Хәнәфи Нәфыйков
Хәнәфи Әбҗәлетдин улы Нәфыйков (15 ноябрь 1938 ел, СССР, ТАССР, Чирмешән районы, Иске Үтәмеш) - Рәссам, театр рәссамы, график, Татарстан Республикасының атказанган сәнгать эшлеклесе(1999).
| Хәнәфи Нәфыйков | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Хәнәфи Әбҗәлетдин улы Нәфыйков |
| Туган | 15 ноябрь 1938 (86 яшь) СССР, ТАССР, Чирмешән районы, Иске Үтәмеш |
| Милләт | татар |
| Ватандашлыгы | Россия |
| Һөнәре | рәссам |
Биографиясе
үзгәртү1938 елның 15 ноябрендә Чирмешән районының Иске Үтәмеш авылында туган.
Казан сәнгать училищесын (1966), А.Н.Островский исемендәге Ташкент театр-сәнгать Институтын (1973) тәмамлый.
1960-1967 елларда Казанның «Тасма» заводында рәссам-оформитель, 1973-1979 елларда Казан сәнгать училищесы укытучысы, 1979-1998 елларда ТР Сәнгать фондында.
Рәссамнар берлеге әгъзасы (1980).
Иҗаты
үзгәртүА. Н. Островскийның «Гроза» спектаклен куючы рәссам (1976-1977, Бөгелмә рус драма театры), «Командировка» И. Юзеев (1978, Татар дәүләт драма һәм комедия театры, Казан), «Тормыш дулкыннары» Р. Ишморат (1979, Татар академия театры), «Сармат кызы» Н. Фәттах (1985, Әлмәт татар драма театры), Ф. Яхин (1997, Татар академия театры).
Н. Җиһановның «Тюляки Су-Слу» (1973), «Алтынчәч» (1975) операларына декорацияләр авторы , Ф. Яруллинның «Шүрәле» балетына (1974), Ф .Шиллерның «Мария Стюарт» драмасына (1973),М. Мәһдиевнең «Өч тынгысыз көн» комедиясенә (1983), Ә. Фәйзинең «Тукай» (1976), Ф.Бәйрәмованың «Атылган йолдыз» (1986) драмаларына, Б.Липаевның «Сказ о Казани» мюзиклына костюмнар эскизоры (2005).
К. Нәфыйковның театр куелышына булган декорацияләре ачык декоративлыгы, күптөрлелеге һәм бизәкле композициясе белән аерылып тора, көнчыгыш миниатюрасы сәнгатен чагылдыра.
Станок рәсем сәнгатендә тарихи картина жанрында эшләүче әйдәп баручы рәссамнарның берсе (кара: рәсем сәнгатендә тарихи жанр). Урта гасыр татар тарихы темасына зур полотнолар иҗат итә: «Болгарда урам» (1975), «Болгарда Ага-базар» (1976), «Борынгы Казанда шагыйрьләр ярышы» (1977), «Борынгы Болгарда чуен коючылар» (1978), «Казанда чукындыру» (1978), «Борынгы Казанда Сабантуй» (1981), «Сөембикә» триптихы (1978-2000), «Борынгы төркиләр. Хан анты» (1990-2003) һәм башкалар.
Татар мәдәниятенең күренекле эшлеклеләре Кол Гали, Мөхәммәдьяр, Акмулла, Г.Тукай, С.Рәмиев, Ш.Мәрҗани, Г.Исхакый, Г.Ибраһимов, Б.Урманче (1976-1990) портретлары сериясе авторы.
К. Нәфыйковның әсәрләре татар халык сәнгатенең колористик төзелешенә нигезләнгән төсләр композициясенең күркәм нечкәлеге һәм нәзакәтле булуы белән аерылып тора. Бу аның пейзажлары һәм натюрмортлары ("Парусник", 1979; «Күл янында», 1981; "Ак вазадагы чәчәкләр", 1985 һәм башкалар), пастель техникасында этюд зарисовкалары өчен ("Яңа татар бистәсе", 1982; «Мәрҗани мәчете», 1987; "Шамил йорты", 1987) өчен аеруча характерлы.
Күргәзмәләре
үзгәртүРеспублика (1973 елдан башлап), зональ («Зур Идел», Горький шәһәре, 1974; Казан, 1980; Түбән Новгород шәһәре, 2003; Саранск шәһәре, 2004), бөтенроссия ("Бөек Октябрьнең 60 еллыгы", Мәскәү, 1977; «Советская Россия», Мәскәү, 1980; "Россия X", 2004), бөтенсоюз ("Театр һәм кино рәссамнары", Мәскәү, 1978) күргәзмәләре.
Шәхси күргәзмәләр: Сарман (1985) авылында, Казан (1987, 1988, 1995, 1998, 2008, 2019).
Бүләкләре
үзгәртү- Б.Урманче исемендәге рәсем сәнгате өлкәсендә ТР Премиясе (1999).
