Педер Хузангай

Педер Хузангай
Педер Хузангай
	;
Тугач бирелгән исеме:	Петр Петрович Хузангай
Туу датасы:	22 гыйнвар 1907
Туу урыны:	РИ, Казан губернасы, Спас өязе, Сиктерме
Үлем датасы:	4 март 1970 (63 яшь)
Үлем урыны:	ССРБ, РСФСР, Чуаш АССР, Чабаксар
Эшчәнлек төре:	язучы
Жанр:	шигырь
Иҗат итү теле:	чуаш
Премияләр:	Чуаш АССР дәүләт премиясе; М. Сеспель премиясе
Бүләкләр:

Педер Хузангай, Петр Петр улы Хузангай (чуаш. Петӗр Хусанкай, Пётр Петрович Хусанкай, 1907 елның 22 гыйнвары, РИ, Казан губернасы, Спас өязе, Әлки волосте, Сиктерме – 1970 елның 4 марты, ССРБ, РСФСР, Чуаш АССР, Чабаксар) — Бөек Ватан сугышында катнашкан шагыйрь, тәрҗемәче, Чуаш АССР халык шагыйре (1950), Чуаш АССРның К. Иванов исемендәге дәүләт (1967), М. Сеспель исемендәге комсомол (1969) премияләре иясе. ССРБ язучылар берлеге әгъзасы.

Тәрҗемәи хәле

1907 елның 22 гыйнварында Казан губернасы Спас өязе Әлки волосте Сиктерме (хәзерге Татарстанның Әлки районы Сиктерме-Хузангай) авылында туган. 1915—1923 елларда 2нче баскыч авыл мәктәбендә укый. 1923 елда Казандагы Чуаш педагогия техникумына укырга керә, укуын тәмамламый, 1925 елда Чабаксарга күчә. 1924 елда «Сунтал» журналында беренче шигырьләре басыла. 1924—1930 елларда әлеге басмада утызлап яңа әсәрен бастыра. 1925—1926 елларда «Сунтал» журналында сәркатип-тәрҗемәче, әдәби киңәшче, Чуаш АССР юстиция хәрби комиссариатында тәрҗемәче, Ашхабад шәһәрендә күчереп язучы, статист булып хезмәт куя.

1927 елның сентябрендә Казанда Көнчыгыш педагогия институтына укырга керә. 1928 елның язында «Уяртсан» исемле беренче китабы нәшер ителә. 1930 елның мартында, укуын өзеп, Мәскәүгә, «Коммунар» үзәк чуаш гәҗитенә штаттан тыш хәбәрче булып күчә.

1938 елда, милләтчелектә гаепләнеп, төрмәгә ябыла. 1939 елның августында аклана. 1939—1942 елларда Ленинградта һәм Казанда дәвалана.

Бөек Ватан сугышы елларында 207нче һәм 273нче укчы дивизияләр составында рядовой, өлкән лейтенант, дивизия сәяси бүлеге инструкторы, «Ватан өчен», «Сталинец» дивизия гәҗитләре әдәби хезмәткәре булып катнаша. Фронтта язган шигырьләренә һәм очеркларына А. Сувар дип кул куя. 1944 елда каты яралана. Мәскәүдә дәвалангач, ГИТИСның чуаш студиясенә тәрҗемәче булып урнаша.

1950—1960 елларда чит илләрдә була. Яңа әсәрләр яза һәм тәрҗемә белән шөгыльләнә. Аның сүзләренә җырлар иҗат ителгән.

1970 елның 4 мартында вафат.