Куергазы районы
Куергазы районы (рус. Куюргазинский район) — Башкортстанга керүче муниципаль район. Административ үзәге — Ермолаево авылы – Уфадан 243 км ераклыкта урнашкан. Якындагы тимер юл станциясе – Стәрлетамакта. Куергазы башкорт теленнән тәрҗемә иткәндә “елга башы” дигәнне аңлата.
| Куергазы районы | |
| баш. Көйөргәҙе районы | |
| Байрак[d] | |
 | .png) |
| Нигезләнү датасы | 31 гыйнвар 1935 |
|---|---|
.jpg) | |
| Атама | Көйөргәҙе районы |
| Дәүләт |
 Россия |
| Башкала | Ярмалай |
| Административ-территориаль берәмлек | Башкортстан |
| Сәгать поясы | YEKT[d] һәм UTC+05:00 |
| Халык саны | 25 125 (2010)[1] |
| Мәйдан | 2235 км² |
| Почта индексы | 3533ХХ |
| Рәсми веб-сайт | kuyrgaza.tukaeva.ru |
.svg) | |
| Җирле телефон коды | 34757 |
 | |
 Куергазы районы Викиҗыентыкта | |
Тарих
үзгәртү1935 елның 31 гыйнварыннан үзаллы Куергазы районы 1952 елда Стәрлетамак өлкәсе, 1962 елдан Мәләвез районына керә. 1965 елдан Күмертау районы (үзәге шул исемне йөртүче шәһәр) булып исемләнә. 1992 елда БР Югары Советы Президиумы Указы белән Куергазы районы дип исемләнә башлый (үзәге — Ермолаево эшчеләр поселогы). Үзаллылык алу торак төзелешен киңәйтергә, юлларны асфальтлаштырырга һәм ремонтларга, торак пунктларга газ кертергә мөмкинлек бирде.
География
үзгәртүКуергазы районы Башкортстанның көньягында урнашкан, аны хаклы рәвештә республиканың көньяк капкасы, дип йөртәләр. Ул Федоровка, Мәләвез, Күгәрчен районнары һәм Ырынбур өлкәсе белән чиктәш. Мәйданы 2238 км² тәшкил итә (авыл хуҗалыгы җирләре – 134,6 мең).
Халык
үзгәртүРайон территориясендә Күмертау шәһәре, Маячный бистәсе (2005 елдан авыл), 84 авыл урнашкан. Иң зурлары: Айчуак, Яңа Мораптал, Якшымбәт.
Демография
үзгәртү| 1939[2][3] | 1959[4][5] | 1970[6][5] | 1979[7][5] | 1989[8][5] | 2002[9][5] | 2008[10] | 2009[11] | 2010[1] | 2012[12] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 44 998 | ↘36 416 | ↘35 326 | ↘28 627 | ↘23 454 | ↗25 587 | ↗26 415 | ↘26 369 | ↘25 125 | ↘24 957 |
| 2013[13] | 2014[14] | 2015[15] | 2016[16] | 2017[17] | 1 гый 2018[18] | 1 гый 2019[19] | 2021[20] | ||
| ↘24 555 | ↘24 186 | ↘23 798 | ↘23 617 | ↘23 360 | ↘22 985 | ↘22 612 | ↘21 254 |
Район җирендә туган танылган кешеләр
үзгәртү- Шәмсетдин Зәки,
- Кинҗә Арсланов – Пугачев көрәштәше,
- Газиз Әлмөхәммәтов,
- Баязит Бикбай,
- Илшат Йомагулов (1932, Тимербай-2007, Уфа), РСФСР атказанган артисты.
- Рәшит Солтангәрәев (1935, Таймас - 2000, Уфа) — язучы, С. Юлаев премиясе лауреаты (1978)
- Тамара Ганиева — шагыйрә, драматург, БР атказанган мәдәният хезмәткәре (1993).
- Галим Хисамов — язучы, Салават Юлаев премиясе лауреаты (2014).
- Румил Азнабаев — Бөтендөнья башкортлар корылтае рәисе (2012-2015) (Якшымбәттән).
- Айдар Габдинов (1969, Тимербай), җырчы (тенор), Татарстанның атказанган артисты.
Икътисад
үзгәртүАгросәнәгать комплексы район икътисадының мөһим өлешен алып тора. Тоташ республикадагы кебек үк, заман үзгәрешләре аны да урап узмады. Районда 12 авыл хуҗалыгы җитештерү кооперативы исәпләнә. Җаваплылыгы чикләнгән өч җәмгыять авыл хуҗалыгы продукциясе җитештерү һәм эшкәртү белән шөгыльләнә. Үсемлекчелек продукциясенең төп өлешен ашлык һәм мал азыгы культуралары, шикәр чөгендере, көнбагыш, бәрәңге, яшелчә-җимешләр тәшкил итә. көнбагыш җитештерү буенча район республикада иң алдынгыларның берсе. Киров исемендәге, “Искра”, “Ватан” кооперативлары, җаваплылыгы чикләнгән “Заборьев-Агро” җәмгыяте районны (җирле инвестор) социаль-икътисади үстерүгә зур өлеш кертә. терлекчелектә малларның баш санын, ит һәм сөт җитештерүне арттыру буенча зур эш алып барыла.
Чыганаклар
үзгәртүСылтамалар
үзгәртү- ↑ 1,0 1,1 Бөтенрусия халык санын алу, 2010
- ↑ СССР җанисәбе (1939)
- ↑ Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008.
- ↑ СССР җанисәбе (1959)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008.
- ↑ СССР җанисәбе (1970)
- ↑ ССҖБ җанисәбе (1979)
- ↑ СССР җанисәбе (1989)
- ↑ Бөтенрусия җанисәбе (2002)
- ↑ 1.5. Численность населения республики Башкортостан по муниципальным образованиям на 1 января 2009 года
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 бит
- ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года — 2018.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — Москва: Росстат, 2017.
- ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Федераль дәүләт статистикасы хезмәте.
- ↑ Численность населения муниципальных образований Республики Башкортостан — 2019.
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)