Wikipedia

Гвинея-Бисау

(Gvineä-Bisau битеннән юнәлтелде)

Гвине́я-Биса́у Җөмһүрияте (порт. República da Guiné-Bissau) — Африканның көнбатыш ярында урнашкан дәүләт. Элек Португалия колониясе булып, 1973 елдан бәйсез дәүләт. Үзенә Болама утравын һәм Бижагош архипелагын кертә. Башкаласы — Бисау каласы.

Гвинея-Бисау
порт. República da Guiné-Bissau
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 1974
Сурәт
Рәсми исем Guinea-Bissau, Guiné-Bissau һәм la République de Guinée-Bissao[1]
Кыскача исем 🇬🇼
Гомер озынлыгы 59,86 ел[2]
Демоним Guinee-Bissauer[3], Bissau-Guinean, Guinea-Bissauan, bissau-guineai, guinea-bissauer, guineobissauani, guineobissauan, guineobissauană, বিসাউ-গিনীয়, guineense, guineensi, de Guinea-Bisáu, Gvinebisaŭano, Guinéen[1], Bissaoguinéen[1], Guinéenne[1], Bissaoguinéenne[1], מגינאה ביסאו, guineenso, guineensi, guineensa, guineense, غيني بيساوي, غينية بيساوية, غينيين بيساويين, غينيات بيساويات, Bissauec һәм Bissauka
Рәсми тел португал теле[4]
Гимн Гвинея-Бисау гимны[d]
Мәдәният Гвинея-Бисау мәдәнияте[d]
Шигарь тексты Unidade, Luta, Progresso, Unity, Fight, Progress, Единство, борба, прогрес һәм Undod, Ymladd, Cynnydd
Дөнья кисәге Африка[5]
Дәүләт  Гвинея-Бисау
Башкала Бисау[d]
Сәгать поясы UTC±00:00[d] һәм Africa/Bissau[d][6]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы Атлантик океан
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Көнбатыш Африка
Иң көнчыгыш ноктасы 12°27′33″ т. к. 13°37′36″ кб. о.
Иң төньяк ноктасы 12°41′ т. к. 14°30′ кб. о.
Иң көньяк ноктасы 10°55′18″ т. к. 15°03′49″ кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы 12°20′08″ т. к. 16°42′47″ кб. о.
Геомәгълүматлар Data:Guinea-Bissau.map
Иң югары ноктасы трипункт Гвинея-Бисау - Сенегал - Гвинея[d]
Иң түбән ноктасы Атлантик океан
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Гвинея-Бисау президенты[d]
Ил башлыгы Умару Сисоку Эмбало[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Гвинея-Бисау премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы Набиам, Нуно Гомеш[d]
Канунбирү органы Гвинея-Бисау милли халык җыелышы[d]
Үзәк банкы Көнбатыш Африка дәүләтләре үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Германия, Америка Кушма Штатлары, Россия, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[7], Кытай һәм Гөрҗистан
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[8], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Африка үсеш банкы[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Кече утрау-дәүләтләре бердәмлеге[d], Африка илләре сәүдә хокукын гармонизация оешмасы[d], Португал телле илләр берләшмәсе, Интерпол[9][10], ХКТО[d][11][12], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[13], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], АФРИСТАТ[d], Бөтендөнья почта берлеге[14][15], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][16], Франкофония[d], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d][17], Бөтендөнья метеорология оешмасы[18], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[19], Көнбатыш Африка илләре икътисади җәмгыяте[d] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][20]
Никахка керү яше 18 яшь
Халык саны 1 861 283 (2017)[21]
Ир-ат халкы 971 745[22], 994 606[22], 1 017 216[22] һәм 1 039 860[22]
Хатын-кыз халкы 998 712[22], 1 021 222[22], 1 043 505[22] һәм 1 065 706[22]
Административ бүленеше Бафата[d], Биомбо[d], Бисау[d], Болама[d], Кашеу[d], Габу[d], Ойо[d], Кинара[d] һәм Томбали[d]
Акча берәмлеге КФА франкы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт 1 638 517 607 $[23] һәм 1 633 559 092 $[23]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,483[24]
Inequality-adjusted Human Development Index 0,306[25]
Эшсезлек дәрәҗәсе 7 ± 1 процент[26]
Нәрсә белән чиктәш Гвинея һәм Сенегал
Автомобил хәрәкәте ягы уң[d][27]
Челтәр көчәнеше 220 вольт[28]
Электр аергычы төре Europlug[d][28]
Алыштырган Португал Гвинеясе[d]
Кулланылган тел Balanta-Kentohe[d], португал теле, Гвинея-Бисау португал креол теле[d], пулаар теле[d], Pular[d], Jola-Felupe[d], Biafada[d], бадьяра теле[d], Bijago[d], Kasanga[d], Kobiana[d], Mandjak[d], Mankanya[d], Sua[d], Nalu[d], Papel[d], мандинка теле, Bainouk-Gunyuño[d] һәм Bayot[d]
Мәйдан 36 125 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт gov.gw​(порт.)
Һәштәге GuineaBissau
Югары дәрәҗәле Интернет домены .gw
Харита сурәте
Тематик география Гвинея-Бисау географиясе[d]
Феноменның икътисады Гвинея-Бисау икътисады[d]
Феноменның демографиясе Гвинея-Бисау халкы[d]
Мәктәптә укымаган балалар саны 201 430[29]
Джини коэффициенты 34,8[30]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 15 процент
Тулаем туулар коэффициенты 4,835[31]
Шәһәр халкы 862 607[22], 890 915[22], 919 432[22] һәм 948 368[22]
Авыл халкы 1 107 850[22], 1 124 913[22], 1 141 289[22] һәм 1 157 198[22]
Демократия индексы 2,63[32]
BTI Governance Index 4,6[33] һәм 4,3[34]
BTI Status Index 5,32[33] һәм 5,01[34]
Туым күрсәткече 32,093[22], 31,605[22], 31,087[22] һәм 30,611[22]
Үлем күрсәткече 8,206[22], 8,574[22], 8,716[22] һәм 8,597[22]
Илнең мобиль коды 632
Илнең телефон коды +245
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 112[d][35], 119[d][35], 121[d][35] һәм 180[d][35]
Диңгездәге идентификацияләү номеры 630
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Гвинея-Бисауда төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Гвинея-Бисау Викиҗыентыкта

Мәйданы — 36 120 км². Дәүләт чикләре озынлыгы — 724 км. Сенегал һәм Гвинея илләре белән чиктәш. Яр сызыгы 350 км-ны тәшкил итә.

Дин

үзгәртү
 
Ил башкаласы Бисаудагы(ингл.)татар. мәчет
 
Бисаудагы чиркәү

Гвинея-Бисау халкының күпчелеген мөселманнар (50 %) [36], аннары христианнар (34 %) һәм җирле диннәргә ышанучылар (7,9 %) тәшкил итә.


Галерея

үзгәртү

Искәрмәләр

үзгәртү
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ World Population Prospects: The 2022 Revision — Берләшкән Милләтләр Оешмасы, 2022.
  3. ↑ https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/new-yorker-new-yorker-newyorker
  4. ↑ https://www.ethnologue.com/language/por
  5. ↑ https://www.workwithdata.com/place/guinea-bissau
  6. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
  7. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  8. ↑ https://www.oic-oci.org/states/?lan=en
  9. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  10. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Africa/GUINEA-BISSAU
  11. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
  12. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/guinea-bissau
  13. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  14. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  15. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=138
  16. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  17. ↑ http://icdo.org/who-we-are/members/member-states.html
  18. ↑ https://public.wmo.int/en/members/guinea-bissau
  19. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  20. ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  21. ↑ база данных Всемирного банка — Бөтендөнья банкы.
  22. ↑ 22,00 22,01 22,02 22,03 22,04 22,05 22,06 22,07 22,08 22,09 22,10 22,11 22,12 22,13 22,14 22,15 22,16 22,17 22,18 22,19 22,20 22,21 22,22 22,23 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
  23. ↑ 23,0 23,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
  24. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  25. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  26. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  27. ↑ https://web.archive.org/web/20181225111225/http://chartsbin.com/view/edr
  28. ↑ 28,0 28,1 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  29. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  30. ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
  31. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  32. ↑ 2020 Democracy Index
  33. ↑ 33,0 33,1 https://www.bti-project.org
  34. ↑ 34,0 34,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/GNB
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге
  36. ↑ Refugees, United Nations High Commissioner for. Refworld | 2010 Report on International Religious Freedom - Guinea-Bissau, Refworld. 17 май 2017 тикшерелде.

Сылтамалар

үзгәртү

Моны да карагыз

үзгәртү
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Гвинея-Бисау&oldid=4248506