Wikipedia

Бәхрәйн

Бәхрәйн (рәсми Бәхрәйн Мәмләкәте; гарәп. مملكة البحرين‎) — Фарсы култыгындагы Бәхрәйн архипелагында урнашкан дәүләт. Гарәп дәүләтләре арасында иң кечкенәсе. Бәхрәйн Согуд Гарәбстаны көнчыгыш ярларыннан 16 км ераклыктагы өч чагыштырмача зур һәм күпсанлы вак утрауларда урнашкан. Согуд Гарәбстаны белән машина күпере аркылы тоташкан.

Бәхрәйн
Байрак[d]Илтамга[d]
Flag of Bahrain.svgEmblem of Bahrain.svg
Нигезләнү датасы 14 август 1971
Гомер озынлыгы 76,9 ел[1]
Рәсми исем Royaume de Bahreïn[2], Kingdom of Bahrain[3] һәм Bahrajnské kráľovstvo[4]
Кыскача исем 🇧🇭
Демоним Bahraini, bahreini, bahrainer, Bahrainano, بحريني, بحرينية, بحارنة, בחרייני, בחריינית, বাহরাইনী, bahreinita, bahreiniti, bahreinite, baraini, baḥreiní, baḥreinina, Bahreïnienne[2], Bahreïnien[2], Bahrainer, Bahrainerin, bahreinio, bahreinia, bahreinii һәм bahreinie
Рәсми тел гарәп теле[5]
Гимн Бәхрәйн һимны[d]
Мәдәният Бәхрәйн мәдәнияте[d]
Шигарь тексты Ours. Yours. Bahrain
Дөнья кисәге Азия
Дәүләт Flag of Bahrain.svg Бәхрәйн
Башкала Манама[d]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Урта Көнчыгыш
Иң көнчыгыш ноктасы 25°44′24″ т. к. 50°49′29″ кч. о.
Иң төньяк ноктасы 26°18′ т. к. 50°39′ кч. о.
Иң көньяк ноктасы 25°34′47″ т. к. 50°45′30″ кч. о.
Иң көнбатыш ноктасы 26°10′56″ т. к. 50°19′53″ кч. о.
Геомәгълүматлар Data:Bahrain.map
Иң югары ноктасы Джабаль-ад-Духан[d]
Иң түбән ноктасы Фарсы култыгы
Идарә итү формасы Конституцияле монархия
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Бәхрәйн монархы[d]
Ил башлыгы Хәмәт бин Гыйсә әл-Хәлифә[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Бәхрәйн премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы Салман ибн Хамад ибн Иса Аль Халифа[d]
Канунбирү органы Бәхрәйн милли мәҗлесе[d]
Үзәк банкы Бәхрәйн үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Йәмән, Согуд Гарәбстаны, Сербия, Бөекбритания, Малайзия, PK, Кытай Җөмһүрияте, БГӘ, Америка Кушма Штатлары, Россия, Гөрҗистан, Алмания, Корея Халык Демократик Республикасы[6] һәм Кытай
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Гарәп Лигасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[7], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Arab Bank for Economic Development in Africa[d], Arab Fund for Economic and Social Development[d], Арабский валютный фонд[d], Интерпол[8][9], Химик коралларны тыю оешмасы[d][10][11], Международная гидрографическая организация[d][12], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[13], Group on Earth Observations[d], Совет сотрудничества арабских государств Персидского залива[d], Бөтендөнья почта берлеге[14][15], Халыкара телекоммуникацияләр береге[d][16], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d], Бөтендөнья метеорология оешмасы[17] һәм Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[18]
Балигълык яше 21 яшь
Халык саны 1 492 584 (2017)[19]
Административ бүленеше Башкала мухафазасы[d], Центральное губернаторство[d], Мухаррак[d], Төньяк мухафаза[d] һәм Көньяк мухафаза[d]
Сәгать поясы UTC+03:00 һәм Asia/Bahrain[d][20]
Акча берәмлеге Бәхрәйн динары[d]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,875[21]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече 5,9[22], 5,9[22], 5,2[22], 7[22] һәм 6,7[22]
Эшсезлек дәрәҗәсе 4 процент[23]
Медиан керем 24 633 $
Чиктәш дәүләтләр Согуд Гарәбстаны һәм Иран
Автомобил хәрәкәте ягы уң[d]
Челтәр көчәнеше 230 вольт
Электр аергычы төре BS 1363[d][24]
Алыштырган State of Bahrain[d]
Кулланылган тел заманча әдәби гарәп теле[d], бәхрәйнчә гарәп теле[d] һәм инглиз теле
ХФӘ билгесе bɑˈɾɑɪn
Мәйдан 785,08 км²[25]
Рәсми веб-сайт bahrain.bh
Һәштәге Bahrain
Югары дәрәҗәле Интернет домены .bh
Харита сурәте
Рәсми дине Ислам[26]
Тема җәгърафиясе Бәхрәйн географиясе[d]
Ачык мәгълүматлар порталы Bahrain Open Data portal[d]
Феноменның икътисады Бәхрәйн икътисады[d]
Феноменның демографиясе Бәхрәйн халкы[d]
Мәзһәб Мәлики мәзһәбе[27]
Мәктәптә укымаган балалар саны 7114[28]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 5 процент
Тулаем туулар коэффициенты 2,056[29]
Уку-язу нисбәте 95 процент[30]
Демократия индексы 2,49[31]
BTI Governance Index 4,86[32], 4,66[32], 4,36[32], 4,18[32], 3,94[32], 3,86[32], 3,52[32], 3,24[32] һәм 3,73[33]
BTI Status Index 6,21[32], 6,01[32], 6,05[32], 5,89[32], 5,34[32], 4,96[32], 4,62[32], 4,63[32] һәм 4,5[33]
Илнең мобиль коды 426
Илнең телефон коды +973
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 9-9-9[d] һәм 112[d][34]
Илнең GS1 коды 608
Номер тамгасы коды BRN
Диңгездәге идентификацияләү номеры 408
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Бәхрәйндә төшерелгән фильмнар[d]
Commons-logo.svg Бәхрәйн Викиҗыентыкта

ТарихҮзгәртү

Б.э.к. III меңьеллыкта Бәхрәйн җирләрендә алга киткән цивилизация булган. Дилмун дәүләте дип аталучы дәүләт шумерларны һәм башка Елгаара халыкларын Һинд елгасы буе халыклары белән бәйләүче диңгез юлында ятучы мөһим сәүдә үзәге булган.

ХалыкҮзгәртү

2007 елда 708573 кешелек халыкның якынча яртысы нигездә Ираннан күчеп килгән эшче-иммигрантлар һәм аларның гаилә әгъзалары булган. Бәһрәйндә Аурупа һәм Көньяк Азия халыклары вәкилләре күп. Рәсми тел – гарәпчә, шулай ук инглиз, фарсы һәм урду телләре дә кулланыла.

Халык тыгызлыгы – 1 142,9 кеше/км².

Халыкның якынча 30 % 15 яшькәчә, 68 % – 15 тән 65 яшькә кадәр, 3,2 % – 65 яшьтән олы кешеләрдән тора.

ДинҮзгәртү

Халыкның якынча 85 % ы – мөселман, шуларның 75 % – шигыйләр һәм 25 % – сөнниләр (шулай ук идарә итүче гаилә дә сөнни). Шулай ук христианнар (грек православие чиркәве), яһүдиләр, бәһаичылар, Һинд дине тарафдарлары, буддачылык вәкилләре һәм парслар очрый.

Дәүләт төзелешеҮзгәртү

Бәһрәйн – конституцион монархия. Дәүләт башында король тора. Хөкүмәтне премьер-министр җитәкли. Кабинет 23 министрдан гыйбарәт.

Ике палаталы парламент. Түбәнгесе – Халык вәкилләре палатасы халык тарафыннан сайланган депутатлардан тора, Югарыгысының вәкилләрен король билгели. Ике палатада да 40шар кеше.

ИкътисадҮзгәртү

Илдә нефть һәм газ чыгарыла, алга киткән банк секторы, туризм, әлүмин җитештерү бар. Бәһрәйн азык-төлек белән тулысынча диярлек үз-үзен тәэмин итә.

Шулай ук тискәре яклар да бар – югары эшсезлек дәрәҗәсе (15 %), нефтьнең бетүе, дәүләтнең зур бурычлары, нефть табудан башка тармакларның үсеш алмавы.

Географик мәгълүматҮзгәртү

 
Бәһрәйн картасы

Административ бүленешҮзгәртү

Бәһрәйн 12 автоном районга бүленгән:

  • әл-Манама
  • әл-Минтака әл-Вуста
  • әл-Минтака әл-Гарбия
  • әл-Минтака аш-Шамалия
  • әл-Хадд
  • әр-Рифа вә әл-Минтака әл-Җәнубия
  • Җидд Хафс
  • Җузур Хавар
  • Иса, Мухаррак
  • Ситра
  • Хамад

Моны да карагызҮзгәртү

ИскәрмәләрҮзгәртү

  1. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  3. ↑ Official Names of the United Nations Membership — UNO, 2016. — 5 p.
  4. ↑ https://www.skgeodesy.sk/sk/ugkk/geodezia-kartografia/standardizacia-geografickeho-nazvoslovia/nazvy-statov/
  5. ↑ 2 // Конституция Бахрейна
  6. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  7. ↑ https://www.oic-oci.org/states/?lan=en
  8. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  9. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Asia-South-Pacific/BAHRAIN
  10. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — Химик коралларны тыю оешмасы.
  11. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/bahrain
  12. ↑ https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en — Международная гидрографическая организация.
  13. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  14. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  15. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=36
  16. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  17. ↑ https://public.wmo.int/en/members/bahrain
  18. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  19. ↑ база данных Всемирного банка — Бөтендөнья банкы.
  20. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
  21. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 https://apps.who.int/gho/athena/data/xmart.csv?target=GHO/SDGSUICIDE,SDG_SH_STA_SCIDEN&profile=crosstable&filter=COUNTRY:*;REGION:*;AGEGROUP:-&x-sideaxis=COUNTRY;SEX&x-topaxis=GHO;YEAR
  23. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  24. ↑ World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  25. ↑ https://www.alayam.com/alayam/first/910904/News.html
  26. ↑ https://www.state.gov/reports/2019-report-on-international-religious-freedom/bahrain/
  27. ↑ Distribution of the four schools of Islamic jurisprudence // Islamic Jurisprudence & Law — Университет Северной Каролины, 2009.
  28. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  29. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  30. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SE.ADT.LITR.ZS
  31. ↑ 2020 Democracy Index
  32. ↑ 32,00 32,01 32,02 32,03 32,04 32,05 32,06 32,07 32,08 32,09 32,10 32,11 32,12 32,13 32,14 32,15 https://www.bti-project.org
  33. ↑ 33,0 33,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/BHR
  34. ↑ International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр береге

ЧыганакларҮзгәртү

СылтамаларҮзгәртү

Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
Әлеге мәкаләдә мәгълүмат чыганаклары күрсәтелмәгән.
Мәгълүматны тикшерү җиңел булырга тиеш, башка очракта ул, шик астына куелып, бетерелергә мөмкин.
Сез, мәкаләне төзәтеп, абруйлы чыганакларга сылтамалар куя аласыз.
Чыганагы — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Бәхрәйн&oldid=3528818