiki.png|thumb|Файл 3]]</div>
Сул якка урнаштыру
үзгәртү Сурәтне сул якка урнаштырыр өчен «left» яки «none» атрибутларын кулланыгыз: [[Файл:Coat of arms of Tatarstan.svg|left]]
Бу атрибут «frame» яки «thumb» атрибутлары белән дә эшли. Мисал:
[[Файл:Coat of arms of Tatarstan.svg|thumb|left|100px|Татарстан гербы]]
Шундый сурәт янындагы текст уң якта калачак.
Ике һәм икедән күбрәк сурәтләр урнаштыру
үзгәртү Ике һәм икедән күбрәк сурәтләрне уң якка бер гоизонталь сызыкка урнаштырыр өчен түбәндәге тегны кулланыгыз:
<div class="tleft" style="clear:none">файл</div>
Башлангыч код:
<div class="tleft" style="clear:none">[[Файл:Wiki.png|thumb|Файл 1]]</div> <div class="tleft" style="clear:none">[[Файл:Wiki.png|thumb|Файл 2]]</div> <div class="tleft" style="clear:none">[[Файл:Wiki.png|thumb|Файл 3]]</div>
Уртага урнаштыру
үзгәртүСурәтләрне битнең уртасына урнаштырыр өчен «center» атрибутын кулланыгыз. Мисал:
[[Файл:Coat of arms of Tatarstan.svg|thumb|center|100px|Аңлатмалы текст]]
Әлеге сурәттән соң язылган текст, сурәт янына урнашмый, аның астыннан башлана.
Биек һәм киң сурәтләрне автоматик рәвештә масштаблау
үзгәртү
Тар һәм биек сурәтләр thumb режимында артык биек күренәләр. Бу очракларда upright параметрын кулланырга тәкъдим ителә. Бу параметр белән сурәт таррак күрсәтелә (75%) һәм, гадәттә, матуррак булып тора.
- [[Файл:Сурәт исеме.jpg|thumb|upright|„px“сыз, но ләкин «upright» параметры белән]]
75% барыбер күп булса upright параметрын үзгәртеп була:
- [[Файл:Сурәт исеме.jpg|thumb|upright=0.5|„px“сыз, „upright=0.5“ параметры белән]]
Шул ук ысул белән аеруча киң сурәтләрне (мәсәлән, панорамаларны) масштаблап була. upright > 1 параметры белән алар гадәттән тыш киң булалар. Пропорцияләр саклана.
- [[Файл:Panorama.jpg|thumb|upright=1.8|Панорама, стандарт киңлегеннән 180 % сурәтләү.]]
Сурәтләрнең киңлеге 10 пикселга югары табан түгәрәкләнә.
Киңлекне шундый автоматик рәвештә масштаблау px параметрын кулланудан яхшырак.
Өстәмә мөмкинлекләр
үзгәртүГалереяләр
үзгәртүМәкаләдә (мәсәлән, рәссам турында) бер юлы берничә сурәтне урнаштырыр өчен <gallery> махсус тегын куллана. Ул рәсемнәрне рәткә дүртләп урнаштырып галерея ясый.
Гади очрак өчен синтаксис мисалы:
<gallery> Файл:wiki.png Файл:wiki.png|Аңлатма Файл:wiki.png|[[Баш бит|Сылтама]] белән аңлатма </gallery>
-
-
Аңлатма
-
Сылтама белән аңлатма
Галереяләрне форматлау
үзгәртүГалереяләрне форматлау өчен түбәндәге параметрлар кулланыла:
- perrow — юлдагы элементлар саны
- widths — горизонталь буенча һәр рәсемнең зурлыгы
- heights — вертикаль буенча һәр рәсемнең зурлыгы
Мисаллар:
<gallery perrow=2 widths="300px" heights="300px"> Файл:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg Файл:Mercury in color - Prockter07 centered.jpg Файл:Portrait of Jupiter from Cassini.jpg Файл:Buzz Aldrin's bootprint on the Moon, AS11-40-5877 (21472308758).jpg </gallery>
.jpg)
<gallery perrow=4 widths="160px" heights="160px"> Файл:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg Файл:Mercury in color - Prockter07 centered.jpg Файл:Portrait of Jupiter from Cassini.jpg Файл:Buzz Aldrin's bootprint on the Moon, AS11-40-5877 (21472308758).jpg </gallery>
Таблицалар өчендәге сурәтләр
үзгәртүТаблицалар белән сурәтләр белән комбинацияләп мәгълүматны болайрак китереп була:
| Алмания шәһәрләре | |||
|---|---|---|---|
| Берлин |  |
Вернигероде |  |
Әлеге мисал өчен башлангыч код:
{| style="border:1px solid black; border-collapse:collapse;"
!colspan="4"| Алмания шәһәрләре
|-
|Берлин|| [[Файл:Berliner Rathaus gross.jpeg|thumb|none|110px| Берлин ратушасы]]
|Вернигероде|| [[Файл:WernigerodeCastleWinter.jpg|thumb|none|100px| Вернигероде шәһәре замогы кыш көне]]
|}
Таныштыру сурәте
үзгәртүКүпчелек Википедия мәкаләләре бер (таныштыру) сурәтенә ия. Мәсәлән, библиография мәкаләләрендә бу шәхеснең портреты була.
Шундый сурәт белән мәкаләне башларга кирәк. thumb атрибуты белән аңлатма тексты булуы яхшы. Мисал:
[[Файл:Водовзводная башня.jpg|thumb|Аңлатмалы текст]]
Кеше битенең һәм объект хәрәкәтенең юнәлешенә карата урнаштыру
үзгәртү
Портретларны урнаштыру
үзгәртүПортреттагы бит укучыга карамаса, аны текстка каратып урнаштыралар. Хайваннарга карата шундый ук тәртип кулланыла.
Хәрәкәтле объектлар белән сурәтләрне урнаштыру
үзгәртү_qualifying_at_USGP_2005.jpg)
Укучыга таба карамаган хәрәкәтле объектлар (арба, машина һ.б.) сурәтләнгән рәсемнәрне хәрәкәт юнәлешендә текстка каратып урнаштырыгыз.
Сурәтләрнең саны артык булу
үзгәртүТекст күләме әз булган мәкаләгә артык күп рәсемнәр урнаштыру мәкаләнең укуын һәм күренешен боза гына. Шуңа күрә кечкенә мәкаләләргә күп рәсемнәр урнаштырмагыз. Баштан иң әһәмиятле сурәтләр урнаштырсагыз, тора-бара мәкалә зурайгач, сурәтләрне өстәп булачак.
Моны да карагыз
үзгәртүСылтамалар
үзгәртүИрекле сурәтләр эзләү
үзгәртү- Җәмгыяви милектә булган сурәтләр белән сайтлар (ингл.)
- Free Image Search Tool — башка тел Википедияләрендә, Викиҗыентык, Flickr, WikiTravel, GIMP-SAVVY, everystockphoto, Geograph (UK) сайтларында эзли.
- Mayflower(рус.) — Викиҗыентыкта сурәтләр эзләү коралы
PNG-конвертерлар
үзгәртү- http://homepage3.nifty.com/furumizo/gmaskd_e.htm (ингл.)
- http://www.numbera.com/software/pnggauntlet.aspx (ингл.), Windows өчен генә
- http://advsys.net/ken/utils.htm (ингл.)
- http://www.cs.toronto.edu/~cosmin/pngtech/optipng/ (ингл.)
- http://entropymine.com/jason/pngrewrite/ (ингл.)
- http://pmt.sourceforge.net/pngcrush/ (ингл.)