Фәрит Яхин, Фәрит Зәкиҗан улы Яхин (1961 елның 2 гыйнвары, ССРБ, РСФСР, ТАССР, Сарман районы, Дүсем) — шагыйрь, язучы-прозаик, әдәбият галиме, филология фәннәре докторы (2000), профессор (2004). ТР ФА Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты әдәбият бүлегенең әйдәп баручы фәнни хезмәткәре (2015 елдан), текстология бүлеге мөдире. Татарстанның атказанган фән эшлеклесе (2019). 1994 елдан Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы[2].
Википедиядә
Яхин фамилияле башка кешеләр турында мәкаләләр дә бар.
1986—1992 елларда — ССРБ Фәннәр академиясенең Казан филиалы Галимҗан Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институты фәнни хезмәткәре. Борынгы татар әдәбияты ядкярләрен, кулъязма һәм басма китапларны, XX гасыр башы татар эпик шигъриятен өйрәнә.
1993—1999 елларда — Казандагы Габдулла Тукай музее директоры. Музейны яңарту, экспозицияләрне үзгәртеп кору, яңа экспонатлар белән баету, Тукай укулары уздыру, күргәзмәләр, кичәләр, очрашулар оештыру белән шөгыльләнә.
1999 елдан Татар гуманитар институтының әдәбият белеме кафедрасын җитәкли. 2004 елда профессор дәрәҗәсе ала.
2005 елдан Татар дәүләт гуманитар-педагогика университетында, аннан соң КФУда татар әдәбияты кафедрасы профессоры.
2015 елның августыннан ТР ФА Г. Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтында эшли, әдәбият бүлегенең әйдәп баручы фәнни хезмәткәре, текстология бүлеге мөдире.
Гыйльми кызыксыну юнәлешләре
үзгәртү
Фәнни хезмәтләре
үзгәртү
Фәнни хезмәтләре
|
---|
Монографияләр
- В поисках затерянных миров татар.- Германия: Germany, Sa-arbrucken: Palmarium academic publishinq, 2012. —104 s.
- От века к веку: К литературе нового времени.- Казань: Слово, 2014.— 215 с.
- Читая литературу: Научные исследования.- Казань: Слово, 2014.— 236 с.
Чит ил басмаларында дөнья күргән мәкаләләр:
- «Маджмагуль-адаб» И.Салихова.- Tirkoloji Üzerine Araştirmalar (Тюркологические исследования).— Journal of Turkology: Atyonkarahisar.– 2012.— № 1.— S.65–69:
- Хан Золотой Орды поэт Худадат.- Türkoloji Üzerine Araştirmalar (Тюркологические исследования).— Journal of Türkology: Atyonkarahisar.– 2012.— № 3.— С.46–53.
- A.Tukayın çıırlerının asıl hıkmetlerı.- Türk Dünyasi; Dil ve Edebiyat Dergisi.- Çüz 2011/32.- Ankara, 2012.- S. 209-215.
- Татарская литература и книги «Маулуд».- Türkoloji Üzerine Araştirmalar (Тюркологические исследования).— Journal of Türkology: Atyonkarahisar.– 2013.— № 6.— С.112–132.
- TukayveIttihatveterakkicemiyeti.-Kardeskalemler: AylikAurasyaedebiyatdercisi.- Yil 10/ Sayi 112/ Nisan 2016/ Onbestl.- S. 77-79 (120s).
Үзебезнең илдәге басмаларда чыккан мәкаләләр
- Женский идеал в татарской суфийской литературе средневековья.Классическая филология и ученые факультета татарской филологии и истории КФУ: Материалы межрег. научно-практической конф. — Казань: Изд-во КФУ, 2012.— С.135-137
- Некоторые литературно-эстетические взгляды Г.Ибрагимова в «Татарских поэтах» в связи с творчеством С.Рамиева.- Наследие Г.Ибрагимова и тюркский мир: Материалы Международной научно-прак. конференции.— Казань: ИЯЛИ АН Татарстана, 1212.— С.59–61.
- Некоторые вопросы, связанные с творческим методом Г.Ибрагимова.- Проблемы изучения и преподавания тюркской филологии: История, современность, перспективы: Сборник материалов Всеросс. научн.-практ. конф. с Междунар. участи-ем.— Старлетамак, 2012.— С.74–77.
- Исламское понятие о предопределенности судьбы и его трансформация в творчестве Яссавидов.- Занкиевские чтения: Материалы Всероссийской на-учно-практической конференции.— Тобольск: ТГСПА, 2012.— С.57–58.
- «Если москвичи возьмут за ворот...» .- Журнал «Казан утлары» и национальная культура: Материалы Межрег. научно-практич. конферен-ции.— Казань, 2012.— С.49–54.
- Произведение «Маджмагуль-адаб» И.Салихова.- Урал-Алтай: Через века в будущее: Материалы V Всероссийской тюрколог. конференции, посвящ. 80-летию ИЯЛИ УНЦ РАН.— Уфа: ИЯЛИ УНЦ РАН, 2012.– С.334-336.
- «Летающие люди» или Торжество белого света.- Казань: Казан утлары.— 2012.— №9.— С. 131–133.
- Особенности татарской книги XIX века: Содержание и оформление .- Тюркоязычная книга: Наследие веков:Материалы Международной науч.-прак. конф., посвященной истории тюркской книги.— Казань: ИЯЛИ АН РТ, 2012.— С.206–212.
- О Тобольской рукописи «Китабы «Насихатул-фозул» («Книга «Назидания достойным»).- Сулеймановские чтения (XV): МатериалыВсерос-сийской научно-практич. конференции.— Тюмень: Изд-во ТГУ, 2012.— С.233–234.
- Автор и особенности содержания литературного памятника средне-вековья «Раунакуль-ислам».- Актуальные проблемы тюркской и финно-угорской филологии: Теория и опыт изучения: Мат. Межд. науч.-практ. к. — Елабуга: Изд-во филиала КФУ в г.Елабуге, 2012.— С.253–257.
- Путь элементарного художественного анализа литературного произ-ведения.- Казань: Ученые записки — 2012: Сборник научных статей преподавателей ИФИ КФУ.— Казань: Изд-во КФУ, 2012.— С.331–335.
- Средневековый литературный памятник «Рауна-кульислам».- Классическая филология и татарская литературовед.наука: Актуальные проблемы и перспективы развития: Сборник материалов Международ. научн.-прак. конференции. – Казань: Изд-во КФУ, 2012. – С.296–303.
- Из старых литературных памятников книга «Киссаи-Науруз».- Современные проблемы башкирской и тюркской филологии (III Биишевские чтения): Материалы Всерос. науч.-практ. конф. (с междунар. участием).— Стерлитамак: Стерлитамак-ский филиал БашГУ, 2013. – С. 228–231.
- Нравственные идеалы татарской литературы периода Казанского ханства.- Научные исследования З.Ахметова и теоретические проблемы современного литературове-дения: Материалы международной науч.-теор. конф. — Астана: Евразийский нац. унив., 2013.— С.122–130.
- Единицы наблюдения и литературного описания в творчестве Р.Фай-зуллина.- Равиль Файзуллин: Личность, творчество, эпоха: Материалы Всерос. науч. прак. конферен., посвящ. 70-летию со дня рожд. Р.Файзуллина (17-18 окт. 2013 года).— Казань: ТКН, 2013.— С.177 – 185.
- «Книга Малики» в истории татарской литературы.- Литература и художественная культура тюркских народов в контексте Восток-Запад: Сборник материалов Международной науч.-прак. конференции (17-19 окт. 2013 г.).— Казань: Отечество, 2013.— С.384–388.
- Особенности принципа афористического мышления в творчестве Махтумкули.- Истоки и эволюция литератур и музыки тюркских народов: Материалы международной конференции (23-24 сентября 2014 г., г. Казань).— Казань: ИЯЛИ, 2014.— С.244-247.
- Ахмат Ясави — суфийский поэт.- История татарской литературы: В 8 томах.— Древний период и средние века.— Т.1.— Казань: Татар.кн. изд-во, 2014.— С.113–122.
- Сулейман Бакыргани.- История татарской литературы: В 8 томах.— Древний период и средние века.— Т.1.— Казань: Татар.кн. изд-во, 2014.— С.122–131.
- Поэтический мир Роберта Миннулина.- На родной сторонне: Сб. матер. Всероссийской науч. -практической конф., посвящ. 65-летию народ. поэта Татарстана, заслуж. деят. культуры Башкортостана Роберта Миннуллина.– Уфа: Изд-во БГПУ, 2015.— С.198–203.
- Г.Халит в татарском литературоведении.- Фәнни Татарстан.— 2015.— №3.— С.109–117.
- Г.Кандалый иҗаты һәм татар әдәбият белеме: Әдәби-тарихи мәсьәләләр кысасында.- Габдельджаббар Кандалый: Через призму современности.— Казань, ИЯЛИ, 2015.— С. 13–16.
- Стихотворение Г.Тукая о Восхождении Пророка: Определение смыслов.- Ислам и тюркский мир: Проблемы образования, языка, литературы, истории и религии: Материалы VIIIмеждунар. тюрколог. конф. 22 апреля 2016 год, Россия, Р.Т., г.Елабуга.— Казань: Изд-во Казан.ун-та, 2016. — С.163-165.
- О характере поэтического духа Г.Тукая.- Габдулла Тукай и тюркский мир: Материалы междунар. конф., 25 апреля 2016 г., г.Казань.— Казань: ИЯЛИ, 2016.— С.465-468.
- Дөньяда матбугат үсеше сәхифәсеннән: «Тукай журнализмы».- Мир Тукая: Философия, эстетика, язык:: Матреиалымежднар. научно-практиче-скойконф., 20 мая 2016 г., Казахстан, г. Уральск.— Орал: М.Өтемiсов атындагы БКМУ РБО, 2016.— Б.13-15. (263 б.) и т.д.
|
Иҗаттагы беренче тәҗрибәләре 1970-елларга карый. Шигырьләр, хикәяләр яза, Сарман районының «Ленинчы» (1993 елдан «Сарман») гәҗите каршындагы «Сарман таңнары» иҗат берләшмәсе эшендә катнаша. Студент елларында КДУның «Әллүки» берләшмәсенә йөри, көндәлек матбугатта мәкаләләр белән катнаша. 1980-елларда әдәби тәнкыйтькә өстенлек бирә. 1990-еллардан, беренчеләрдән булып, дини мәсьәләләрне яктырткан әдәби һәм фәнни хезмәтләр яза башлый. «Пәйгамбәрләр тарихы» (1992), «Иман» (1993) китаплары чыга. 1994—1998 елларда Мөхәммәт пәйгамбәргә багышланган трилогиянең өч китабын иҗат итә. 1999 елда трилогия «Пәйгамбәребез Мөхәммәд» исеме белән бер китап булып басыла («Раннур» нәшрияты). Өч шигырь җыентыгы авторы: «Гүргә кадәр сакланган сөю», «Таңга кайту», «Хис керфегемдә күз яшең». Балалар өчен «Могҗизалы ел фасыллары» исемле әкият-поэма (1994) язган. «Мөхәммәдьяр» исемле драматик песасы 1997 елда Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрында куела. Проза жанрында актив иҗат итә: матбугатта дистәләрчә хикәя, повестлары басылган. «Август ае» романы (1995) басылып чыккан[3]. 7 том шигырьләр һәм поэмалар, 6 том сайланма (чәчмә) әсәрләрен Татарстан Милли китапханәсенә бүләк иткән[4].
Төп басма китаплары
үзгәртү
Төп басма китаплары
|
---|
- Пәйгамбәрләр тарихы: автор хикәяләвендә. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1992. — 144 б. — 20000 д.
- Олуг пәйгамбәр: кыйсса. — 1 кит. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1994. — 192 б. — 15000 д.
- Могҗизалы ел фасыллары, яки Күбәләк кыз турында әкият. — Казан: «Казан утлары» китапханәсе, 1994. — 62 б. — 2500 д.
- Иман. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1993. — 208 б. — 15000 д.
- Иман. — Казан: Иман, 1995. — 208 б. — 30000 д.
- Гүргә кадәр сакланган сөю: шигырьләр һәм поэмалар. — Казан: Заман, 1995. — 224 б. — 3000 д.
- Таңга кайту: шигырьләр һәм поэмалар. — Казан: Иман, 1996. — 256 б. — 1000 д.
- Ислам динендә йола һәм әдәп. — Казан: Джайб, 1996. — 83 б. — 5000 д.
- Ислам дине нигезләре. — Казан: Раннур, 1997. — 288 б. — 50000 д.
- Төшлек: төш юрау китабы. — Казан: Раннур, 1997. — 352 б. — 50000 д.
- Олуг пәйгамбәр: кыйсса. — 2 кит. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1998. — 1606. — 8000 д.
- Хис керфегемдә күз яшен: шигырьләр һәм поэмалар. — Казан: Гажур, 1998. — 4326.— 1000 д.
- Пәйгамбәрләр. Фәрештәләр. Ахирәт. — Казан: Раннур, 1999. — 368 б. — 2000 д.
- Пәйгамбәребез Мөхәммәд: трилогия. — Казан: Раннур, 1999. — 576 6. — 50000 д.
- Татар шигъриятендә дини мистика һәм мифология: монография. — Казан: Татар, дәүл. педагогия ин-ты, 2000. — 268 6. — 500 д.
- Ак әбиләр догасы: хикәяләр һәм повестьлар. — Казан: Татар. кит. нәшр., 2000. — 255 б. — 5000 д.
- Урта гасырлар татар әдәбияты. — Казан: Раннур, 2003. — 416 б. — 3000 д.
- Сөйкемле сөяк: хикәяләр. — Казан: Татар. кит. нәшр., 2004. — 3000 д.
|
Бүләкләре, мактаулы исемнәре
үзгәртү
Моны да карагыз
үзгәртү